پیام جدید ایران به آمریکا برای احیای برجام/ به تضمین های قوی‌تری نیاز داریم

به دنبال تضمین های قوی تر

بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز، وزیر امور خارجه ایران روز چهارشنبه در مسکو گفت که ایران به تضمین های قوی تری از واشنگتن برای احیای توافق هسته ای 2015 نیاز دارد و افزود که ناظر هسته ای سازمان ملل باید «تحقیقات با انگیزه سیاسی» در مورد فعالیت هسته ای تهران را کنار بگذارد.

پس از 16 ماه مذاکره غیرمستقیم بین تهران و واشنگتن، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در 8 اگوست گفته بود که اتحادیه اروپا پیشنهاد «نهایی» را برای غلبه بر بن بست احیای توافق ارائه کرده است. حسین امیرعبداللهیان، دیپلمات ارشد ایران، گفت که تهران با دقت در حال بررسی پاسخ واشنگتن به پیشنهاد اروپا است که هفته گذشته توسط اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده مذاکرات هسته ای به ایران ابلاغ شد. امیرعبداللهیان در کنفرانس خبری مشترک با همتای روس خود در مسکو گفت: «ایران متن پیش‌نویس اتحادیه اروپا را به دقت بررسی می‌کند... ما به تضمین‌های قوی‌تری از طرف مقابل برای دستیابی به یک توافق پایدار نیاز داریم».

امیرعبداللهیان در مورد «ضمانت‌های قوی‌تر» توضیحی نداد، اما طی ماه‌ها گفت‌وگو با واشنگتن در وین، تهران خواستار تضمین‌های آمریکا شد که هیچ کدام از رئیس‌جمهوری آتی آمریکا مانند دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، از این توافق خارج نخواهند شد.

خوش بینی محتاطانه

جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده گفته نمی تواند چنین تضمین های سفت و سختی ارائه دهد زیرا این توافق یک تفاهم سیاسی است و نه یک معاهده الزام آور قانونی.

جان کربی، سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید گفته که اظهارات وزیر خارجه ایران را ندیده است. کربی به خبرنگاران گفت: «بنابراین من نمی‌دانم او درباره چه تضمینی صحبت می‌کند. ایالات متحده منتظر پاسخ اتحادیه اروپا و ایرانیان است». به گفته او: «در حالی که همانطور که قبلاً گفتم [نسبت به حصول توافق] به طور محتاطانه خوش بین هستیم، اما عمل گرا و روشن بین هم هستیم و می دانیم که هنوز شکاف هایی وجود دارد و سعی می کنیم با حسن نیت این شکاف ها را پر کنیم و از کانال های مناسب مذاکره کنیم و نه به شکل عمومی».

ستگ اندازی های ادامه دار تل آویو

در این شرایط، کاخ سفید هم طی بیانیه ای اعلام کرد، بایدن روز چهارشنبه در یک تماس تلفنی با یائیر لاپید، نخست وزیر اسرائیل گفت که ایالات متحده هرگز اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته ای دست یابد. [این در حالی است که جمهوری اسلامی بارها هر گونه تلاشی برای دستیابی به تسلیحات اتمی را اکیدا رد کرده است].  

دفتر لاپید هم در گزارش خود از این تماس اعلام کرد که آنها «درباره مذاکرات بر سر توافق هسته ای و تعهد مشترکشان به توقف پیشرفت برنامه اتمی ایران صحبت کردند». اسرائیل با احیای برجام مخالف است. این در حالی است که بایدن وعده داده که این توافق را احیا کند و در عین حال امنیت اسرائیل، در مقام دشمن سرسخت ایران در منطقه‌ را تضمین کند.

اختلاف اساسی

توافق هسته ای در ماه مارس تقریباً در حال احیا شدن بود. اما مذاکرات غیرمستقیم بین تهران و واشنگتن از آن زمان به واسطه اختلاف بر سر چندین موضوع، از جمله اصرار تهران بر بستن پرونده تحقیقات [ادعایی] در آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد منشا اورانیوم یافت شده در سه سایت اعلام نشده قبل از احیای توافق هسته ای، به بن بست خورد. امیرعبداللهیان روز گذشته گفت: «آژانس باید این پرونده را ببندد... چنین خواسته هایی با انگیزه سیاسی برای ایران غیرقابل قبول است».

کربی هم گفته که مقامات آمریکایی بر این باورند که طرف‌ها اکنون نسبت به ماه‌های گذشته به هم نزدیک‌تر شده‌اند، و به ادعای او این مسئله «تا حد زیادی به دلیل تمایل ایران به کنار گذاشتن برخی از خواسته‌هایش بود که اصلاً به توافق مربوط نبودند».

آبشار دوم راه اندازی شد

در همین شرایط، شب گذشته خبرگزاری رویترز به نقل از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده آبشار دوم از سه آبشار سانتریفیوژهای پیشرفته IR-6  نصب‌شده در بخش زیرزمین تاسیسات نطنز کار غنی سازی اورانیوم را آغاز کرده است. در گزارش محرمانه آژانس که یک نسخه از آن به رویت خبرنگار رویترز رسیده، این آبشار شامل 174 دستگاه سانتریفیوژ به کار غنی سازی اورانیوم تا سطح پنج درصد خلوص می پردازد.

در روزهای گذشته نیز رویترز به نقل از منابع خود در آژانس خبر داده بود آبشار اول از این سه آبشار سانتریفیوژهای پیشرفته آغاز به کار کرده است. به گفته کارشناسان سانتریفیوژهای نسل IR-6  پیشرفته‌ترین مدل سانتریفیوژی است که تاکنون ایران آن را به کار برده و بسیار کارآمدتر از نسل اول IR-1 است که توافق اولیه برجام به آن اجازه غنی‌سازی می‌دهد. به نوشته رویترز،  در حالی است که غرب منتظر پاسخ ایران به واکنش آمریکا به پیشنهاد اتحادیه اروپا برای نجات توافق هسته‌ای 2015  است، راه اندازی آبشارهای جدید حاکی از این است که ایران هم‌چنان بر گسترش برنامه پیشرفته غنی‌سازی اورانیوم خود ادامه می‌دهد.