چهاردهمین روز اعتراضات لبنان / تلاش ارتش برای بازگشایی مسیرهای مسدود شده؛

بیانیه ارتش لبنان در حالی صادر شده که ادامه مسدود بودن راههای ارتباطی از جمله راه ارتباطی بیروت به سمت جنوب مشکلات زیادی را به بار آورده و بیم آن می رفت که حمل ونقل و ارائه خدمات اساسی از جمله انتقال مواد غذایی، دارویی و سوخت با مشکل اساسی روبه رو شود.

این وضعیت تا آنجا رو به وخامت گذاشت که وزیر بهداشت لبنان روز گذشته هشدار داد در صورت ادامه مسدود بودن راهها و مانع تراشی در مسیر انتقال دارو و عبور و مرور پزشکان و مشکلاتی که برای ترخیص دارو از گمرک پیش آمده، بیم فاجعه دارویی و پزشکی در لبنان وجود دارد.

در این شرایط روز گذشته برخی مناطق بیروت از جمله در نزدیکی پل رینگ، میدان الشهداء و ریاض الصلح مردم عادی در صدد گشودن راهها برآمدند، اما تظاهرکنندگان مانع شدند و این وضعیت برخوردها و درگیری هایی را بین مردم عادی و تظاهرکنندگان رقم زد، در نتیجه نیروهای ارتش برای کنترل وضعیت وارد عمل شدند.

ارتش لبنان در بیانیه خود ضمن تاکید بر حق مردم در تظاهرات مسالمت آمیز اعلام کرده است تظاهرات باید در میدان ها انجام شود بدون اینکه راههای ارتباطی بسته شده و عبور و مرور مردم بامشکل روبه رو شود.

مسیر انحرافی تظاهرات خودجوش لبنانی ها

در بحبوحه این وضعیت و ادامه بسته بودن راهها منابع لبنانی به نقش برخی سفارتخانه های خارجی و پیش از همه امارات متحده عربی در حمایت مالی از برخی معترضان و پرداخت پول به آنان برای ماندن در خیابان ها خبر دادند. پایگاه خبری العهد به دخالت های سفارتخانه های خارجی و پیش از همه عربستان و امارات در تظاهرات مردمی لبنان اشاره کرده و از پرداخت روزانه 100 دلار به هر معترض برای باقی ماندن در خیابان ها خبر داد و اعلام کرد این رقم در ساعات شب به 150 دلار افزایش می یابد.

این منبع همچنین به اقدامات سفارت امارات در توزیع غذای گرم بین تظاهرکنندگان در ساعات مشخص و برپایی چادر و حضور گروههای موسیقی در خیابانها و بین معترضان اشاره کرد.

حضور خبرنگاران برخی شبکه ها از جمله الجدید در ساعت های نخست صبح و در شرایطی که هنوز تظاهرکنندگان درخیابان ها حضور نداشتند نیز سوال برانگیز بود و به خوبی از تلاش هدفمند این شبکه برای بزرگنمایی تظاهرات در لبنان حکایت دارد.

در اینکه تظاهرات و مطالبات مردمی حق مشروع مردم هر کشوری در سراسر دنیا به شمار می آید، شکی نیست، اما همواره عده ای در این میان در صدد موج سواری بر خواست مردم و منحرف کردن آن از مسیر اصلی خود در خدمت به مقاصد و اهداف خود برمی آیند.

با در نظر گرفتن شرایط حساس منطقه از جمله تظاهرات در عراق که به خشونت کشیده شده، سوال هایی در مورد اینکه چه دست هایی در پس تظاهرات معترضان لبنانی در کار است؟ مطرح می شود.

برای پاسخ به این سوال باید به دو سال پیش بازگشت، زمانی که سعد حریری در عربستان سعودی بازداشت و به اجبار استعفای خود را از آنجا اعلام کرد؛ اقدامی که با اعتراض محافل سیاسی لبنان و شخص رئیس جمهور روبه رو شد و همین مخالفت های قاطعانه موجب بازگشت حریری به لبنان و هم پیمانی با رئیس جمهور و همکاری و تشریک مساعی با حزب الله شد.

ناگفته پیداست که این رویکرد نارضایتی عربستان را به دنبال داشت، هر چند تیره شدن روابط عربستان و حریری علنی نشد، اما کاملا ملموس بود بر این اساس به نظر می رسد تظاهرات مردمی در لبنان فرصتی برای عربستان به منظور تحت فشار قرار دادن حریری فراهم آورد و شاهد این رویکرد ریاض، اینکه یک روز پس از آغاز تظاهرات روند خروج اتباع خود را از لبنان آغاز کرد؛ اقدامی که کاملا شتاب زده انجام شد آن هم در شرایطی که هنوز اتباع بسیاری از کشورها در لبنان حضور دارند و هیچ گونه اقدامی برای خروج آنان صورت نگرفته است.

این اقدام عربستان در راستای اعمال فشار بر حریری انجام گرفت با این هدف که لبنان ناامن و بی ثبات نشان داده شود.

ساز مخالف معترضان لبنانی

در ادامه اعتراضات مردمی، دولت لبنان در تلاش برای ارائه راه حلی برای برون رفت برآمد و سعد حریری شخصا طرح اصلاحات اقتصادی را در 24 بند تنظیم کرد که به تصویب هیئت دولت رسید؛ اقدامی که از نظر بسیاری از محافل سیاسی و مسئولان لبنان گامی رو به جلو قلمداد شد.

در همین ارتباط حزب الله لبنان طرح اصلاحات اقتصادی را اقدامی مثبت برشمرده و برلزوم اجرای سریع آن تاکید کرد.

 نبیه بری رئیس پارلمان لبنان از دیگر مسئولان بلندپایه این کشور بود که از طرح اصلاحات اقتصادی حریری استقبال کرده و آن را گامی در جهت اعتماد سازی بین دولت و مردم برشمرد.

در این میان رئیس جمهور لبنان نیز ضمن تاکید بر حق تظاهرات مسالمت آمیز از آمادگی خود برای شنیدن خواسته های معترضان خبر داد و آنان را به گفتگو فراخواند.

موضع روشن و هوشمندانه حزب الله

نکته قابل توجه از آغاز تظاهرات مردمی در لبنان اینکه سید حسن نصرالله دبیر کل حزب الله لبنان از زمان آغاز تظاهرات مردمی دو بار سخنرانی کرد و در آن معترضان را خطاب قرار داد و حق آنان برای اعتراض و طرح خواسته های خود را مشروع و برحق دانست.

سخنرانی دبیر کل حزب الله لبنان در روز اربعین حسینی (ع) و سپس در نهمین روز از تظاهرات مردم لبنان در حالی انجام گرفت که تقریبا هیچ یک از مسئولان این کشور از آغاز اعتراضات چنین سخنرانی مفصل و موضع روشنی نداشتند اما حزب الله با تاکید بر اینکه همواره دغدغه مردم را داشته است و درد قشر فقیر را درک می کند در صحنه حضور یافته و موضع خود را به روشنی بیان کرد.

سید حسن نصرالله با اشاره به اینکه تظاهرات در حال خروج از مسیر خود می باشد و دست های خارجی در کار است، حامیان خود را به ترک خیابان ها و میدان ها فرا خواند.

گرچه برخی محافل لبنانی به این موضع اعتراض کردند اما با گذشت زمان صحت این امر کاملا بر همه روشن شد و  هاشم صفی الدین رئیس شورای اجرایی حزب الله نیز پس از سخنرانی سید حسن نصرالله در روز پنجم آبان در یک سخنرانی اظهار داشت: اعلام دریافت برخی کمک های مالی از برخی طرف ها در این تظاهرات مبتنی بر اطلاعات تایید شده در این خصوص است.

وی گفت: ما از همین مردم هستیم و بیش از هر کس دیگری با درد و گرسنگی آنان آشناییم چرا که مقاومت شریف ما از همین خانه های فقیر و ساده شکل گرفت.

در مقابل این اقدامات ،معترضان که ابتدا بر مبارزه با فساد و بازگرداندن اموال به غارت رفته تاکید داشتند، به مرور شعار سرنگونی دولت را سر دادند و به تمام پیشنهاداتی که برای حل و فصل بحران ارائه شد، دست رد زدند.

در این میان برخی در داخل لبنان به ابزاری برای پیاده کردن نقشه هایی تبدیل شدند که از بیرون لبنان برای این کشور طراحی می شد؛ چهره هایی مانند سمیر جعجع رهبر حزب "نیروهای لبنانی" وابسته به عربستان سعودی که چند روز پس از اعتراضات از استعفای وزیران این حزب در کابینه خبر داد.

از جعجع می توان به عنوان سمبل کشتار وجنگ های داخلی در لبنان یاد کرد؛ مهره ای که در صحنه سیاسی لبنان جایگاه چندانی ندارد و استعفای وزیران حزب او نیز چندان تاثیرگذار نیست و به گفته برخی کارشناسان لبنانی در اصل هنگام تشکیل کابینه  اگر فشارهای عربستان نبود سعد حریری حضور این افراد را در کابینه نمی پذیرفت.

اشرف ریفی وزیر سابق دادگستری لبنان نیز از دیگر افرادی است که از آغاز ناآرامی ها در لبنان در توئیت های متعدد بر لزوم استعفای سعد حریری تاکید کرد و انگشت اتهام خود را به سمت حزب الله نیز نشانه رفت.

در این شرایط آنچه در بطن تظاهرات رخ داد و شعارهایی که سر داده شد و اقداماتی نظیر مسدود کردن راهها موجب شد مردم لبنان همدلی خود با تظاهر کنندگان را از دست بدهند چرا که به وضوح شاهد منحرف شدن تظاهرات از خواسته های روزهای نخست بودند.

مخالفت معترضان با پیشنهاد گفتگو از سوی رئیس جمهور لبنان و نیز بی اعتنایی به طرح اصلاحات اقتصادی موجب شد سعد حریری شب گذشته در نهایت از رسیدن به بن بست خبر داده و استعفای خود را تقدیم میشل عون کند.

اکنون باید دید روند تحولات لبنان به چه سمتی پیش خواهد رفت ، اما بی شک آنچه ناگفته پیداست انحراف حرکت خوجوش مردم از مسیر اصلی خود با دخالت طرف های خارجی پیش از همه عربستان وامارات است که به کمک دست های داخلی مانند سمیر جعجع و اشرف ریفی انجام گرفته است.​