تبعات یک خطای استراتژیک / آمریکا، سپاه پاسداران و فهرست گروه‌های تروریستی

فرارو با این مقدمه نوشت : در آن دوره، مطابق گزارشهای رسانه ای در آمریکا کاخ سفید بطور جدی در حال انجام بررسیهایی با هدف صدور یک فرمان اجرایی مبنی بر قرار دادن سپاه پاسداران و اخوان المسلمین در فهرست گروههای تروریستی بود. حتی در 7 فوریه تاریخ و محل دقیقی (12 فوریه در مقر فرماندهی مرکزی در فلوریدا) برای امضای چنین فرمانی اعلام شد.

این بررسیها ظاهرا در چارچوب نظر ترامپ مبنی بر اتخاذ سیاستی تهاجمی علیه ایران در دست انجام بود. در 8 فوریه سخنگوی کاخ سفید در پاسخ به سوالی در این مورد گفت: "کسی نمی تواند تعهد رئیس جمهور به برخورد با تهدیدات ناشی از تروریسم رادیکال اسلامی را منکر شود... نخستین قدم در این رابطه این است که بدانیم و اعلام کنیم که دشمن کیست."

بررسی صدور یک فرمان اجرایی با هدف تعیین سپاه به عنوان یک گروه تروریستی در چند هفته اول کار ترامپ و در شرایطی صورت می گرفت که وی اشتیاق زیادی برای صدور فرمانهای اجرایی و امضای آنها در برابر دوربینهای تلویزیونی با اهدافی عمدتا نمایشی داشت.

فرمان منع مهاجرات از 7 کشور، از جمله ایران، که بسیار عجولانه و ناپخته تهیه و صادر شد و لطمات زیادی به اعتبار ترامپ وارد کرد،vیکی از عواملی بود که موجب کند شدن این روند شد. ظاهرا به خاطر همین سوء جریانات تصمیم به بررسی بیشتر در مورد فرمان ترامپ در مورد سپاه و اخوان و مشورت با مقامات اجرایی گرفته شد و ظاهرا مداخله نهادهایی مثل وزارت خارجه و وزارت دفاع آمریکا موجب توقف صدور فرمان اجرایی علیه سپاه و اخوان المسلمین در آن مقطع  شد.

واشنگتن پست در 8 فوریه طی مقاله ای اطلاع داد که مقامات دفاعی و اطلاعاتی آمریکا به کاخ سفید هشدار داده اند که پیشنهاد تعیین سپاه به عنوان یک گروه تروریستی خارجی می تواند نیروهای آمریکایی در عراق و جنگ بر علیه داعش را به مخاطره بیاندازد. به نوشته این روزنامه این نگرانیها طی آن روزهای مطرح و مورد بحث بوده است.

شواهد و قراین حاکی از آن است که جناح ایدئولوژیک کاخ سفید نقش اصلی را در اصرار برای صدور فرمانی علیه سپاه و اخوان داشته است. استیو بنن، سر استراتژیست کاخ سفید، از دهه 1980 به اشکال مختلف از جمله تهیه فیلم و نشر مقالاتی در سایت خود (Breitbart) مشغول تبلیغ علیه اخوان المسلمین بوده و در این مسیر با محافظه کاران افراطی نظیر فرانک گفنی و سباستیان گورکاکهاکنون در دولت ترامپ دارای نفوذ هستند، همسو بوده است. البته متحدان منطقه ای آمریکا و ایپک، لابی اسرائیل در آمریکا، نیز همیشه مشوق اقداماتیاز این قبیل بوده اند.

ایپک در 21 فوریه طی نامه ای به کنگره خواستار تعیین سپاه به عنوان یک سازمان تروریستی شد. آنها همچنین از این طریق مترصد ضربه زدن به برجام نیز هستند. جان بولتون که شهرتش را مدیون هیستری ضد ایرانی اش است، طی سخنانی در 8 فوریه در یک پانل که توسط دو جریان ضد ایرانی ترتیب یافته بود، مدعی شد که "تعیین سپاه به عنوان یک گروه تروریستی سالمترین راه برای نابودی برجام است، چرا که در این صورت ایران از برجام خارج خواهد شد و این بهترین اتفاق ممکن خواهد بود."

به موازات بررسیها در دولت ترامپ، برخی عناصر افراطی در کنگره نیز اقداماتی در این رابطه انجام داده اند. از جمله سناتور تد کروز در ژانویه طرحی را برای تعیین سپاه به عنوان گروه تروریستی به سنا ارائه کرد که مسکوت مانده است. البته طرح تحریمی که به تصویب سنا رسیده و اکنون در مجلس نمایندگان تحت بررسی است اگر چه از تحریمهایی علیه سپاه سخن می گوید، اما تعیین مصادیق همیشه بر عهده دولت بوده و خواهد بود.

صدور یک فرمان اجرایی علیه سپاه و اخوان المسلمین حتی در آمریکا نیز  مبنایی قانونی ندارد و سوء استفاده ای بی سابقه از دو قانون (مورخ 1965و 1996) و یک فرمان اجرای مورخ سپتامبر 2001است که برای برخورد با گروههای تروریستی خارجی وضع شده و ارتباطی به اعمال تحریم علیه نهادهای دولتی ندارند. سپاه پاسداران نه یک بازیگر غیر دولتی بلکه بخش عمده ای از نیروهای دفاعی ایران است که بیش از 100 هزار کادر و وظیفه در اختیار دارد و نیز دارای نیروی هوایی و زمینی و دریایی است.

چننین اقدامی در ارتباط با سپاه می تواند آثار بسیار سوئی از جمله وارد کردن عامل تنش زای جدیدی در معادلات موجود در منطقه پر آشوب خاورمیانه، دشوارتر کردن مبارزه با افراط گرایی و تروریسم ملهم از افکار تکفیری و وهابی و نیز به خطر انداختن برجام داشته باشد. از طرفی، طبعا در قبال چنین اقدامی ایران بیکار نخواهد نشست و طیفی از اقدامات را مورد بررسی قرار خواهد داد.

اعلام متقابل ارتش آمریکا و اسرائیل و  سازمانهای اطلاعاتی آمریکا و اسرائیل به عنوان سازمانهای تروریستی می تواند یکی ازاین اقدامات باشد. بعلاوه، یکی از نگرانیهای وزارت دفاع آمریکا این است که در اثر گروه تروریستی خواندن سپاه تماسهای غیر مستقیمی که بین آنها و سپاه و نیز نیروهای حشد الشعبی در عراق وجود دارد دچار مشکل شود. منابع آمریکایی مدعی اند که در پی باز گشت حدود 4 هزار سرباز آمریکایی به عراق در 2014 و بعد از تصرف موصل توسط داعش، با مداخله دولت عراق امکانی فراهم شده که بین دو طرف برخوردی پیش نیاید. تصور وزارت دفاع آمریکا این است که هرگونه تغییری در معادله موجود می تواند عوارضی از جمله لطمه خوردن به مبارزه با داعش و احیانا اقداماتی از سوی شیعیان عراق علیه سربازان آمریکایی در آن کشور در پی داشته باشد. از نظر آنها چنین تحولی همچنین ممکن است بر توازن قوا در داخل ایران نیز تاثیر بگذارد.

از طرفی، به نظر برخی کارشناسان تعیین سپاه به عنوان یک سازمان تروریستی اقدامی عمدتا سیاسی و سمبولیک خواهد بود. چرا که سپاه و شرکتها و اشخاص مرتبط با آن یا طرف معامله با آن در 2007 به بعد به خاطر طیفی از اتهامات واهی در رابطه با ترویسم، حقوق بشر، فعالیتهای موشکی، حمایت از گروههای موجود در لیست آمریکا و بعدتر در ارتباط با ایفای نقش در سوریه هدف اقدامات ایذایی آمریکا قرار داشته است. 

کورش احمدی