چه‌کنیم مصرف بنزین در کشور کاهش یابد
به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از ایسنا، در حال حاضر ظرفیت تولید بنزین ایران حدود ۱۱۰ میلیون لیتر در روز و متوسط میزان مصرف حدود ۹۴ میلیون لیتر در روز اعلام شده است. از سوی دیگر سرانه خودروها در ایران به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۲۴۰ دستگاه و متوسط مصرف روزانه بنزین در سال ۱۳۹۷ حدود ۸۸ میلیون لیتر بوده است. بر اساس اعلام مؤسسه مطالعات و کنترل ترافیک تهران، مصرف بنزین طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ کمی کمتر از ۵۰ درصد افزایش داشته است.
چه‌کنیم مصرف بنزین در کشور کاهش یابد
این در شرایطی است که سال گذشته ایران از فهرست کشورهای وارد کننده بنزین خارج شد که همین مساله لزوم توجه به میزان مصرف را بیشتر کرده است؛ بسیاری از کارشناسان بر این باورند که برای کاهش مصرف بنزین می‌توان در مرحله اول به تولید و استفاده از خودروهای کم مصرف روی آورد؛ سیاست بعدی با توجه به حجم ذخایر گاز کشور می‌تواند برنامه جایگزینی سوخت CNG با بنزین باشد. همچنین گسترش حمل و نقل عمومی یا سیاست‌های قیمتی نیز می‌تواند باعث کنترل و کاهش مصرف بنزین باشد.
از سوی دیگر، منطقی کردن سهم هر یک از مدل‌های حمل و نقل از کل حمل و نقل ایران، توسعه حمل و نقل ریلی و کاهش مصرف سوخت در خودروهای تولیدی و ارتقای فناوری تولید خودرو و موتورسیکلت و حرکت به سمت تولید هیبریدی و الکتریکی بخشی از اقدامات در این حوزه اعلام شده است.
بر این اساس، ارتقای کیفیت و کارکرد ناوگان حمل و نقل کشور (نوسازی ناوگان)، اصلاح، تکمیل، بهبود و تدوین قوانین و مقررات و استانداردهای مرتبط با مصرف سوخت و حمل و نقل و نظارت بر اجرای صحیح آن‌ها، اصلاح و بهبود وضعیت ترافیک و کاهش تقاضای سفر، استفاده از سوخت‌های اقتصادی و سالم‌تر با رویکرد سوخت‌های تجدیدپذیر، بهینه کردن کیفیت سوخت‌ها و سایر فرآورده‌های نفتی مورد مصرف در خودروها و نحوه توزیع آن‌ها و فرهنگ سازی، آموزش و اطلاع‌رسانی، مهم‌ترین مواردی است که در این حوزه مورد توجه قرار گرفته است.
سیاست‌گذار حساسیتی به افزایش مصرف ندارد
در این باره علیرضا صادق‌آبادی - معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران - تاکید دارد که سیاست‌گزاران باید همیشه نسبت به مصرف بنزین حساس باشند و تا زمانی که در بودجه کشور محلی برای واردات بنزین یا درآمدی برای ایران از محل صادرات آن در نظر گرفته نشده باشد، سیاست‌گزاران نسبت به هشدارهای افزایش مصرف واکنشی نشان نمی‌دهند و در واقع نسبت به آن حساسیت ندارند.
به گفته وی، سیاست‌گذار حساسیتی بر افزایش مصرف ندارد و این به دلیل تأمین سوخت از داخل است؛ چراکه تولید داخلی بنزین نه بر واردات و نه بر صادرات اثری ندارد.
در این میان برای جلوگیری از قاچاق بنزین، سناریوهای مختلفی روی میز دولت و مجلس‌نشینان قرار گرفته که مهم‌ترین آن بازگشت کارت سوخت و در پی آن سهمیه‌بندی بنزین است. در این راستا، زمستان سال گذشته بود که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرد بازگشت کارت سوخت جدی است و از مالکان خودرو و موتورسیکلتی که فاقد کارت سوخت بودند خواست تا برای دریافت کارت سوخت المثنی اقدام کنند.
الزام کارت سوخت ارتباطی با سهمیه‌بندی ندارد
پرونده ثبت‌نام کارت سوخت بدون الزام استفاده از آن و با عدم اجرای سهمیه‌بندی بنزین در سال گذشته بسته شد اما در هفته‌های گذشته در حالی که امکان ثبت‌نام برای دریافت کارت سوخت المثنی مجدداً فراهم شد، زمزمه‌های سهمیه‌بندی بنزین نیز به گوش رسید. موضوعی که حواشی زیادی را در پی داشت و درنهایت بهروز نعمتی - سخنگوی هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی - اعلام کرد هیچ گونه افزایش قیمت بنزین نخواهیم داشت و احیای کارت سوخت تنها برای ساماندهی بنزین است و مصرف آن هم سقفی ندارد.
وزیر نفت نیز به‌تازگی تاکید کرد که وزارت نفت با دستور رئیس جمهوری، در حال پیگیری این موضوع است که تا اواخر مردادماه استفاده از کارت هوشمند سوخت شخصی اجباری شود که در این برنامه تنها سوخت‌گیری بنزین با کارت سوخت دیده شده است و سهمیه‌بندی بنزین موضوع دیگری است.
تأثیر الزام استفاده از کارت هوشمند سوخت بر مدیریت توزیع
اما فرید عامری - مدیرعامل اسبق شرکت ملی پخش - با اشاره به تأثیر استفاده از کارت هوشمند سوخت در میزان مصرف و کاهش قاچاق سوخت، به ایسنا گفت: با توجه به این‌که در مناطق مرزی از کارت هوشمند استفاده می‌شود، باید گفت که این کارت کارایی بیش‌تری در داخل کشور دارد که می‌توان از آن در کنترل و نظارت بر عرضه استفاده کرد.
وی با بیان این‌که علاوه بر این می‌توان از کارت سوخت برای اجرای سیاست‌هایی که زمانی قرار بود اجرایی شود اما اکنون به دستور مجلس شورای اسلامی متوقف شده است، استفاده کرد، اظهار کرد: اگر زمانی بخواهیم به سمت دو نرخی شدن پیش برویم کارت هوشمند ابزاری است که می‌توان برای اعمال این سیاست از آن استفاده کرد.
مدیرعامل اسبق شرکت ملی پخش و پالایش فراورده‌های نفتی ادامه داد: در سطح کلان این مساله باید به سیاست‌های قیمتی توجه شود چرا که تنها این مساله می‌تواند مشکلات موجود در عرضه بنزین را کاهش دهد، اما با توجه به شرایط معیشت مردم در شرایط فعلی افزایش مضاعفی را به خانواده‌ها وارد می‌کند.
به گفته وی سیاست دو نرخی شدن قیمت بنزین در شرایط فعلی بسیار مناسب بوده چرا که می‌توان با سازوکارهایی قیمت را به گونه‌ای افزایش داد که به تمام اقشار فشار وارد نشود و این مساله نه تنها عدالت اجتماعی است بلکه موجب افزایش درآمدهای دولتی نیز می‌شود.
