آیا اوپک برای جبران کمبود عرضه نفت گام برمی‌دارد؟

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، مقامات آمریکایی دوشنبه هفته جاری ضمن اعلام تصمیم دولت این کشور برای عدم تمدید معافیت‌ها برای هشت کشور خریدار نفت ایران، اعلام کردند که با همتایانشان در عربستان سعودی و امارات متحده عربی برای تضمین ثبات بازار هماهنگی نزدیکی داشته‌اند.

اما هرگونه افزایش تولید از سوی این دو کشور عضو اوپک و سایر همفکرانشان در این گروه، توانایی اوپک برای واکنش به سایر موارد اختلال عرضه را تضعیف خواهد کرد؛ به خصوص اگر این گروه بخواهد جایگاه خود به عنوان مدیریت کننده بازار را حفظ کند.

طبق نظرسنجی اوپک که توسط "اس اند پی گلوبال پلاتس" انجام گرفته است، تولید نفت اوپک در مارس به ۳۰.۲۳ میلیون بشکه در روز رسید که پایین‌ترین میزان در بیش از چهار سال گذشته بود. این افت شدید تا اندازه‌ای به دلیل خاموشی گسترده در ونزوئلا و کاهش قابل توجه تولید عربستان سعودی به شکل داوطلبانه بود.

آژانس بین‌المللی انرژی برآورد کرده که اوپک حدود ۳.۳۰ میلیون بشکه در روز ظرفیت تولید مازاد دارد که ۲.۲۰ میلیون بشکه در روز از آن متعلق به عربستان سعودی است. اگر آمریکا موفق شود صادرات نفت ایران را از طریق تحریم‌هایش به صفر برساند، این میزان ظرفیت تولید مازاد برای جبران حدود ۱.۲ میلیون بشکه در روز صادرات ایران کاملاً کافی خواهد بود.

با این حال منابع آگاه به پلاتس اظهار کرده‌اند عربستان سعودی و امارات متحده عربی که دو معمار اصلی توافق کاهش تولید اوپک و غیراوپک بوده‌اند، سایر اعضای گروه را برای پایبندی به توافق و تقویت قیمت‌ها تحت فشار قرار داده‌اند، احتمالاً برای منظور حفظ یکپارچگی این گروه محتاطانه رفتار خواهند کرد و در چارچوب سقف تولید خود می‌مانند.

عربستان سعودی می‌تواند تولید خود را حدود ۵۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد تا به سقف تولید خود تحت توافق اوپک برسد که بیشترین میزان در میان اعضای این گروه محسوب می‌شود، در حالی که امارات متحده عربی طبق سقف تولید توافق شده، می‌تواند تولید خود را تنها ۲۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد. با این حال اشاره به هماهنگی سیاست میان این دو کشور و آمریکا، چندان به مذاق سایر اعضای گروه خوش نخواهد آمد و تمدید توافق کاهش تولید اوپک و غیراوپک را ملغی می‌کند.

اوپک قرار است ۲۵ ژوئن درباره آینده این توافق که آخر ژوئن به پایان می‌رسد، تصمیم‌گیری کند و روسیه و سایر تولیدکنندگان غیراوپک روز بعد به مذاکرات خواهند پیوست.

یک منبع آگاه اوپک در منطقه خلیج فارس که مایل نبود نامش فاش شود، با اشاره به پیمان اوپک، به پلاتس گفت: اعلامیه همکاری ممکن است در خطر باشد.

مقامات اوپک در خلیج فارس تاکنون یک صدا بوده و اظهار کرده‌اند که هنوز تعهدی برای افزایش تولید نداده‌اند و منتظرند تأثیر تحریم‌ها بر بازار را مشاهده کنند.

برایان هوک، نماینده ویژه امور ایران در وزارت خارجه آمریکا، سه‌شنبه هفته جاری اظهار کرده بود تشدید تحریم‌ها علیه ایران به پایان توافق کاهش تولید اوپک و غیراوپک منتهی خواهد شد. وی گفت: ما از وضعیت بازار بسیار خوشنودیم و این روند را بی‌نهایت مثبت می‌بینیم و داشتن وعده همکاری از سوی سایر تولیدکنندگان بزرگ معنادار است و محدودیت‌های عرضه‌ای که در جریان است را معکوس می‌کند.

خالد الفاضل، وزیر انرژی کویت هم روز سه‌شنبه در توکیو به پلاتس گفت: تصمیم تنها پس از بازبینی قیمت‌های نفت و چگونگی تأثیر پایان معافیت‌ها بر قیمت‌ها گرفته می‌شود. این صحبت‌ها پس از اظهارات روز دوشنبه خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان سعودی صورت گرفت که گفته بود عربستان سعودی در پی بیانیه اخیر دولت آمریکا در خصوص تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران، به دقت تحولات بازار نفت را دنبال می‌کند و با سایر تولیدکنندگان نفت هماهنگ خواهد بود تا نسبت به وجود عرضه کافی برای مصرف کنندگان اطمینان حاصل شود و در عین حال، تعادل بازار جهانی نفت برهم نخورد.

ریسک‌های عرضه بیداد می‌کند

آنچه که اوپک می‌خواهد اجتناب از تکرار وضعیت تابستان گذشته است. عربستان سعودی و امارات متحده عربی با بالا بردن تولید فراتر از سهمیه مجازشان که تحت فشار آمریکا برای پایین نگه داشتن قیمت‌های نفت در آستانه آغاز تحریم‌ها علیه ایران در نوامبر انجام گرفت، خشم اعضای متعدد اوپک را برانگیختند و حتی باعث بحران اگزیستانسیالیستی اوپک شدند.

آنها زمانی که آمریکا معافیت‌ها از تحریم‌ها را اعلام کرد و باعث شد قیمت‌های نفت به دلیل نگرانی از اشباع عرضه در اواخر سال ۲۰۱۸ ریزش کند، غافلگیر شدند. این مسئله به تنش شدید در دیدار دسامبر اوپک انجامید که طی آن قطر از عضویت اوپک خارج شد و ایران مکرراً تهدید کرد اقدام مشابه را انجام خواهد داد؛ تا این که عربستان سعودی تسلیم شد و ایران را از شرکت در توافق جدید کاهش تولید معاف کرد.

از آن زمان تولید نفت ونزوئلا ۴۳۰ هزار بشکه در روز در مدت سه ماه کاهش پیدا کرده است اما ممکن است در آوریل با ثبات یافتن وضعیت تأمین برق این کشور بهبود پیدا کند. تولید ۱.۱ میلیون بشکه در روز نفت در لیبی نیز به دلیل جنگ میان جناح‌های رقیب به خطر افتاده است. نیجریه هفته جاری با آتش سوزی در یک خط لوله به ظرفیت ۱۵۰ هزار بشکه در روز روبرو شد و در نتیجه شرکت Aiteo وضعیت اضطراری اعلام کرد.

الجزایر نیز پس از کنار رفتن عبدالعزیز بوتفلیقه، رئیس جمهور این کشور از قدرت، صحنه اعتراضات مردمی شده است اما تولید نفت این کشور فعلاً از ناآرامی‌ها متأثر نشده است. سودان که عضو اوپک نیست اما در توافق کاهش تولید شرکت دارد شاهد اعتراضات گسترده مردمی است که پس از سرنگونی عمر البشیر، رئیس جمهور این کشور توسط ارتش، خواستار حکومت غیرنظامی هستند.

به گفته جیووانی استونوو، تحلیلگر کالا در بانک سرمایه‌گذاری یو بی اس، در بحبوحه تقاضای فصلی بالاتر برای نفت در تابستان، بازار نفت احتمالاً نسبت به هر گونه اختلال عرضه در لیبی، ونزوئلا یا نیجریه بسیار حساس خواهد بود.

این مسئله نشست کمیته نظارتی مشترک اوپک و غیراوپک در ۱۹ ماه مه که دو هفته پس از پایان معافیت‌ها برای واردات نفت ایران برگزار می‌شود را فوق‌العاده مهم می‌کند. این کمیته که عربستان سعودی و روسیه ریاست مشترک آن را برعهده دارند، قرار است ۱۹ ماه مه در جده عربستان سعودی دیدار کند و مواضعش احتمالاً مشخص کننده تصمیم نشست حساس بعدی اوپک و غیراوپک در وین خواهد بود.