الگوی کنونی مصرف آب به بن بست می انجامد

«رضا مکنون» امروز (دوشنبه) در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا گفت: انقلاب در بخش کشاورزی ضروری است و باید در نخستین گام برای 5 تا 10 سال آینده 40 درصد از میزان مصرف آب سطحی را کاهش دهیم تا این منابع به دل طبیعت بازگردد؛ سپس صد درصد آب بهداشتی و شست و شو را از چرخه بازیافتی تامین کنیم تا بتوانیم منابع آبی را پایدار کنیم.

وی تاکید کرد بهره برداری پایدار از منابع آب از مهمترین امور و موازنه بین منابع و مصارف است و افزود: تاکنون برای 130 میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر کشور برنامه ریزی می شد اما امروز این میزان به حدود 100 میلیارد مترمکعب کاهش پیدا کرده است.

به گفته وی، باید سهم محیط زیست را برای بقای خودمان کنار بگذاریم تا دریاچه و رودخانه ای برای ادامه حیات باقی بماند.

استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر افزود: جهان متفق است که نباید بیش از 40 درصد از منابع آب زیرزمینی یک کشور استفاده شود؛ در حالی که میزان مصرف ما از منابع آب زیرزمینی به 85 درصد رسیده است.

وی تاکید کرد اتاق فکر آب در نخستین انقلاب فکری خود به این نتیجه رسید که میزان استفاده از منابع آب زیرزمینی باید تا 60 درصد تقلیل یابد و مقرر شد سالیانه با اجرای طرح تعادل بخشی تا 11 میلیارد متر مکعب به مدت پنج سال، در مصرف منابع آب زیرزمینی صرفه جویی شود.

مکنون افزود: بررسی شده است 10 تا 12 محصول کشاورزی حدود 40 میلیارد مترمکعب آب استفاده می کند؛ به عنوان نمونه محصولی مانند چغندرقند که بسیار آب بر است با توجه به منابع آبی محدود در کشور، نباید کشت شود.

به گفته وی، وزارت کشاورزی تقبل کرده است کشت های بهاره برخی محصولات را به پاییز انتقال دهد. با این حرکت، چهار نوبت آبیاری از برنامه کشت حذف می شود. همچنین می توان به جای بذر از نهال برخی محصولات استفاده کرد.

همچنین هر منطقه ای کشت متناسب با اقلیم خود را دارد و باید کشت محصولی مانند برنج بجز در استان های شمالی، ممنوع شود.

مکنون تاکید کرد مدیریت منابع آب باید از سیاست فاصله بگیرد و افزود: اگر شورای عالی آب فراوزارتی و فراجناحی باشد شبیه شورای امنیت می شود که اجرای مصوبات آن برای همه نهادها، سازمان ها و به طور کلی همه بخش های خصوصی و دولتی الزامی است.

** تغییر الگوی شهری

عضو هیات علمی دانشکده عمران دانشگاه صنعتی امیرکبیر گفت: منابع آبی تهران برای جمعیت محدودی طراحی شده بود و پاسخگوی 12 میلیون نفر نیست و اگر این روند ادامه یابد باید از همه نقاط ایران، آب به پایتخت انتقال یابد تا بتوان نیاز مردم این شهر را تامین کرد.

به گفته وی، آلمان اجازه سکونت بیش از 300 هزار نفر را در شهرها نمی دهد. کارکنان شرکت ها و اداره های دولتی اطراف شهرها ساکنند و صبح ها با قطار به شهرها وارد می شوند و پس از پایان کار به محل سکونت خود باز می گردند. 

مکنون ادامه داد: در ایران نیز می توان افراد را اطراف تهران مانند اسلامشهر و... ساکن کرد و آنان همه روزها به جای ساعت ها توقف در ترافیک با استفاده از قطار و مترو تردد کنند و در نتیجه سلامت تضمین شود، آلودگی صوتی و هوا کاهش یابد و از همه مهمتر روستاها نیز شکل سنتی خود را حفظ کند و هزینه های هنگفت صرف انتقال آب نشود.

وی تاکید کرد با اجرای این روش و تغییر الگوی شهری، تراکم کمتر می شود، ریسک زلزله پایین می آید، تهیه خوراک آسان تر و ارزان تر می شود و زندگی نیز سبک ساده تر و سالم تری می یابد.

استاد دانشگاه امیرکبیر تصریح کرد: ایران تنها کشور جهان است که مردم ترجیح می دهند هر روز ساعت ها در ترافیک بمانند و سلامت، آرامش و امنیت خود را به خطر بیندازند اما حاضر نیستند محل زندگی خود را در دل طبیعت و به دور از دغدغه های شهری منتقل کنند.

به گزارش ایرنا، معاون دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو هفته پیش درباره عامل های اصلی کم آبی در کشور گفت: یکی از علت های اساسی این بحران، افزایش جمعیت است. اکنون برای 80 میلیون نفر جمعیت در همه بخش‌های شرب، صنعت و کشاورزی 100 میلیارد متر مکعب آب مصرف می‌شود و این استفاده نادرست، منابع طبیعی را کاهش داده است.

«هدایت فهمی» ساختار معیوب اقتصاد آب را یکی از علت های بحرانی شدن وضع منابع آبی کشور عنوان کرد و ادامه داد: هزینه دریافتی از مردم در ازای تامین آب بسیار کمتر از هزینه ای است که از سوی دولت پرداخت می‌شود؛ یعنی دولت برای تولید هر مترمکعب آب 12 هزار ریال هزینه می‌کند و آن را با مبلغ چهار هزار تا چهار هزار و 500 ریال در اختیار مردم می‌گذارد.

آمارها نشان می دهد ارتفاع کل ریزش های جوی از اول مهر پارسال تا شانزدهم مردادماه امسال بیش از 227 میلیمتر بود. 

این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه درازمدت- که 233 میلیمتر بود- سه درصد افت کرد و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته- که 236 میلیمتربود- چهار درصد کاهش یافت.