رمزگشایی از پیام ظریف؛ ابتکار عمل ایران برای خنثی سازی طرح عادی سازی اسرائیل و اعراب

به گزارش اقتصادنیوز، کاسپین پست با انتشار یادداشتی مدعی شد، پیشنهاد محمدجواد ظریف، معاون رئیس جمهور ایران در باب تعریف پلتفرم منطقه‌ای جدید به نام انجمن گفت‌و‌گوهای مسلمانان غرب آسیا (MWADA) شایسته بررسی دقیق است. اهداف و پیامدهای واقعی این پیشنهاد که به عنوان ابتکاری برای ارتقای ثبات در خاورمیانه و تقویت همکاری بین کشورهای منطقه ارائه شد، انگیزه‌های استراتژیک عمیق‌تر تهران را آشکار می‌کند.

رمزگشایی از ابتکار عمل ظریف

به نوشته این نشریه، به نظر می‌رسد ابتکار ارائه شده توسط ظریف در هسته خود کمتر در باب تقویت وحدت منطقه‌ای و بیشتر در مورد پرداختن به نفوذ ایران در خاورمیانه متمرکز است. مولفه‌هایی چون تحریم‌های بین‌المللی و تأکید بر مانورهای نظامی و منطقه‌ای، جایگاه ایران را در خاورمیانه افزایش داده است. تهران در طول سال‌ها بر اهداف خود چون افزایش توان موشکی و برنامه هسته‌ای‌اش متمرکز بوده است تا بدین طریق بتواند قدرت بازدارندگی‌اش را افزایش دهد.

این در حالی است که ایران همزمان با محور مقاومت، -گروه‌هایی مستقر در عراق، سوریه یمن و لبنان- متحد شده تا با تکیه بر شبکه متحدانش قدرت و نفوذش را برجسته‌تر سازد. به ادعای این نشریه استراتژی دیرینه ایران محاصره اسرائیل از طریق محور مقاومت است. اما این استراتژی به واسطه تغییر معادلات در خاورمیانه تحت تاثیر قرار گرفته است.

به ادعای ناظران، اسرائیل تلاش داشته تا تهدیدها را خنثی کند، از همین رو در یکسال اخیر شاهد حملات مدام این بازیگر به مواضع حماس در غزه، زرادخانه و پایگاه‌های حزب‌الله در لبنان و سوریه بودیم. در شرایط کنونی نیز اسرائیل عزم خود را برای هدف قرار دادن تمامی پایگاه‌های حوثی‌ها جزم کرده است.

کاسپین پست در ادامه یادداشت ادعایی آورد، طبیعتا یکی از برجسته‌ترین تحولات اخیر خاورمیانه، رویارویی عریان تهران و تل‌آویو بود. به ادعای ناظران دو بازیگر برای نخستین بار از منطقه خاکستری خارج شده و مواضع یکدیگر را هدف قرار دادند.

کاسپسن پست در ادامه یادداشت ادعایی‌اش و با اشاره به مولفه‌های فوق مدعی است، تغییر معادلات خاورمیانه در کنار تحریم‌های اعمال شده بر تهران موجب شد تا پیشنهاد ظریف مبنی بر تعریف انجمن گفت‌و‌گوهای مسلمانان غرب آسیا به عنوان ابتکار عمل تهران جهت بازتعریف نقش و قدرتش در منطقه قلمداد شود.

به ادعای کاسپین پست، ایران با قرار گرفتن خود به عنوان قهرمان گفت‌وگو و ثبات، امیدوار است اعتبار و نفوذ خود را افزایش دهد. با این حال، فهرست شرکت‌کنندگان بالقوه در این انجمن شامل کشورهایی می‌شود که از قدرت و نفوذ ایران هراس دارند و به شکلی با این کشور درگیر رقابت هستند.

علاوه بر این، پیشنهاد ایران در زمانی ارائه می‌شود که نفوذ منطقه‌ای ترکیه در حال افزایش است. تحولات اخیر در سوریه و جغرافیاهای دیگر موقعیت آنکارا را تقویت کرده و به ادعای ناظران در صورت تداوم می‌تواند برای تهران چالش ساز باشد. ابتکار برگزاری انجمن گفت‌و‌گوهای مسلمانان غرب آسیا می‌تواند به عنوان یک اقدام متقابل برای مهار نفوذ فزاینده ترکیه و محافظت از قدرت ایران تلقی شود.

خیز تهران برای خنثی کردن طرح عادی سازی!

علاوه بر این و به ادعای گروهی از ناظران، زمان‌بندی ارائه چنین ابتکاری ممکن است پاسخی به توافق‌نامه ابراهیم و عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و کشورهای عربی باشد. ایران با تکیه بر چنین ابتکار عملی ممکن است به دنبال ایجاد یک پلتفرم جایگزین برای خنثی کردن توافق عادی سازی روابط اسرائیل و اعراب باشد.

با این حال، سابقه اختلاف‌های حاکم میان ایران و پادشاهی‌های خلیج فارس- فارغ از بهبود روابط این گروه از کشورها در شرایط کنونی-ممکن است اجرایی شدن چنین ابتکار عملی را تحت تاثیر قرار دهد. در این میان گروهی از ناظران با اشاره به استراتژی تهران در خاورمیانه از جمله تمرکز این کشور بر پیرفت برنامه هسته‌ای‌اش و همچنین حمایت از اعضای مقاومت براین باورند که اهرم‌های ایران برای اعراب منطقه به سان تهدیدی بالقوه قلمداد می‌شود. از همین رو اگر ایران بخواهد اعتماد این گروه از بازیگران را به دست آورد باید راهبرد منطقه‌ای و هسته‌ای‌اش را بازتعریف کند.

این نشریه در ادامه مدعی شد، توافقات جهت عادی سازی روابط میان اسرائیل و چندین کشور عربی نمایانگر پتانسیل پادشاهی‌ها برای برقراری رابطه دیپلماتیک با تل‌آویو است، در چنین شرایطی تهران این توان را دارد تا با بازتعریف استراتژی منطقه‌ای‌اش، تلاش‌های اسرائیل را در این مسیر خنثی کند. هرچند نمی‌توان انکار کرد که اجرایی کردن چنین ایده‌ای بسیار پیچیده است و با چالش‌های زیادی روبرو است.

علاوه بر این، ذکر این نکته لازم است که همکاری و توسعه اقتصادی باید بر موضع نظامی اولویت داشته باشد. کشورهای منطقه باید سرمایه‌گذاری در حوزه‌های آموزشی، مراقبت‌های بهداشتی و زیرساخت‌ها را در اولویت قرار دهند. در چنین چارچوبی ابتکاراتی مانند انجمن گفت‌و‌گوهای مسلمانان غرب آسیا برای معنا بخش بودن باید چنین گزاره‌هایی را در اولویت خود تعریف کند.

با این همه، به ادعای ناظران، ایران از این طرح برای افزایش توان و نفوذ خود و تغییر موازنه رقبای منطقه‌ای استفاده می‌کند. به ادعای کاسپین پست، خاورمیانه در شرایط کنونی بر سر دوراهی قرار دارد. در حالی که بعید است پیشنهاد تهران به تنهایی زمینه‌ساز ثبات شود، اما نیاز فوری به گفت‌و‌گوی منطقه‌ای را نشان می‌دهد.