۵۰ نشست دیپلماتیک در ۴۸ ساعت برای پیروزی ایران در نشست شورای حکام

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، کمتر از یک هفته از نشست شورای حکام علیه ایران می گذرد. جلسه ای که در راستای اجرای گام های تعهداتی برجامی ایران، به درخواست آمریکا برگزار شد. به گفته سفیر کشورمان در وین، این نشست علی رغم اینکه خروجی و دستاوردی برای آمریکا نداشت بلکه یک پیروزی دیپلماتیک هم برای ایران به حساب آمد. چرا که هیچ کشوری در آژانس از واشنگتن حمایت نکرد.

روز 16 تیرماه سال جاری ایران رسما استارت گام دوم کاهش تعهدات برجامی را زد و مجددا 60 روز دیگر به اروپا تا اجرای گام سوم مهلت داد. اروپا باید در این مهلت تعیین شده از سوی ایران به تعهدات خود عمل کنند و بخش فروش نفت در اینستکس را رونق دهند در غیر این صورت گام سوم از سوی ایران اجرا خواهد شد.

در همین باره کاظم غریب آبادی سفیر و نماینده تام الاختیار جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان هایی بین المللی در وین و نماینده کشورمان در آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره نشست اخیر شورای حکام و موضع آژانس به گفتگو نشست که بخشی از آن را از نظر می گذرانید:

نشست اخیر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی که با جوسازی ها و جنگ روانی آمریکا همراه بود را چگونه ارزیابی می کنید؟ این نشست چه دستاوردهایی را برای ایران داشته است؟

پس از تصمیم جمهوری اسلامی ایران مبنی بر کاهش تعهدات برجامی، آمریکا با اینکه از آن خارج شده بود و توافق هسته ای را بدترین توافق تاریخ نامیده بود به یکباره از این تصمیم ایران ابراز نگرانی کرد که به نوعی یک طنز تلخ تاریخی است. پس از گام دوم ایران در برجام آمریکا درخواست نشست اضطراری شورای حکام آژانس را مطرح کرد.

در این راستا هیچ یک از متحدین آمریکا نیز حاضر نشدند تا درخواست نشست اضطراری را مطرح کنند؛ چرا که اکثر آنان به جز رژیم صهیونیستی، عربستان و امارات خواستار اجرای کامل توافق هستهای هستند. در نتیجه این موضوع سبب شد تا ایالات متحده آمریکا به تنهایی هزینه سیاسی این نشست را به دوش بکشد.

جلسات عادی شورای حکام سالی 4 بار به طور فصلی برگزار می شود و بررسی راستی آزمایی برجام نیز یکی از موضوعات آن است کشورهای مختلفی به اظهار نظر می پردازند و رئیس شورای حکام نیز به طور خلاصه یک جمع بندی را از همه صحبت های مطرح شده ارائه می کند.اما آمریکا در صدد این بود تا یک خروجی رسمی را از این نشست به دست آورد.

در این راستا واشنگتن به دنبال این بود تا به جامعه بین المللی پیامی دهد و بگوید که شورای حکام آژانس به عنوان نماد جامعه بین المللی  و سازمان ذی صلاح که وظیفه راستی آزمایی برجام را به عهده دارد از اقدامات اخیر ایران ناراضی است و آن را نقض برجام می داند؛ از همین رو  خروجی نشست شورای حکام  میبایست به یک قطعنامه و یا بیانیه ای علیه ایران ختم می شد که این اتفاق رخ نداد و حتی نزدیک ترین شرکای آمریکا همراهی نداشتند و حتی رئیس شورای حکام جمع بندی جلسه را نیز اعلام نکرد.

به طور خلاصه در این جلسه تنها 4 بیانیه علیه ایران قرائت شد که عربستان، رژیم صهیونیستی، امارات و آمریکا جز آنها بودند که حتی سه کشور اصلا عضو شورای حکام نیستند ولی به عنوان عضو آژانس در این جلسه حضور یافتند. از آن سو عمده کشورها با تقبیح عمل آمریکا بر ضرورت حفظ برجام تاکید کردند و نکته مهمی که عنوان شد مسئولیت پذیری و اجرای تعهدات طرف های برجام برای ادامه این توافق بود؛ بدین معنا که حفظ و تداوم برجام تنها با هزینه دادن ایران امکان پذیر نیست.

مساله مهم دیگری که عنوان شد این بود که کمیسیون مشترک برجام نهاد ذی صلاح برای رسیدگی به موضوعات مربوط به برجام است نه شورای حکام. چرا که این موضوع پادمانی نیست که در شورای حکام مورد بحث قرار گیرد.

کلیدی ترین موضوع این است که تعهدات ایران به دو دسته تقسیم می شود که بخش اول پادمانی است و اگر برجامی هم در کار نباشد ما باید به آن متعهد باشیم چرا که ما عضو ان پی تی هستیم و پادمان های آژانس را نیز پذیرفته ایم.

دسته دیگر به تعهدات برجامی و پروتکل الحاقی مربوط می شود که ایران آن را طبق برجام پذیرفته است و اگر اختلافی در موضوع برجام داشته باشیم شورای حکام دیگر نهاد مربوطه برای رسیدگی نیست.

از همین رو این پیام در نشست شورای حکام منعکس شد و آمریکا ذره ای نفع نبرد و انزوای واشنگتن به راحتی قابل درک بود و حتی عمده رسانه های معتبر خارجی به شکست واشنگتن اذعان داشتند.

همانطور که می دانیم یکی از دستاوردهای برجام شکستن اجماع جهانی علیه کشورمان بود، به طوری که به همراه آن ایران هراسی  که آمریکا و صهیونیسم سالها آن را دنبال می کردند هم به نوعی از بین رفت. سوالی که مطرح می شود این است که آیا آمریکا و رژیم صهیونیستی فعالیت ها و برنامه های دیگری را علیه ایران در سازمان های مختلف دنبال می کنند؟

تصمیمی که آمریکا در سازمان های بین المللی گرفته این است که مانع جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک کشور تاثیرگذار در رویه تصمیمات و سیاست گذاری های سازمان های بین المللی تبدیل شود. حتی می بینیم که در یک سال اخیر ایالات متحده آمریکا در بیانیه های خود موارد بی اهمیتی را علیه ایران بیان می کند که باز هم نکته اصلی اینجاست که واشنگتن در این مسیر تنهاست و نتوانسته اجماعی را علیه ایران تشکیل دهد.

برای مثال حدود نه ماه قبل انتخابات کمیسیون مواد مخدر سازمان ملل را داشتیم. بنده در آن جلسه به عنوان معاون اول کمیسیون مواد مخدر از سوی گروه آسیا معرفی شدم. هنگامی که از کشورها از سوی گروه های جغرافیایی معرفی می شوند، انتخابات و رأی گیری صورت نمی گیرد و با اجماع تصویب می شود. در آن برهه نوبت گروه آسیا بود که معاون اول را بپذیرد که نماینده جمهوری اسلامی معرفی شد؛ در همین راستا نماینده آمریکا در بدو کار بیانیه ای را علیه ایران قرائت و انواع اتهامات را مطرح کرد و اظهار داشت که اگر ایران در جلسه ای حضور داشته باشد آمریکا در آن شرکت نخواهد کرد.

این مثالی بود تا بهتر بتوانم پروژه های ایران هراسی آمریکا را به ویژه در سازمان های بین المللی مطرح کنم. البته من در آن جلسه نبودم و معاون بنده شرکت کرد. اما در ادامه هیئت های مختلف بلافاصله حق پاسخ گرفتند و با اظهارات نماینده آمریکا مخالفت کردند. معترضین اظهارات نماینده آمریکا را سیاسی قلمداد کردند و گفتند که این نهاد فنی و حقوقی است. در نتیجه ایران با اجماع کامل به عنوان معاون اول کمیسیون مواد مخدر در این جلسه انتخاب شد و آمریکا هم مخالفتی نکرد. در اسفند سال 97 نیز ایران اجلاس سالانه کمیسیون مواد مخدر را برگزار کرد. در آن جلسه بنده به عنوان معاون اول کمیسیون رئیس کمیته قطعنامه های کمیسیون مواد مخدر حضور داشتم به علاوه نماینده دیگر نماینده آمریکا هم در آن جلسه شرکت کرد!

آمریکا بدون اندیشه و فکر تصمیم می گیرد و آن را بدون در نظر گرفتن هیچ گونه عواقبی عملی می کند و نتیجه ای جز ضرر نیز حاصل آنها نمی شود. در موارد دیگر هم بوده که آمریکا سعی داشته از اجلاسی علیه ایران استفاده کند اما همان جلسه بزرگترین ضربه را به آنان وارد کرده است.

آیا در نشست شورای حکام صحبتی از بازگشت آمریکا به برجام مطرح شد؟

آمریکا از قبل تصمیمش را گرفته است اما آن چیزی که کشورهای دیگر بر آن تاکید دارند عدم یکجانبه گرایی است. آنها معتقدند اگر آمریکا خواستار خروج از برجام و نقض قطعنامه های شورای امنیت است باید خود به تنهایی هزینه آن را بدهد.

برای مثال نماینده سوئیس در جلسات مختلف همواره از تحریم های یکجانبه آمریکا علیه ایران انتقاد کرده است که برای آمریکا حاوی پیام است که کشورهای اروپایی دیگر یکجانبه گرایی آمریکا را تحمل نخواهند کرد و در بیانیه های مختلف به این موضوع بارها اشاره شده است.

این نکته را هم عرض کنم که این موضوع بسته به طیف سیاسی کشورهای مختلف است و من آن را به صورت عمومی عنوان می کنم.

برای مثال اگر بیانیه های کشورهای اروپایی ها را مدنظر قرار دهیم بحث چندجانبه گرایی، دست برداشتن از اقدامات تحریمی و غیره مطرح است. اما اگر بیانیه های کشورهای دوست، در حال توسعه و یا در چارچوب کشورهای عدم تعهد و همچنین کشورهای عضو گروه 77 را در نظر بگیریم آنها نگاهی فراتر به این مساله دارند و به آمریکا  انتقادات و توصیه های جدی تری دارند. آمریکا هم متعاقبا به خوبی فهمیده است که کشوری با آنان همراهی نخواهد کرد.

گاهی در داخل شاهد هستیم که در راستای تضعیف برجام، تخریب دولت و وزارت خارجه عده ای مواضعی همسو با دشمن می گیرند، نظر شما در این باره چیست؟

در بعد سیاست داخلی ورود نمی کنم و تنها به این نکته بسنده می کنم که اگر تصمیمات سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از پشتوانه کامل و واحدی برخوردار باشد، ضریب اجرای آن نیز چند برابر خواهد شد. در همین راستا وزارت امور خارجه طبق قانون اساسی مجری تصمیمات سیاست خارجی است و در همین راستا سیاست گذار و یا تصمیم گیر نیست. بنابراین تصمیمات کلان سیاست خارجی در ایران به تایید بالاترین مراجع قانونی می رسد و در برجام و همینطور کاهش تعهدات هم به همین شکل است.

آن چه که به ما کمک می کند وحدت و یکپارچگی در کلیه ارکان نظام جمهوری اسلامی است که به فضل الهی در این مساله ما قوی هستیم، برای مثال در اجرای گام دوم برجامی چند دستگی مشاهده نشده است.

چرا که مردم و مسئولین شرایط را درک می کنند و می فهمند که این تصمیمات در راستای حفظ و ارتقای منافع ملی اتخاذ می شود. ما در صورت اقدامات ملموس اروپا می توانیم به شرایط قبل برگردیم چرا که اقداتمان قابل برگشت است و معتقدم که در این وضعیت هم همه باید از این تصمیم پشتیبانی کنند. باید در نظر داشت که تلاش های همه دیپلمات ها برای ارتقای جایگاه ایران در مجامع بین المللی و از همه مهمتر تامین منافع ملی است.

اگر به یاد داشته باشید آمریکا روز جمعه برای نشست اضطراری شورای حکام در روز چهارشنبه درخواست داد. ایران با توجه به تعطیل بودن روزهای شنبه و یکشنبه در اروپا تنها دو روز وقت داشت که طی آن 50 ملاقات با دیپلمات و سفرای کشورهای مختلف صورت گرفت تا نقشه علیه ایران خنثی شود و فشارهای تازه ای علیه ایران با توجه به شرایط اقتصادی کنونی وارد نشود. در بیش از 25 پایتخت جهان که کشورهای عضو شورای حکام حضور دارند سفرای ایرانی با آنها ملاقات کردند. بنده دیدارهایی با اعضای و مجمع اتحادیه اروپا داشتم تا تصمیماتی علیه کشورمان و منافع ملی اتخاذ نشود. البته این وظیفه ما و دستگاه سیاست خارجی است تا از منافع کشور پاسداری کرده و بتوانیم خدمتگزار باشیم.

آقای غریب آبادی برخی معتقدند که ایران باید به طور کامل از برجام خارج شود. این گروه حتی اگر اروپا حاضر به اقدامات موثر هم شود سعی دارند آن را بی اثر و بی نتیجه جلوه دهند. با این پدیده چطور باید مواجه شد؟

باید در نظر داشت که در این شرایط حساس جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی اتخاذ کرده که ممکن است نظرات در قبال آن متفاوت باشد اما مساله حائز اهمیت تبعیت آحاد جامعه، نخبگان، سیاسیون، ارکان نظام و غیره است، چرا که اختلاف نظرها در این شرایط کنونی و خاص کمکی به ما نخواهد کرد. من به طیف یا گروه خاصی اشاره نمی کنم اما مهم این است که تمام تفاوت نظرها باید قبل از تصمیم گیری باشد تا جوانب احتمالی در نظر گرفته شود.

نقدی که در داخل به دولت وارد می شود اعتماد به سازمان های بین المللی است. برخی معتقدند که تمام سازمان بین المللی  محصول امپریالیسم هستند و همین دیدگاه باعث می شود که ایران نتواند در جای عضو شود. نظر شما چیست؟

عصر کنونی عصر چندجانبه گرایی است و نماد آن نیز سازمان های بین المللی است؛ پیدایش چندجانبه گرایی نیز با پیدایش سازمان ملل متحد در سال 1945به بعد ایجاد شد. بحث دیگری که وجود دارد تلاش کشورها در سازمان های بین المللی برای تاثیرگذاری در تصمیم گیری و سیاست گذاری است که می تواند از طرق مختلف صورت پذیرد که انکارپذیر هم نیست. مانند آمریکا که همواره برای تاثیرگذاری نهایت سعی خود را می کند. یا نمونه دیگر مانند عربستان که با پرداخت 100 ملیون دلار به سازمان ملل توانسته به اسم مبارزه با تروریسم نامش را از لیست قاتلین کودکان در جنگ یمن خارج کند.

سوال دیگری که پیش می آید این است که با توجه یه این موارد ایران باید خود را از این فرآیند چندجانبه گرایی کنار بکشد؟ خیر بنده مخالف هستم. باید توجه داشت که ایران در عرصه بین المللی تریبونی ندارد و رسانه ها در عرصه خارجی همیشه در اختیار ما نیست تا بتوانیم پیاممان را صادر کنیم. اگر هم بوده با توجه به تعابیر مختلف و سانسورها آن گونه که می خواستیم نشده است و متاسفانه این از جمله مشکلاتی است که وجود دارد.

بنابراین سازمان های بین المللی بهترین فرصت را برای جمهوری اسلامی ایران فراهم کرده است تا بتوانیم صدایمان را به گوش جامعه بین المللی برسانیم. مجمع عمومی سازمان ملل را در نظر بگیرید که روسای جمهور کشورهای مختلف از جمله ایران می توانند سخنرانی کنند و نطق رئیس جمهوری ایران همواره از مهمترین رسانه های جهان پخش شده است.

باید پرسید اگر سازمان ملل نباشد آیا فرصت دیگری در اختیار ایران قرار می گیرد؟ این ظرفیت تنها از طریق دیپلماسی عمومی برای ما فراهم شده است. اما در راستای دیپلماسی رسمی سازمان های بین المللی بهترین فروم و وفرصت برای رایزنی و لابی سیاسی هستند. شما کدام فروم را سراغ دارید که بتوانیدبا نمایندگان ده ها کشور مختلف صحبت کنید؟ برای مثال اگر با طیفی از کشورها قرار باشد درباره موضوعی صحبت شود باید سفرهای زیادی صورت گیرد اما با حضور در سازمان های بین المللی می توان در حاشیه اجلاس با نماینده 20 تا 30 کشور صحبت کرد و موضوعات را حل و فصل کرد.

ما چه بخواهیم و چه نخواهیم سازمان های بین المللی وجود دارند و به اتخاذ تصمیم می پردازند که از قالب های مختلف برخوردار بوده و دارای خروجی هستند. اگر ایران در این اجلاس ها حضور نداشته باشد این تصمیمات به نفع چه کسی شکل خواهد گرفت؟ نکته دیگر اینکه ایران از بهترین و قوی ترین دیپلمات های دنیا برخوردار است؛ من این موضوع را از زبان سفرا و نمایندگان سایر کشورهای دنیا عنوان می کنم که این یک امتیاز مثبت به شمار می رود، در همین راستا در سازمان های بین المللی ایران اجازه نخواهد داد که به این سادگی ها تصمیمی علیه منافع کشورمان گرفته شود و این امر ایجاب می کند که ایران در این سازمان ها حضور فعال داشته باشد.