جابجایی بزرگ ایران در صندوق بین المللی پول

به گزارش اقتصاد نیوز، با نظر عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی حسین میرشجاعیان جایگزین محمد جعفر مجرد برای کرسی نمایندگی ایران در این نهاد مهم اقتصادی شد.

مجرد از سال 1387 که معاونت ارزی بانک مرکزی کنار رفت تا مرداد ماه امسال این مسئولیت را بر عهده داشت.

صندوق بین المللی پول یکی از شناخته ترین موسسات اقتصادی وابسته به سازمان ملل متحد است که مسئولیت تنظیم نظام پولی ومالی جهانی را برعهده دارد. این سازمان دارای 24 عضو اجرایی است و ایران به نمایندگی از گروهی که به طور غیر رسمی با نام گروه ایران شناخته می شود در هیات اجرایی این نهاد حضور دارد.

در واقع صندوق تنها سازمان اقتصادی است که ایران از بین تمامی نهادهای اقتصادی عضو، موفق به عضویت در هیئت مدیره آن شده است.این عضویت به نمایندگی از هفت کشور الجزایر،پاکستان، مراکش، تونس، لیبی، افغانستان و غنا به دست آمده است.

ایران و دوقلوی «برتن وودز»

در سال 1944 بعد از جنگ جهانی دوم و با معماری نظام پولی جهانی و تاسیس صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، دلار به جای پوند استرلینگ نشست و نظام استاندارد پایه طلا - دلار شکل گرفت.محصول این کنفرانس دو نهادی بودند که امروز با عنوان بانک جهانی و صندوق بین المللی پول شناخته می شوند.این دو نهاد به فاصله 4 دقیقه از هم در شمال و جنوب خیابان نوزدهم واشنگتن قرار دارند.

هر کشوری که به عضویت این دو نهاد درمی آید باید مانند سهامدار یک شرکت، قسمتی از سرمایه را تامین کند. میزان مشارکت کشورها در سرمایه درحقیقت براساس سهمیه کشورها تعیین می شود در صندوق بین المللی پول و بانک جهانی حق رای ارتباط مستقیم با سهمیه آن کشور در صندوق دارد. ایران به عضویت هر دو نهاد درآمده است رابط ایران با بانک جهانی وزارت امور اقتصادی و دارایی است و بانک مرکزی رابط با صندوق بین المللی پول است.از طرف این دو دستگاه دو نماینده معرفی می شوند که معمولا به صورت دوره دو ساله و قابل تمدید است.در حالی که در دو دهه اخیر نماینده ایران در بانک جهانی بارها تغییر کرده است اما در صندوق این جابجایی برای یک بار اتفاق افتاده است. عباس میر آخور پس از سالها مسئولیت این نمایندگی را به محمد جعفر مجرد سپرد.با توجه به ارتباط حق رای و سرمایه ایران و پاکستان و الجزایر طبق یک توافق مسئولیت عضو در هیات اجرایی را تقسیم کرده اند.این سه کشور به همراه 4 کشور دیگر گروهی تشکیل داده اند طبق یک توافق نانوشته ایران به نمایندگی از آن کشور عضو هیات اجرایی صندوق می شود و آن دو عضو هیات اجرایی بانک جهانی.

کوچ به یک کوچه پایین تر

حسین میرشجاعیان در حالی به عنوان نماینده ایران در IMF منصوب شد که از یک سال قبل جانشین فرهاد نیلی در بانک جهانی شده بود.اما پس از یک سال باید یک کوچه پایین تر بیاید تا علاوه بر نمایندگی ایران عضو هیات اجرایی این نهاد نیز شود.

میرشجاعیان دانش اموخته اقتصاد از دانشگاه امام صادق و دانشگاه تهران است.او  سال 95 با حکم علی طیب نیا جانشین شاپور محمدی در معاونت اقتصادی وزارت اقتصاد شد.اما فرهاد دژپسند وزیر جدید امور اقتصادی و دارایی به میر شجاعیان ماموریت داد تا به جای فرهاد نیلی نماینده ایران در بانک جهانی شود.

در همین زمینه بخوانید:

بانک جهانی به ایران وام داد

یکی از مهم ترین اقدامات میرشجاعیان در بانک جهانی وصل وام برای ایران با هدف مبارزه با کرونا بود.این رقم گرچه ناچیز بود به جه سیاسی دارای پیام بود.زیرا آمریکا طبق تقسیم کار اروپا و امریکا،این ایالات متحده است که دست بالا را در بانک جهانی دارد.

پایان یک دوره 12 ساله

طهماسب مظاهری رییس کل بانک مرکزی در خاطرات خود می گوید احمدی نژاد پس از کنار گذاشتن فرهاد رهبردر نظر داشت که او را به عنوان نماینده ایران در صندوق بین‌المللی پول معرفی کند اما مظاهری پیش دستی کرده و قبل از آنکه این پیشنهاد نهایی شود، محمد جعفر مجرد را به عنوان نماینده ایران معرفی کرده است.

او دلیل این چنین انتخابی را نیاز به تسلط نماینده بر زبان انگلیسی و اعتبار نزد دیگر همتایان عنوان می کند.به گفته او اگر نماینده بر زبان انگلیسی مسلط نباشد تبدیل به عضو خنثی (Silent Member) می شود و تصمیم گیری و حرف زدن را باید بر عهده دیگران بگذارد.

از کارنامه کاری مجرد برای 12 سال نمایندگی ایران در صندوق بین المللی پول اطلاع چندانی در دست نیست اما می توان ناکام ترین بخش را به پرداخت نشدن وام به ایران از سوی صندوق بین المللی پول دانست.

ایران 15 اسفند سال قبل در قالب برنامه تامین مالی اضطرارای صندوق بین المللی پول در خواستی وامی معادل 100 درصد سهیمه خود را داشت.در شرایطی که صندوق 50 میلیارد دلار در قالب این برنامه و با کمک مبارزه با کرونا تخصیص داده بود ایران هنوز نتوانسته درخواست وام 5 میلیارد دلاری خود را وصل کند.

البته آمریکا برای پرداخت نشدن وام فشار می آورد اما ایران عضو هیات اجرایی IMF  است.از بانک جهانی نیز که ایران موفق شد وام بگیرد امریکا دست بالا را دارد و تعیین کننده رییس.

ایران به دنبال نماینده جدید در بانک جهانی

با رفتن میرشجاعیان به صندوق بین المللی پول اکنون کرسی نمایندگی ایران در بانک جهانی خالی است.وزیر امور اقتصادی و دارایی که رابط ایران با این نهاد است باید یک نفر جدید را از طرف کشور به این بانک جهانی معرفی کند.بدین ترتیب ظرف یک سال ایران برای دومین بار نماینده جدیدی به واشنگتن برای نمایندگی در بانک جهانی می فرستد