حضور پزشکیان در بریکس؛ اهرم تهران برای همصدایی با شرق/ نسخه دولت چهاردهم برای عبور از تحریمها
به گزارش اقتصادنیوز، شورای آتلانتیک با انتشار گزارشی مدعی شد، «در حالی که وزرای دارایی و روسای بانکهای مرکزی بیش از 190 کشور در واشنگتن دی سی برای نشستهای سالانه صندوق بینالمللی پول (IMF) و بانک جهانی گردهم میآیند، یک رویداد بزرگ اقتصادی دیگر در بخش دیگر جهان برگزار شده است. رهبران گروه بریکس در شهر کازان روسیه برای اجلاس سالانه خود با مسعود پزشکیان، رئیس جمهور جدید ایران دیدار میکنند. در شرایطی که اسرائیل مدعی است که به حمله موشکی ایران پاسخی (ادعایی) میدهد، گمانهزنیها حول اهداف احتمالی بیشتر شده اما شرایط اقتصادی این کشور به واسطه تحریمها کمتر مورد توجه قرار گرفته، هرچند میتوان گفت چالشهای اقتصادی ایران در اولویتهای برنامه رئیس جمهوری این کشور در این نشست است.»
ترکش تحریم ها
شورای آتلانتیک در ادامه گزارش ادعاییاش آورده، «اقتصاد ایران در شرایط سختی قرار دارد. دادههای مرتبط با تفاوت نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) در بین کشورهای بریکس از سال 2023 تا 2024 نشان میدهد که نرخ رشد ایران کاهش داشته است.» به ادعای این نشریه «انتظار میرود اقتصاد این کشور با نرخهای رشد در حدود 2 درصد و تورم در حدود 34 درصد با مشکلاتی روبرو باشد. طبق گزارش رسانههای محلی، قیمت نان در سال گذشته افزایش یافته و سایر نیازهای اساسی مانند آب و مسکن نیز افزایش قیمت را تجربه کردهاند.» شورای آتلانتیک در ادامه آورده، «تحریمها بخشی از ماجراست. از زمان تحریمهای اولیه اقتصادی ایران، رشد تولید ناخالص داخلی این کشور از سال 2011 به طور مداوم کاهش یافته است. پیشبینیهای صندوق بینالمللی پول نشان میدهد که تولید ناخالص داخلی ایران تا سال 2029 همچنان روند نزولی را طی کند. فارغ از تحریمها، بخشی از وضعیت اقتصاد ایران به شرایط نیروگاههای گاز و انرژی مربوط است، به ادعای این نشریه تاسیسات و زیرساختهای انرژی ایران تنها با 70 درصد ظرفیت را تامین میکنند.»
به ادعای آتلانتیک، «شرایط دشوار انرژی نیز صادرات ایران، بهویژه تولید فولاد (یکی از بزرگترین صادرات غیرنفتی ایران) را تحت تاثیر قرار داده تا جایی که نرخ صادرات این کالا ماه گذشته ۵۰ درصد کاهش یافت. علاوه بر این، ایران با وجود کمبود مداوم انرژی و کسری 17000 مگاواتی برق، در حال صادرات برق نیز است. قیمتهای داخلی انرژی بهقدری کنترل میشود که حتی شرکت دولتی انرژی، توانیر، مجبور میشود برق را با نرخهای بالاتر به خارج از کشور بفروشد.»
شوک بازار
این نشریه ادامه میدهد: «در عرصه بینالملل تجارت بین ایران و بزرگترین شرکای تجاریاش - چین، امارات متحده عربی، عراق، روسیه، هند و ترکیه - در سال 2023 کاهش یافت. از زمان اعمال مجدد تحریمها علیه ایران در سال 2018، پالایشگاههای مستقل چینی خریداران اصلی نفت خام ایران بودهاند و از تخفیفهای کشورهای تحریمشده مانند ایران، روسیه و ونزوئلا استفاده میکنند. بسیاری از معاملات نفتی با ارز و سیستمهای پرداخت چین انجام شد و به ایران اجازه داد تا تحریمها را دور بزند. سال گذشته صادرات نفت به چین حدود 5 درصد از کل تولید اقتصادی ایران را تشکیل میداد. با این حال، تضعیف اقتصاد چین و کاهش تقاضای داخلی برای نفت اکنون اثرات موجی بر فروش تهران گذاشته است. پالایشگاههای چینی همچنین گزارش میدهند که فروشندگان ایرانی در تلاش برای افزایش قیمتها با ارائه تخفیفهای کمتر با تشدید تنشها در خاورمیانه هستند.»
فرصت سازی در بریکس
این نشریه در بخش پایانی گزارش خود آورد: «ایران از اجلاس بریکس به عنوان فرصتی برای اجرایی کردن مشارکتهای تجاری و مالی با متحدانش، به عنوان بخشی از سیاست "نگاه به شرق" استفاده خواهد کرد. هدف پزشکیان جذب سرمایهگذاری داخلی و انتقال مطمئن فناوری برای رفع کمبود انرژی در ایران و تقویت تولید در بخشهای کلیدی مانند فولاد خواهد بود. محمدرضا فرزین، رئیس بانک مرکزی ایران، پیش از این اعلام کرده بود که قصد دارد زمینه را برای عضویت در بانک توسعه نوین تحت رهبری بریکس هموار کند. به واسطه این عضویت، ایران امیدوار است که اهداف توسعه خود را مستقل از بانک جهانی و سایر موسسات مالی غربی پیش ببرد - دستور کاری که به گفته فرزین، محور اصلی این اجلاس خواهد بود.» آتلانتیک در انتهای یادداشت ادعاییاش مدعی است، «در شرایطی که درگیریها در خاورمیانه همچنان سرفصلهای اصلی خبرهاست، چالشهای اقتصادی و انرژی ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است. واقعیت این است که پزشکیان در نشست سران بریکس به دنبال حمایت اعضای این نهاد نه تنها در حوزه نظامی، بلکه برای بهبود وضعیت اقتصادی است.»