آغاز محاکمه پارلمانی نخست‌وزیر بریتانیا؛ کرونا دست از سر بوریس برمی‌دارد؟

به همین دلیل است که بوریس در پارلمان با چالشی سخت مواجه است. او میل ندارد در پارلمان حضور یابد چرا که باید بار دیگر سر و صدا و قیل و قال دوست و رقیب را تحمل کند و چالش‌های خصم خود را همچون ترکشی که به سوی او پرتاب می‌شود به جان بخرد. استارمر- دو هفته پیش پس از آنکه خاطر نشان کرد که میزان مرگ و میر در بریتانیا بالاترین رقم در اروپا و دومین کشور در جهان پس از آمریکاست- چنین پرسید: «آیا نخست‌وزیر می‌تواند به ما بگوید که چطور ممکن است چنین شود؟».  «مارک لاندر» و «استفن کاستل» در گزارش ۱۹ می ‌برای نیویورک تایمز نوشتند، جانسون پاسخ داد که این مقایسه‌های مستقیم کشور به کشور درست نیست و اعتباری ندارد و هزینه واقعیِ انسانی این پاندمی تنها پس از این حقیقت- [یعنی دستیابی فرد به آمار و ارقام و اطلاعات دقیق]- می‌تواند مورد قضاوت قرار گیرد. استارمر با جهیدن ناگهانی از روی صندلی خود نموداری را نشان داد که در آن دولت دقیقا از همین مقایسه استفاده کرده بود و خاطر نشان کرد که دولت هفته‌هاست در جلسات مطبوعاتی در مورد ویروس از چنین روشی استفاده می‌کند آن هم زمانی که میزان مرگ و میر در بریتانیا نسبتا بهتر از دیگر کشورها به نظر می‌رسد. به گفته استارمر، استدلال جانسون «با واقعیت جور در نمی‌آید». جانسون در حالی به کار بازگشت که دولت او هنوز در حال تلاش و تقلا برای پاسخ دادن به این پاندمی و مواجهه با مخالفت‌های تازه بود. فاصله‌گذاری اجتماعی در پارلمان بدین معناست که بیشتر ۶۵۰ عضو از راه دور شرکت می‌کنند و یک فضای گلادیاتوری بین جانسون و استارمر به‌وجود می‌آید. «پرویز جبار»، وکیلی که با استارمر در زمینه موارد حقوق بشری کار کرده است، می‌گوید: «تردیدی نیست که وضعیت فعلی به نفع اوست. استارمر جارچی یا فریادزن نیست. او سوال را به شکلی پرسشی مطرح می‌کند اما همزمان پاسخ‌های دریافتی را هم ارزیابی می‌کند».

«لاندر- کاستل»، گزارشگران نیویورک تایمز، نوشتند جانسون با داشتن اکثریت کرسی‌ها در پارلمان همچنان چهره‌ای مسلط در چشم‌انداز سیاسی بریتانیاست؛ او وقتی بیمار شد و در نهایت از بیمارستان به خانه انتقال یافت بسیاری از تحلیلگران در تصور اینکه چه کسی ممکن است جانشین او شود مشکل داشتند و نمی‌توانستند جانشینی احتمالی برای او بیابند. استارمر می‌تواند دولت را به خاطر ناکامی‌هایش پاسخگو سازد، اما واقعا نمی‌تواند تغییر چشمگیری در سیاست‌های دولت ایجاد کند. با این حال، ترکیب پاندمی‌ای که هیچ راه‌حل آسانی را بر نمی‌تابد و مخالف جدیدی که به خود اطمینان دارد، جانسون را در وضعیت دفاعی قرار داده است. این به ویژه در روز چهارشنبه مصداق یافت، طی مراسمی که به «سوال از نخست‌وزیر» یا «PMQ» معروف است؛ مراسمی که با یک بیانیه کوتاه از سوی نخست‌وزیر آغاز می‌شود و سپس با جر و بحث از ناحیه اپوزیسیون که در این مورد استارمر است ادامه می‌یابد. جانسون البته اولین نخست‌وزیری نیست که در زیر ذره‌بین پارلمان به هیجان و خروش می‌آید. هارولد مک میلان هم در این وضعیت به لحاظ جسمی بیمار شد. تونی بلر هم به شکلی خرافاتی همان جفت کفشی را می‌پوشید که هر بار هنگام ورود به تالار پارلمان بر پا می‌کرد. او این تالار را «اتاق اعدام» نخست‌وزیر می‌نامید. او می‌گفت: «از اینجا متنفرم». بلر می‌گفت: این کفش خوش شانسی واقعا خوش شانسی نمی‌آورد».

بلر بعدها می‌گفت: «پاسخ‌های شما طولانی‌تر و پیچیده‌تر می‌شود؛ لحن‌تان تیزتر می‌شود؛ چهره‌تان سرخ‌تر می‌شود و ضعف استدلال‌تان عیان‌تر. به طرفین نگاه می‌کنید و به دنبال این هستید که نمایندگان حزب‌تان به حمایت از شما برخیزند یا لااقل نشانه‌هایی از حمایت در چهره‌شان بروز دهند اما در چهره همه جز شرمساری نمی‌بینی». آماده‌سازی برای جلسات پارلمان که بلر آن را «اتاق اعدام» می‌نامد واقعا وقت‌گیر و زمان‌بر است. هر هفته، رهبران با مشاورانشان جلسه تشکیل می‌دهند تا ذهن خود را آماده سازند و می‌کوشند تا موضوعاتی که ممکن است مطرح شود را گمانه‌زنی کرده یا حدس بزنند، پاسخ‌های خود را برای آن آماده و مواضع خود را برای حمله مستحکم‌تر سازند. بر خلاف استارمر، جانسون به خاطر تکالیف دقیقش شهره نیست. «الستر برت»، قانون‌گذار سابق عضو حزب محافظه‌کار که به‌عنوان وزیر ارشد در وزارت خارجه آن زمان کار می‌کرد، می‌گوید جانسون زمانی که وزیر خارجه بود نسبت به همقطاران دیگرش با پارلمان خیلی «سرسری» برخورد می‌کرد. او می‌گوید: «بوریس اعتماد به نفس دارد. او هرگز از این حقیقت که باید به سوالات جواب دهد پریشان خاطر نمی‌شود».

با این حال، استارمر یک چالش غیرمعمول است. الستر برت می‌گوید: «او وکیل دادگستری است و دادگاهی برگزار می‌کند که وقتی نکته یا شکایتی مطرح می‌شود در آن یک سکوت مجازی برقرار می‌شود». هموست که متن چاپ شده را می‌خواند. برت می‌افزاید: «استارمر در این دادگاه که در آن بسیاری از نمایندگان با رعایت فاصله اجتماعی نشسته‌اند و برخی هم به‌صورت مجازی شرکت می‌کنند، گرد و خاک به راه می‌اندازد و گیوتین را تا نزدیک گردن بوریس می‌برد. هفته گذشته و در دومین مواجهه استارمر با جانسون، این وکیل دادگستری و نماینده پارلمان بار دیگر از جانسون پرسید که چرا دولت- تا ۱۲ مارس- اعلام کرده بود که «بسیار بعید» است که سالمندان در آسایشگاه‌ها به کرونا مبتلا شوند. اکنون آمارها نشان می‌دهد که مرگ و میر در آسایشگاه‌های سالمندان ۴۰ درصد مرگ و میرهای برخاسته از کرونا را به خود اختصاص می‌دهد. جانسون انکار کرد که دولت چنین توصیه‌ای کرده بود و همین باعث شد تا حزب کارگر سندی را منتشر سازد که در آن دولت رسما در ۱۳ مارس این سخن خود را پس گرفته بود. استارمر از جانسون خواسته بود که این موضع را اصلاح کند؛ جانسون رد کرد و اندکی بعد استارمر را به ارائه «آمار و ارقام دست‌چین شده و گمراه‌کننده» متهم کرد.

مشقت‌های جانسون با فشار حزب محافظه‌کار او مصادف شد که در دوره فترت تمام نمایندگان را یک به یک دیدار کردند. آنها [برای توجیه دولت] اصرار داشتند که این یک مساله ساده و عادلانه است؛ «جاکوب ریس ماگ»، رئیس مجلس عوام- که رفتار و روش او یادآور رفتارهای باستانی و کهن بود و باعث شد لقب «عضو محترم قرن هجدهم» به او داده شود- گفت، دولت نمی‌تواند از مردم بخواهد سر کار بروند در حالی که اعضای پارلمان را معاف می‌دارد. اما محافظه‌کاران معتقدند که یک مجلس عوام شلوغ‌تر کارکرد بهتری نسبت به مجلس فعلی خواهد داشت که برخی اعضایش حضور دارند و برخی دیگر هم به شکل مجازی و از خانه‌های خود در آن شرکت می‌کنند. «روث فاکس»، مدیر انجمن هانسارد که یک سازمان تحقیقاتی با تمرکز بر پارلمان است، می‌گوید: «مدیریت، کنترل و ارتباط با اعضای پارلمان در صورتی که آنها روی کرسی‌های خود نشسته باشند بسیار راحت‌تر است تا اینکه آنها متفرق باشند و با یکدیگر از طریق واتساپ و... در ارتباط باشند». با توجه به واهمه بسیاری از اعضای پارلمان از کرونا بسیاری از آنها میل به بازگشت و حضور فیزیکی در پارلمان ندارند. «لیندسی هولی»، سخنگوی مجلس عوام، هشدار داده بود که اگر بسیاری از نمایندگان در پارلمان حضور یابند ممکن است کرسی هایشان را تعلیق سازد. در حال حاضر، بیش از ۵۰ قانونگذار می‌توانند در هر زمانی که می‌خواهند در پارلمان حضور یابند و بخش زیادی از آنها هم از اعضای اپوزیسیون هستند. این نشان می‌دهد که جانسون امید چندانی ندارد که حمایت هم حزبی‌های خود را به دست آورد یا منتظر سوت و کف و هورا و فریاد حمایت‌آمیز آنان باشد. حتی اگر اعضای پارلمان بخواهند روی نیمکت‌های چرمی سبز بنشینند اما کرونا باعث شده فضای متفاوتی خلق شود. بحث‌های خشمگینانه در مورد تعداد مرگ و میرهای سالمندان احتمالا دیگر جایی برای سوت و کف و هورا باقی نمی‌گذارد. تحلیلگران می‌گویند در این فضای کرونایی جانسون نمی‌تواند از فشارهای استارمر و مخالفانش بی‌خیال بگذرد و نخست‌وزیر منزوی و ژولیده زیر ذره‌بین پارلمان و مخالفان خود شاید دیگر نتواند ژست حق به جانب و پیروزمندانه‌ای که تا چندی پیش اتخاذ می‌کرد را دوباره در پیش گیرد.