ایستگاه مبارزه با سرطان

بایوتکس نام یکی از جدیدترین قطب‌های نوآوری حوزه سلامت است که در ناحیه نوآوری شریف با هدف مقابله با سرطان راه‌اندازی شده است. این شرکت با تجمیع خوشه‌های تخصصی در حوزه تکنولوژی‌های بایو، نانو و مواد در غالب واحدهای کوچک و فناور محور اصلی خوشه‌ای است که بایوتکس تلاش کرده با راه‌اندازی آن زمینه‌ای مناسب برای تولید و ارائه طیفی از داروها، مواد و راهکارهای سلامت جهت مقابله با امراضی نظیر سرطان را فراهم سازد. شرکت بایوتکس در زمینی به مساحت 5 هزار متر مربع احداث شده است. در این زمین یک سوله 2 هزار و 500 متری ساخته شده و تمامی زیر مجموعه‌های شرکت بایوتکس را در خود جای داده است. استارت ساخت سوله در اردیبهشت ماه 98 زده شد و در اردیبهشت 99 با نهایی شدن ساخت سوله کار به پایان رسید.

تمامی مراحل عمرانی ساخت سوله توسط دانش آموختگان سال‌های گذشته دانشگاه صنعتی شریف انجام شد. از آنجا که‌ایده‌ اصلی خوشه نوآوری، طراحی مدلی از کسب و کار که طیفی از‌ایده‌های همسو و نزدیک به هم را در کنار یکدیگر پرورش می‌دهد، بایوتکس را می‌تواند نمادی از یک تلاش برای تحقق اهاف صنعتی در زمینه تولیدات پزشکی –دارویی دانست. بررسی دقیق‌تر این شرکت نشان می‌دهد پس از یک دوره طراحی فضا و خرید تجهیزات و طی کردن مراحل تحقیقاتی، بایوتکس هم‌اینک در آستانه تولید صنعتی قرار دارد. روایت مدیرعامل این شرکت از مسیری که بایوتکس طی کرده تا به نقطه امروزی رسیده نشان می‌دهد، استفاده حداکثری از امکانات مالی و فضاهای در اختیار به عنوان ویژگی بارز شرکت‌های نوآور در پروژه بایوتکس لحاظ شده است.

چنان که هر خوشه نوآوری در هاب‌هایی نظیر ناحیه نوآوری شریف باید رعایت کند، بایوتکس نیز از قطعات و بخش‌های به هم پیوسته، همسو و مرتبطی ساخته شده است که قرابت کاری، فنی و کارکردی نزدیکی به همدیگر دارند. برای نمونه شرکت تجهیز گستر شریف یکی از بخش‌هایی است که در این فضا قرار گرفته و در حوزه محلول‌های ضدعفونی و پانسمان‌های آنتی باکتریال فعالیت می‌کند. حضور دفتر اداری این شرکت در ناحیه نوآوری شریف و احداث کارخانه‌ای در قم از جمله فعالیت‌هایی بوده که مسیر دستیابی به‌ایده نهایی بایوتکس را تسریع کرده است.

مجموعه دیگر که همزمان فعال شده است، آتیه بهمن است که کیت‌های کرونا تولید کرده و با استفاده از یک محدوده 200 متری که بخشی از آن آزمایشگاه است، امور خود را پیش می‌برد. این شرکت که اخیرا تمام خط خود را به ناحیه نوآوری شریف منتقل کرده، قرار است کیت‌های خود را در همین محل تولید کند. فعالیتی که به کمک مجموعه ستاد اجرای فرمان امام راه‌اندازی شده و چشم‌انداز مناسبی پیش رو دارد. مجموعه دیگری که اینجا حضور و بروز دارد، شتابدهنده سنتز است که مجوز خود را از مرکز نوآوری شتابدهی به عنوان شتابدهنده دریافت کرده و اغلب اعضای آن نیز دانشجو هستند. بررسی فعالیت این شتاب‌دهنده گویای دو نتیجه کلی است. یکی بستر نوآوری ویتا است که برای نخستین بار، بازچرخانی دستگاه‌هایی چون سی‌تی اسکن و ونتیلاتور را انجام می‌دهد. شیوه کار نیز به این صورت است که این دستگاه‌ها وقتی خراب می‌شوند اغلب کنار گذاشته می‌شوند. اما اخیرا به دلیل کمبود ارز سعی می‌شود با بازطراحی آنها، دستگاه‌ها دوباره به فعالیت برگردند. اهمیت این اقدام این شتابدهنده از آن جهت دوچندان است به عنوان اولین تیم فعال در این زمینه به احیا ادوات کمک می‌کنند.

دیگر واحدی که در این ناحیه فعال شده و با داشتن فضای مناسب، بخشی از امورات خوشه نوآوری سلامت را برعهده گرفته، مجموعه نوآوران طب شریف است که با داشتن ترکیبی از پزشکان، مهندسان و سرمایه‌گذاران قصد تولید محصولاتی در حوزه مهندسی پزشکی را دارند. اولین محصول توسعه داده شده توسط این بخش نیز، رباتی است که برای جراحی لاپاروسکوبی استفاده می‌شود و به جای شکافتن بدن بیمار با ایجاد سوراخ‌‌هایی در پوست، جراحی را انجام می‌دهد. موضوعی که در کنار هزینه کمتر و دقت بالاتر، طبعا آسیب کمتری به بیمار وارد می‌کند. هدف این شرکت از ورود به این فضا، تبدیل شدن به مجموعه‌ای برای تولید محصولات پزشکی در ایران و منطقه است. موضوعی که می‌تواند درآمدزایی بالایی را در حوزه ارزی و ریالی عاید کشور نماید.

مجموعه دیگر کالیبر فرایند سینا است که از سالها پیش در مرکز رشد پارک علم و فناوری شریف فعال بوده که به عنوان تیمی از نیروهای جوان، الگویی برای تجاری‌سازی محصولات حوزه سلامت است. این مجموعه که در حوزه بهداشتی فعالیت می‌کند، از دانش فنی بالایی برخوردار بوده و روی تکنولوژی فنی سویه‌ها و آنزیم‌ها متمرکز شده و تلاش قابل توجهی را از خود بروز داده‌اند. از آنجا که ایران در این بخش مشکلاتی دارد و اغلب نیاز از محل واردات تامین می‌شوند، بایستی نسبت به توسعه محصولات این بخش توجهی دوچندان نشان داد.

ارزیابی کلی از روند طی شده در کارخانه نوآوری بایوتکس و خوشه‌های همراه آن نشان می‌دهد به رغم عدم تحقق صادرات یا دستیابی به درآمد گسترده در بازار داخلی از مجرای این حرکت، باید به آینده هاب‌های نوآوری به ویژه در بخش خدمات فنی - پزشکی و نیز تولیدات دارویی امیدوار بود. مرور گزارش‌های اقتصادی اخیر از چشم‌انداز اقتصاد جهان نیز موید این نکته است که در سال‌های پیش‌رو هزینه دولت‌ها و نیز خانوارها روی کالاهای بهداشتی-پزشکی افزایش خواهد یافت. این یعنی فرصت جهش فراهم است و تنها باید‌ایده را به کالای قابل معامله تبدیل کرد. کارخانه نوآوری بایوتکس می‌تواند هم به ایستگاه مبارزه با بیماری‌هایی همچون سرطان مبدل شود و هم با پیشنهاد دادن راه‌های درمان بهتر، تولید ثروت را در بخش بهداشت افزایش دهد.