حمایت حزب دموکرات از بازگشت بی پیش شرط آمریکا به برجام

در بخشی از متن رسمی پیش‌نویس برنامه دموکرات‌های آمریکا آمده است: ما حرکت سریع دولت ترامپ به سوی جنگ با ایران را متوقف کرده و اولویت را به دیپلماسی هسته‌ای، تنش‌زدایی، و گفت وگوی منطقه‌ای می‌دهیم.

جو بایدن رئیس جمهور منتخب آمریکا که از قدیمی‌ترین اعضای حزب دموکرات است در مبارزات انتخاباتی خود بارها از بازگشت دولت تحت رهبری خود به برجام سخن گفت. اگر چه بایدن از ارائه شروطی به ایران در گفت و گوها سخن گفته اما او اعلام کرده که اولویتش برنامه هسته ای ایران و بازگرداندن برجام به شرایط پیشین است.

اکنون رهبران حزب دموکرات در مجلس نمایندگان و کنگره حمایت قاطع خود از وعده جو بایدن نسبت به بازگشت ایالات متحده به توافق هسته ای با ایران بدون هیچ پیش شرطی به رئیس جمهوری منتخب اعلام کرده اند. گرگوری میکس که احتمالاً رئیس آینده کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان خواهد بود، در گفت و گو با موسسه کوینسی گفت: ما این پیام را به متحدان خود می‌فرستیم که آمریکا در حال بازگشت به میز مذاکره است. منظور او کشورهای اروپایی هستند که در دولت ترامپ تلاش زیادی برای حفظ برجام کردند.

نامه نمایندگان دموکرات توسط گروهی تنظیم شده که در سال ۲۰۱۵ نیز از توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام حمایت کرده بودند. در این نامه از خروج دولت دونالد ترامپ به شدت انتقاد و اینطور استدلال کرده که بازگشت به برجام پایه و اساسی برای پیشرفت در سایر موارد مهم نیز فراهم می آورد.

یان اسکاووسکی از ایلینوی، دیوید پرایس از کارولینای شمالی و باربارا لی از کالیفرنیا و به همراه عده ای از نمایندگان دموکرات در نامه به بایدن تاکید کردند: ما قاطعانه از بازگشت واشنگتن به برجام و رعایت کامل تعهدات برجامی ایران و به دنبال آن هموار شدن مسیر دیپلماسی حمایت می‌کنیم.

این قانون‌گذاران امیدوارند با حمایت اغلب دموکرات‌ها این اطمینان به جو بایدن داده شود که می‌تواند بدون ترس از مخالفت با بازگشت به برجام، دست کم از سوی مجلس نمایندگان مجدداً به این توافق بپیوندد. قانون گذاران معتقدند که حمایت فزاینده از توافق هسته ای با لزوم کشف مجدد برخی نقاط مشترک و درک این مساله که توافق هسته ای جواب داده و ایالات متحده را در موقعیت بسیار قدرتمندتری قرار داده، ارتباط دارد.

از وقتی که ترامپ از برجام خارج شد انتظار او این بود که همه کشورهای دیگر از او تبعیت کنند با این حال هیچ کشوری حاضر نشد رسماً با این عهدشکنی آمریکای ترامپ همراهی کند. حتی اتحادیه اروپا بعنوان متحد سنتی آمریکا هم حاضر به همراهی با ترامپ نشده و به امید روزی ماند که ترامپ از کاخ سفید خارج شود. حمایت اروپا و چین و روسیه از برجام و مقابله با آمریکا در شورای امنیت بر سر تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران و بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل که آمریکا بر آن مصر بود، ضربه سختی به دولت ترامپ وارد کرد و این امیدواری را بوجود آورد که با تغییر قدرت در واشنگتن، تحریم‌ها برداشته شود.

طی ماه‌ها و هفته های اخیر موضوعات مختلفی پیرامون ایرادات برجام از سوی برخی کشورها مطرح شده است. برخی از طرف‌ها خواستار اضافه شدن برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه ای ایران به این توافق شده‌اند. با این حال این مسائل در همان زمان مذاکرات برجام هم مورد پذیرش واقع نشد و قرار بر این شد که صرفاً مسئله هسته‌ای حل و فصل شود. برای طرفین توافق برجام این توافق می توانست الگویی برای تعامل در سایر حوزه‌ها باشد با این حال رفتار سال‌های اخیر دولت آمریکا و سایر شرکای برجام نشان داد که اتفاقاً ایران هم نیازمند دریافت تضمین‌های جدی‌تری از سوی آنهاست و قبل از هر موضوعی باید این خلاء و نقص مهم و جدی برجام برطرف شود.

ایران طی سال‌های اخیر بیشترین هزینه را برای حفظ توافق هسته ای پرداخته است. علیرغم خروج آمریکا از توافق هسته ای ایران تا یک سال به این توافق پایبند ماند و تنها بعد از مشاهده بی‌عملی سایر شرکا و برای تعادل بخشی میان حقوق و تکالیف طرفین اقدام به کاهش تعهدات خود در قالب پنج گام شد. اظهارات جوبایدن و جک سالیوان از مشاوران وی نشان می‌دهد که آمریکا حاضر است به برجام بازگردد. اینکه برای بعد از پیوستن به توافق هسته‌ای چه نیاتی دارند، ایران با عنایت به رفتار چند سال اخیر شرکای برجام، عدم تکرار چنین سیاست‌هایی در سال‌های آینده را مطالبه خواهد کرد.

در این راستا احتمالاً ایران خواهان این خواهد بود که توافق هسته‌ای با ایران به قراردادی تبدیل شود که موافقت و تایید کنگره را داشته باشد، تا درصورت تغییر رئیس جمهور در آینده آمریکا نتواند مانند ترامپ به سادگی از تعهدات خود شانه خالی کند. از سوی دیگر گشایش اقتصادی و تجاری آمریکا و غرب در قبال ایران باید به گونه تضمین شود که منافع ایران در برجام تامین شود. واقعیت این است که برجام از دید صاحبنظران نظام عدم اشاعه می‌توانست و می‌تواند از ارکان و ستون‌های این نظام باشد منتهی شرط موفقیت آن اجرای تعهدات از سوی همه دولت‌هاست چرا که این توافق منضم به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل شده است. موضوعی که در سال‌های اخیر نادیده گرفته شد.