بلاتکلیفی سریال های شبکه نمایش خانگی و یک پیشنهاد
به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از ایسنا: سه‌شنبه اول مهرماه نشست رسانه‌ای انجمن صنفی شرکت‌ها و موسسات فیلمسازی ایران در فرهنگسرای گلستان برگزار شد.
سید امیر پروین حسینی، رئیس هیئت مدیره آیفیک در این نشست گفت: این انجمن فعالیت خود را ۱۱ سال پیش آغاز کرده است. در این سال‌ها نظر این صنف را درباره صلاحیت تهیه‌کنندگی می‌پرسیدند. شورای داوری آیفیک نیز موفق عمل کرده و در این زمان پرونده حل نشده وجود نداشته است. اخیرا از این پتانسیل استفاده نشده است و اگر اسامی اعضای این صنف را نگاه کنیم، درمی‌یابیم این اعضا با تمام قوا و بدون هیچ چشم‌داشتی به دنبال حل مشکلات صنفی خود هستند. اما بی مهری می‌شود و گاه تصمیماتی گرفته می‌شود که به سود کسی نیست.
در ادامه پروین حسینی عنوان کرد: برای تولید یک سریال ۵۰ تا ۲۰۰ نفر درگیر کار می‌شوند. این مهم اشتغالزایی می‌کند و در حوزه توزیع نیز بخش دیگری درگیر کار می‌شوند. قوانین می‌گوید برای تولید باید مجوز بگیریم و اگر اجازه نداشته باشیم نیروهای بازدارنده از کار گروه تولید جلوگیری می‌کنند. امروز جلوی مجوزها هم گرفته شده و وزارت ارشاد اعلام کرده تا اطلاع ثانوی برای تولید سریال مجوز نمی‌دهد و صدا وسیما نیز این مهم را متوقف کرده است. اکنون وزارت ارشاد مجوز نمی دهد و صدا و سیما می گوید در حال تدوین ساز و کار است. سرمایه‌های بخش خصوصی در این راه متوقف شده و این بلاتکلیفی سبب فرار سرمایه‌گذاری در تولید تصویر می‌شود و زحمت همکاران برای متقاعد کردن سرمایه‌گذاران برای تولید اثر، بی‌نتیجه می‌ماند.
وی افزود: برای کسی این موضوع اهمیت ندارد. دعوا بر سر این است که قدرت دست چه کسی باشد و تبعات این اتفاق همچون بیکاری و فرار سرمایه‌ها را درنظر نمی‌گیرند. کاهش تولید موجب شده برخی تولیدات وارد پلتفرم‌ها شود که آسیب رسان هستند. اختلاف ارشاد و صدا و سیما حل نشده است. در خیلی کشورها مجوزی ندارند و باید به اصول پایبند باشند. در کشورهایی که مجوز صادر می‌شود، این اتفاق از طریق صنوف است. باید کاری کنیم زیرا کسی دلش برای ما نمی‌سوزد. من و امثال من با ۲۰۰ خانواده سر و کار داریم که مشکل اشتغال و بیمه دارند. بیکاری تبعات جبران ناپذیری و مشکلات بسیاری را در پی دارد.
پیشنهادی برای حل مشکل سریال های شبکه نمایش خانگی
رییس هیات مدیره آیفیک درباره رویکرد این انجمن در بحث صدور مجوزها گفت: پیشنهاد مشخص ما که در حال بررسی است بر اساس الگوی دیگر کشورها است. در این نگاه صنف و اتحادیه بر اساس ضوابط کلی در صدور مجوز کمک می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم وزارت ارشاد، صدا و سیما و هرجای دیگری هم نماینده بدهد. بیشتر اتفاق باید در صلاحیت افراد باشد. در سریال‌ها از تهیه کنندگان ضربه خوردیم. برخی تجربه لازم و تحصیلات لازم را نداشتند و معمولا هر وقت از صنف آیفیک استعلام شده مشکلی پیش نیامده است. همه مشکلات از افرادی است که وزارت ارشاد مستقیم به آنها پروانه داده است.
ورود تلویزیون اشتباه است
پروین حسینی تاکید کرد: ورود تلویزیون به این اتفاق اشتباه است. امروز یک سریال پخش می‌شود که همه را عصبانی کرده است.چرا باید چنین کاری تولید شود و اگر تولید می‌شود همه حمله‌ها به سازمانی می‌شود که مجوز آن را صادر کرده است. ما بازوی مشورتی هستیم. گاه به ما توجه بیشتری می‌شود همکاران ما بی توقع و حرفه‌ای هستند. گاه یک مدیر از این ظرفیت بیشتر استفاده می‌کند، تبعتات کمتر می‌شود و معکوس این اتفاق نیز صادق است. در این مقطع خاص پخش و تولید به هم ریخته است.
وی افزود: پیشتر وقتی دی وی دی بازار داشت، این اتفاق افتاده بود و در آن زمان برخی همکاران خودشان پیک می‌گرفتند و آثار به سوپرمارکت‌ها ارسال می‌شد. امروز پلتفرم‌ها تولید می‌کنند. اما این باید ساز و کار داشته باشد. وقتی تولیدی نیست و کسی تمایلی به سرمایه‌گذاری برای تولید در شبکه نمایش خانگی ندارد، پلتفرم خالی می‌ماند و اگر خوراک نداشته باشند اعضایش ریزش می کنند. امسال بدترین ضربه، توقف صدور مجوز بود. صدور مجوز می توانست ادامه یابد تا توافق پشت پرده رخ دهد. نه اینکه چند ماه بلاتکلیفی در این میانه وجود داشته باشد.
پروین حسینی مطرح کرد: نظر شخصی من این است که اختلاف باعث رشد است و هم عقیده بودن همه با هم، به پیشرفت کمکی نمی‌کند. اینکه چرا عده‌ای برخلاف منافع خود عمل می‌کنند، دو دلیل دارد. نخست آنکه ناآگاهند و دوم آنکه منافعی دارند. در سینما فیلم پرفروشی ساخته می‌شود سینمادار پولش را نمی‌دهد و وقتی مطالبه می‌کنی، می‌گویند شما اولین نفری هستی که به دنبال پول آمده‌ای چراکه پیشتر همه فیلم‌ها با بودجه دولتی ساخته می‌شد. خبر دارم پرفروش‌ترین فیلم سینمای ایران، هنوز پولش را از سینماها دریافت نکرده است و تهیه کننده هم گرفتار است. در زمانی منافعی وجود دارد که به خطر می‌افتد اما وقتی قانونی وجود داشته باشد، کسی نمی‌تواند خلاف آن عمل کند.
وی اضافه کرد: معتقدم وقتی صنفی پای کار می‌آید و منافعی ندارد به دنبال درست کردن شرایط است. به شخصی مجوز تهیه کنندگی دادند که وام گرفته اختلاس کرده است. این مهم نگاه‌ها را به تهیه‌کنندگان خراب می‌کند و همه رسانه‌ها این فرد را مورد خطاب قرار می‌دهند. در کانادا به دنبال ساخت فیلمی بودم که دیدم یکی از همین آقایان کارگاه تهیه‌کنندگی در دانشگاه تورنتو گذاشته است. کسی که امروز در زندان است. این خودش فیلم کمدی است. چگونه این آدم مجوز گرفته و در تلویزیون به عنوان نماینده تهیه‌کنندگان حرف می‌زند؟ اگر قانون باشد این افراد نمی‌توانند وارد شوند. سرمایه‌گذارانی داشتیم که برای مجوز با مقاومت مواجه شدند و یا افراد را تهدید کرده‌اند و یا وعده مالی به افراد داده شده است.
درباره دلیل توقف مجوزها روشن صحبت نمی‌شود
پروین حسینی گفت: موقعی ارشاد به کسی پروانه می داد و آن فرد ۵۰ سال با آن پروانه کار تولید می‌کرد اما آیفیک مجوزها را اینگونه صادر نمی‌کند. نزدیک به چهار ماه است که از ما برای صدور مجوزها استعلام نمی‌کنند، در حالی که پیشتر این استعلام انجام می‌شد.
سید امیر پروین حسینی درباره عملکرد آیفیک در بحث مجوزها گفت: ما هر هفته پیگیر مجوزها هستیم اما به طور روشن درباره دلیل توقف مجوزها صحبتی نمی‌شود. فقط می‌گویند به دلیل تنظیم بازار این اتفاق افتاده و آقای حبشی در این‌باره این اظهار نظر را کرده که برای ما باورپذیر نبود. تقاضا از سوی بازار بخش خصوصی در شرایط کنونی بسیار است و تولید به حداقل رسیده است. توافقی در این باره حاصل نشده و امروز صدور مجوز متوقف است. روال پروانه ساخت اینگونه است که طرح در سامانه ثبت می‌شود و اگر کارگردان، تهیه کننده و نویسنده صلاحیت را بگیرند، طرح مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. معمولا طرحی می‌دهند و سپس شورا براساس موارد، موافقت اصولی می‌دهند و تا اماده شدن سیناپس و فیلمنامه حدود یکسال زمان می برد تا ۲۰ قسمت یک سریال حاضر شود. چیزی که امروز در ارشاد برای صدور مجوز وجود دارد آثاری است که از یکسال پیش ارایه شده و سخت گیری کمی و کیفی در شورای پروانه ساخت شبکه نمایش خانگی در دستور کار قرار گرفته و تعداد این متقاضیان زیاد نیست.
پروین حسینی درباره کیفیت پایین آثار شبکه نمایش خانگی و اثرگذاری جشنواره یاس در ارتقای کیفی شبکه نمایش خانگی بیان کرد: تشخیص اینکه کدام سریال باکیفیت و کدام بی کیفیت است باید از سوی بخشی تعیین شود و اینگونه افراد رتبه بندی می شوند. ایفیک جشنواره ای را طراحی کرد که مجوز این رویداد بیش از یک سال طول کشید و از دوستان ارشاد نیز کمک گرفتیم. ایفیک بدون غرور فقط می خواست کاری را انجام دهد. می خواستیم به ارتقای این حرفه کمک کنیم و حاضر بودیم جشنواره را با هزینه کمتر از دیگر رویدادها برگزار کنیم. در طراحی آکادمی، داوران را از اصناف مختلف درنظر گرفتیم و نخواستیم چیزی را اختراع کنیم اما این امر متوقف ماند و چوب لای چرخ ما گذاشتند که باید یاس برگزار شود. ما به یاس اعتقادی نداشتیم زیرا جشنواره های دولتی خروجی مناسبی ندارند، حق به حقدار نمی رسد و رای ها بارها تغییر می کند. در بخش خصوصی این اتفاق کمتر رخ می دهد اما مقاومت در این راه وجود دارد و در دستور ماست که این جشن را برگزار کنیم که به دلیل کرونا به تعویق افتاده است.
وی درباره مطالبات ایفیک از وزارت ارشاد گفت: ما هر هفته چند نامه برای ارشاد ارسال کردیم و دائم درحال پی‌گیری مطالبات هستیم اما به نتیجه نمی‌رسد و این بحث مفصل است. موضوع بیمه که ضروری ترین عامل برای هر شخصی است و بسیاری افراد نه عضو خانه سینما و نه کارمند صدا و سیما هستند اما آقایان زیر بار نرفتند و در نهایت هفته گذشته در این باره یک پیروزی حاصل شد و مشکل بیمه حل شد اما دستورالعمل دائمی در این باره داده نمی شود و بودجه صرف بخش های دیگر می شود. مدیران می آیند، تولیدکننده همیشه هست و ما براساس ماهیت صنف که در سالیان مختلف به بالندگی رسیده کارمان را انجام می دهیم. در نهایت به رغم مقاومت‌ها، چاره ای ندارند که برای مسئله مجوزها به راهکار برسند و باید مانند دیگر کشورها این مهم به صنف واگذار شود.
اختلاف صداوسیما و ارشاد و کرونا صنعت تصویر را فلج کرده
در ادامه این نشست مهدی کوهیان مشاور حقوقی و عضو آیفیک بیان کرد: امروز صنعت تصویر کشور درگیر مشکلات متعددی از جمله ماجرای انحصار در شبکه نمایش خانگی است و اختلافات دو مرجع فعال در حوزه دولتی (صدا و سیما و وزارت ارشاد) به این صنعت لطمه زده و کرونا تولید را در عرصه‌های تصویری فلج کرده است. نکته دیگر آنکه حمایت‌های صنفی و حرفه‌ای از فعالان صنعت تصویر کشور نمی‌شود و دوستان فعال در این بخش مشکلات بیمه‌ای، معیشتی و بیکاری دارند و حمایت نمی شوند.
کوهیان درباره وضع قانون در بحث شبکه نمایش خانگی اظهار کرد: آخرین چیزی که مجلس شورای اسلامی درباره مجوزهای وزارت ارشاد و صدا و سیما تصویب کرده، قانون برنامه ششم توسعه است. از اهالی رسانه درخواست می‌کنم مطالبه‌گر باشند که تکلیف ماده ۹۲ این قانون چه شد؟ در بند ب این ماده صراحتا تصویب شده است که صدا و سیما وزارت ارشاد و سایر دستگاه‌های ذی ربط باید ظرف یک سال فهرست تصدی‌گری‌ها و مجوزها را آماده کرده و آنها را به بخش خصوصی و سازمان‌های مردم نهاد واگذار کنند. از این که بگذریم در اسناد بالادستی فرهنگی در شورای عالی انقلاب فرهنگی، سیاست‌ها تعیین شده است و شورای نگهبان بسیاری از مصوبات مجلس را به دلیل مقارن بودن با مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی رد می‌کند. در مصوبه‌ای که آزادی ویدئو نام دارد و از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۷۱ آمده، صراحتا اشاره شده وزارت ارشاد مسئول رفع ممنوعیت فعالیت‌های ویدئویی، تنظیم، تصویب و تدوین آیین نامه فعالیت‌های سمعی و بصری است و قید شده است که ویدئو، سی دی، نظایر آن و هر پلتفرم و بستر نمایشی باید از وزارت ارشاد مجوز بگیرند.
صداوسیما قانون مدونی ندارد
وی ادامه داد: شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت ارشاد را در این بخش مکلف کرده است. وزارت ارشاد باید این وظیفه خود را انجام دهد و این ممنوعیت را در سال جهش تولید که از سوی رهبر معظم انقلاب نامگذاری شده بردارد. چراکه این اتفاق ضربه بدی را به تولید در عرصه تصویر زده است. با توجه به وضعیت سینما که عملا تعطیل است و همکاران ما مجبورند برای گذران زندگی در حوزه سریال و محصولات ویدئویی فعالیت کنند، این بی تدبیری آسیب جبران‌ناپذیری زده است. امروز صدا و سیما قانون مدونی ندارد، وزارت ارشاد دارای قانون است و وجود قانون بهتر از نبود قانون است.
مهدی کوهیان درباره مسئله نظارت بر محتوا اظهار کرد: چرخ را دوباره نباید اختراع کرد. در زمینه نظارت، دنیا به سمت تنظیم از طریق صنوف می رود و فعالیت اصلی ما باید صنوف و اتحادیه ها باشد. کاش مسئولان از مطالعات انجام شده در این زمینه استفاده کنند؛ چراکه با این روند باید صدها ساختمان بگیرید و فیلمنامه‌ها را بخوانید، تایید کنید. چرا که پلتفرم ها رو به افزایش است و باید به این بخش سامان بخشید.
کوهیان درباره تفکیک تهیه کنندگان تلویزیون و شبکه نمایش خانگی بیان کرد: اصولا نظام صدور مجوز فساد می‌آورد. در ماجرای نمایش خانگی، با توقف سریال نمایش خانگی، مجوز سریال خرید و فروش می‌شود.
موسسه رسانه‌های تصویری نمی توانست تغییر ماهیت بدهد؟
این مشاور حقوقی مطرح کرد: ضربه وارد شده به شبکه نمایش خانگی با تعطیلی موسسه رسانه‌های تصویری بود. این موسسه در متن قانون وظایفی داشت و با انبوهی از سرمایه‌های تاریخ سینمای ایران طرف بود. این موسسه ویترین سینمای ایران بود. آیا موسسه رسانه‌های تصویری با از بین رفتن دی وی دی و پلتفرم‌های فیزیکی نمی توانست تغییر ماهیت بدهد؟ می‌شد آن موسسه را به روز کرد و این انحصار اتفاق نمی افتاد. درباره تلویزیون هم این اتفاق حاکم است. باید رسانه ملی این انحصار را بشکند اما امروز این اتفاق رخ نمی دهد.
کوهیان اضافه کرد: صندوق بیمه بیکاری هنرمندان حوزه تصویر در برنامه ششم توسعه درنظر گرفته شده است. در سال ۹۶ باید سازمان صدا و سیما، وزارت ارشاد، سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان مدیریت و برنامه ریزی ظرف شش ماه صندوق اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه را آماده می کردند اما تا امروز در این زمینه اتفاقی رخ نداده است و ما صندوق بیمه بیکاری همه اصحاب هنر را نداریم. اکنون در حوزه صنعت تصویر کشور، به طور کلان در سینما و تلویزیون براساس آمار مسئولان، فعالان حوزه تصویر ۱۰۰ هزار نفر هستند که از این تعداد ۴ تا ۵ هزار تن عضو خانه سینما هستند و بقیه هیچ حمایتی نمی شوند. وقتی درباره صنعت تصویر حرف می زنیم شامل همه مدیوم‌ها می شود که حمایت نمی شوند. برنامه‌ای نیست و ما که برنامه هایی ارائه می کنیم، حمایت نمی‌کنند. این حرفه نیاز به کمک دولت ندارد و به اندازه کافی می تواند.
ماده ۳۸ قانون سازمان تامین اجتماعی می گوید، تهیه کنندگان باید از مبلغ قرار داد ۷ تا ۸ دهم درصد تا ۱۶.۷ درصد به این سازمان بپردازد که رقمی به میزان ۱۵۰ میلیارد تومان می شود. این رقم شامل تهیه کنندگان فعال در حوزه تصویر از سینما تا صدا و سیما می شود. ۱۰ درصد حق صندوق اعتبار هنر برای بیمه ۴۲ هزار هنرمند کشور سال گذشته حدود ۸۳ میلیارد تومان بوده است و ما فقط در صنعت تصویر ۱۵۰ میلیارد تومان به سازمان تامین اجتماعی می دهیم و هیچ اتفاقی رخ نمی دهد. باید از این پول استفاده شود و این رقم رو به افزایش هم هست. ما درخواست داریم، آیین نامه این صندوق نوشته شود. منابع آن را اعلام کنیم و این پول که به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می شود، صرف این مهم شود.
