ورود 308 میلیارد تومان پول جدید به بورس
به گزارش اقتصادنیوز ، این احتیاط البته پس از انتشار اوراق گواهی سپرده با نرخ ۲۰ درصدی از سوی بانک مرکزی به عقب‌نشینی شاخص سهام منجر شد. این تحولات در حالی ریزش نماگر اصلی بازار را در معاملات ماه گذشته دنبال آورد که کارشناسان این افت را پس از ۷ ماه صعود مداوم امری طبیعی می‌دانند و معتقدند با تداوم سیگنال‌های مثبت از نرخ دلار و بازارهای جهانی، چشم‌انداز از کاهش نرخ سود و همچنین تخفیف نگرانی‌ها از ریسک سیستماتیک می‌توان به آینده این بازار در ماه‌های آتی امیدوار بود.
نگاهی به معاملات ماه گذشته
شاخص سهام در حالی در این ماه بیشترین سطح تاریخی (سطح ۹۹ هزار و ۵۲۲ واحدی) خود را تجربه کرد که در ادامه جهش نرخ دلار و نااطمینانی از روند بازارهای جهانی منجر به عقب‌نشینی نماگر اصلی بازار شد.بورس تهران معاملات خود در اولین هفته بهمن ماه را با رشد چشمگیر نرخ دلار آغاز کرد. بورس اما بر خلاف انتظارات به رشد‌های محدودی بسنده کرد و در ادامه رالی صعود ارز ادامه یافت.
اما بورس بدون توجه به صعود نرخ این ارز مهم نوسانات اندکی را تجربه کرد. این امر در شرایطی صورت گرفت که نمونه‌های تاریخی نشان از همبستگی نرخ ارز و رونق بورس با یک فاصله زمانی داشت. از سوی دیگر در بازارهای جهانی نیز هر چند قیمت‌ها در یک مقطع کوتاهی ریزش‌هایی را تجربه کردند اما با فاصله اندکی دوباره به سطوح مطلوب پیشین خود بازگشتند. با این حال این دو مولفه جز نوسانات مقطعی در گروه‌های مربوطه در نهایت تاثیر چندانی بر معاملات سهام نداشتند.
دلیل این امر به چند موضوع بر می‌گشت. اول اینکه سهامداران از جهش نرخ ارز برداشت غیر‌اقتصادی داشتند و نوسان چشمگیر آن نگرانی‌هایی را در فضای اقتصاد کلان کشور به وجود آورده بود. در چنین فضایی سهامداران ترجیح دادند بیشتر نظاره‌گر تحولات باشند و تصمیم‌گیری خود در معاملات را به تاخیر بیندازند.از سوی دیگر نیز سطوح قیمت‌ها در بازارهای جهانی نیز با نوعی عدم قطعیت مواجه بودند. تشدید نوسان‌های شدید در بازارهای سهام و همچنین رفت و برگشت قیمت فلزات پایه و نفت در یک مقطع کوتاهی در ماه گذشته، مهم‌ترین دلیل تردید و احتیاط سهامداران این گروه به‌شمار می‌رفت.
رالی نرخ ارز اما در روزهای پایانی بهمن با دخالت سیاست‌گذار با ارائه یک بسته سرمایه‌گذاری جدید به منظور توقف تقاضای سفته بازانه در بازار ارز پایان یافت تا معادلات داد‌و‌ستد سهام در چنین فضایی بیش از پیش پیچیده شود. پس از انتشار گواهی سپرده با نرخ ۲۰ درصدی در روزهای پایانی این ماه شاخص سهام عقب‌نشینی کرد. این موضوع منجر به افزایش نرخ سود خزانه اسلامی تا سطح ۲۰ درصد شد.
این وضعیت سرمایه‌گذاران را با نوعی بلاتکلیفی در کوتاه‌مدت مواجه کرده است، چرا که این موضوع می‌تواند خروج پول از بازار سهام را به دنبال داشته باشد. بر همین اساس گام‌های بعدی از ارائه بسته کنترل التهابات ارزی بیش از پیش اهمیت می‌یابد. در این میان انتظار می‌رود سیاست‌گذار ارزی با توجه به تجربه‌های قبلی، این‌بار سرکوب موقت هیجان ارزی را در پیش گیرد. اهمیت این موضوع جایی خود را نشان می‌دهد که به نقش بازار سهام به‌عنوان یک بازار مناسب برای جذب نقدینگی با کمترین آثار تورمی در اقتصاد توجه شود.
در مجموع به نظر می‌رسد در شرایط کنونی همچنان معامله‌گران با نگرانی تحولات بازار ارز را دنبال می‌کنند و به دنبال اطمینان از ثبات در این بازار موازی هستند؛ هر چند تحت تاثیر اقدامات سیاست‌گذار به منظور مقابله با تقاضای سفته بازی بازار ارز فضای آرامی را نشان می‌دهد اما تحت تاثیر چند مولفه (نزدیک شدن به پایان سال و زمان اعلام ترامپ در مورد برجام) احتمال تقویت تقاضای دلار نیز مطرح است. در مجموع در صورت رسیدن به یک نرخ منطقی طی روزهای آتی و تا پایان سال جاری، می‌توان همچنان تاثیر مثبتی را از این ناحیه بر سودآوری شرکت‌های بورسی و به تبع آن رشد قیمت عمومی سهام انتظار داشت.
بازگشت گوی سبقت به دست بورس
ماه گذشته، شاخص کل بورس در نهایت با افت ۷/ ۰ درصدی مواجه شد و در آخرین روز کاری این ماه در ارتفاع ۹۸ هزار و ۱۴۸ واحدی ایستاد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این دومین ماه منفی بورس در سال جاری بوده است(پیش از این شاخص سهام در پایان خرداد ماه با افت مواجه شده بود).عقربه بازدهی از ابتدای سال بورس تهران حالا عدد ۱/ ۲۷ درصد را نشان می‌دهد.
هر چند در روزهای پایانی ماه سکه و ارز توانستند با ثبت بازدهی ۳۰ درصدی بورس را پشت سر بگذارند، با این حال پس از ارائه بسته سرمایه‌گذاری جدید از سوی بانک مرکزی با عقب نشینی تقاضا در این دو بازار، بورس توانست بار دیگر در صدر جدول بازدهی بازارهای سرمایه‌گذاری کشور از ابتدای سال قرار بگیرد. پس از بورس، بازار سکه و دلار با بازدهی به ترتیب ۲/ ۲۳ و ۶/ ۲۱ درصدی قرار دارند. بازار پول نیز با احتساب نرخ ۱۵ درصدی سود سالانه سپرده بانکی در این بازه زمانی با بازدهی ۷۵/ ۱۳ درصدی مواجه بوده است.
در شرایطی که بورس تهران ماه گذشته معاملات خود را با احتیاط و انتظار پشت سر گذاشتند، در بازار ارز سرمایه‌گذاران شاهد افزایش ۴/ ۰ درصدی نرخ دلار بودند. هر دلار آمریکا که پایان دی ماه در سطح۴۵۴۵ تومانی قرار داشت، طی معاملات این ماه کانال ۴۹۰۰ تومانی را نیز تجربه کرد با این حال اقدامات برای جلوگیری از تقاضای سفته‌بازانه در بازار ارز و عرضه از سوی صرافی بانک‌ها موجب افت قیمت دلار شد.
در نهایت نرخ دلار به ۴۵۶۵ تومان رسید. در این میان مطابق آنچه گفته شد، نزدیک شدن به زمان اعلام نظر ترامپ در مورد برجام در کنار نزدیک شدن به روزهای پایانی سال جاری همچنان احتمال موج تشدید تقاضا در این بازار را مطرح می‌کند.در بازار سکه نیز ماه گذشته شاهد افت ۵/ ۱ درصدی بودیم. هر سکه طرح جدید که در پایان دی ماه در سطح یک میلیون و ۵۱۷ هزار تومان قرار داشت، در پایان معاملات این ماه به یک میلیون و ۴۹۵ هزار تومان رسید.
هر‌چند همگام با صعود دلار قیمت سکه نیز رشد چشمگیری را تجربه کرده بود اما پس از ارائه بسته کنترل التهابات ارزی از سوی بانک مرکزی با کاهش نرخ ارز در بازار، قیمت سکه نیز عقب‌نشینی کرد. علاوه بر این، عقب‌نشینی اونس جهانی به دلیل تقویت شاخص دلار نیز در کاهش قیمت سکه در روزهای پایانی بهمن ماه بی‌تاثیر نبوده است.بررسی تغییرات ماهانه حاکی از صدر‌نشینی بازار پول با بازدهی ۲۵/ ۱ درصدی است. بازار ارز نیز با بازدهی ۴/ ۰ درصدی در رتبه دوم قرار داشت.
برآیند صفر تغییر مالکیت سهام
ماه گذشته در مجموع حدود ۱۴ میلیارد و ۵۸۰ میلیون سهم به ارزش بیش از ۳ هزار میلیارد تومان معامله شد (اثر معاملات بلوکی در معاملات حذف شده است). بررسی‌ها نشان می‌دهد متوسط حجم و ارزش معاملات روزانه در این مدت به ترتیب حدود ۶۹۵ میلیون سهم و ۱۴۳ میلیارد تومان بوده است که نسبت به میانگین دی ماه به ترتیب افت حدود ۱۵ درصدی و ۲۰ درصد افزایش نشان می‌دهد.ماه گذشته برآیند تغییر مالکیت سهام تقریبا صفر بود. تنها حدود ۸/ ۳ میلیارد تومان نقدینگی به نفع سهامداران حقیقی جابه‌جا شد (بررسی‌ها نشان می‌دهد از ابتدای سال حدود ۳۰۸ میلیارد تومان نقدینگی وارد بازار سهام شده است که عمده آن در معاملات آذر ماه بوده است). هر چند طی معاملات این ماه تعداد روزهایی که حقوقی‌ها در سمت خرید مشارکت بیشتری داشتند، بیشتر بود، اما در اولین هفته این روز همگام با رکورد‌زنی شاخص سهام و رسیدن به سطح ۹۹ هزار واحدی میزان نقدینگی منتقل‌شده به پرتفوی سهامداران حقیقی بیشتر بود. این امر موجب شد برآیند تغییر مالکیت‌ها در مجموع ماه تغییر خاصی نداشته باشد.
جابه‌جا‌یی در جدول بازدهی صنایع
در بهمن ماه شاخص ۲۴ صنعت با ریزش مواجه شد. در سمت دیگر ۱۱ صنعت رشد شاخص را در کارنامه خود ثبت کردند. فلزات اساسی و فرآورده‌های نفتی که در ماه‌های اخیر بر رونق معاملات سهام اثر چشمگیری داشتند، در این ماه با افت شاخص مواجه شدند. در این ماه گروه‌های محصولات چوبی، محصولات کاغذی و ماشین‌آلات با رشد به ترتیب ۴۰، ۱/ ۹ و ۸/ ۳ درصدی در صدر صنایع بورسی قرار گرفتند.
در مقابل صنایع ساخت دستگاه و وسایل ارتباطی، زراعت و بیمه به ترتیب ۲/ ۹، ۳/ ۸ و ۵/ ۶ درصد افت کردند و بیشترین زیان را به سهامداران خود تحمیل کردند. گروه فلزات اساسی که از ابتدای سال رشد بیش از ۷۵ درصدی را در کارنامه خود ثبت کرده است، در این ماه با عقب‌نشینی معامله‌گران افت ۲/ ۱ درصدی را تجربه کرد. گروه فرآورده‌های نفتی نیز ماه گذشته را با افت ۲/ ۱ درصدی پشت سر گذاشت. نا اطمینانی از روند قیمت کالاها در بازارهای جهانی و همچنین نوسانات شدید نرخ ارز طی ماه گذشته مهم‌ترین دلیل عقب‌نشینی قیمت سهام مربوط به این دو گروه به شمار می‌رود.
چشم‌انداز اقتصاد ۹۷
افت عمومی قیمت سهام در معاملات ماه گذشته در حالی رخ داد که همچنان عوامل بنیادی از معاملات سهام حمایت می‌کند. با این حال عدم قطعیت‌ها در مورد مهم‌ترین این عوامل یعنی بازار ارز و کالاهای جهانی منجر به رصد معاملات با نوعی احتیاط و ابهام شده است تا جایی که شاید یکی از مهم‌ترین پرسش‌های پیش روی سهامداران در شرایط فعلی پیش‌بینی تحولات بازار سهام باشد. مجموعه «دنیای اقتصاد» به منظور بررسی دقیق‌تر و جامع‌تر این موارد همایشی با عنوان «سیاست‌های پولی و چالش‌های بانکداری و تولید» و «چشم‌انداز اقتصاد ایران در سال ۹۷» طی روزهای هفتم و هشتم اسفند برگزار می‌کند. در این گردهمایی، علاوه بر آینده اقتصاد، مسیر بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری در سال آینده از سوی کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصاد ایران بررسی می‌شود. تحلیلگران سایت تحلیلی «دنیای‌بورس» نیز در این همایش به بررسی فرصت‌ها و چالش‌های بورس تهران در سال آینده می‌پردازند. علاقه‌مندان برای شرکت در این همایش می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر به آدرس events.den.ir مراجعه کنند یا با شماره‌های ۸۷۷۶۲۳۵۰ و ۸۷۷۶۲۳۵۲ تماس بگیرند.
گزارش از زهرا رحیمی
