اقتصاد؛ اولویت اول رهبر انقلاب در نامگذاری سالها/ تولید؛ دغدغه مهم یک دهه اخیر
به گزارش اقتصادنیوز، رهبر انقلاب اسلامی همه ساله با فرا رسیدن بهار، در پیام نوروزی خود نامی را برای سال نوی شمسی بر میگزینند تا توجه مردم و مسئولان را بر یک موضوع مهم و اساسی در کشور متمرکز کنند. روندی که بیش از سه دهه در حال انجام است و از سال 1378 به شکلی جدیتر دنبال شده است.
اقتصادنیوز: حضرت آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت آغاز سال ۱۴۰۳ ضمن تبریک عید نوروز به ملت ایران بهویژه خانوادههای ایثارگران و همه ملتهایی که نوروز را گرامی میدارند، سال جدید را سال «جهش تولید با مشارکت مردم» نامگذاری کردند.
در سالهای آغازین نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب، عناوین بیشتر دربردارنده پیامهای مذهبی و اعتقادی بودند، مانند سال 1378 که با توجه به تقارن با صدمین سالگرد امام خمینی با بهار، سال «امام خمینی (ره)» نام گرفت. همچنین به دلیل وجود دو عید غدیر در یک سال شمسی، نام «امام علی (ع)» برای سال 1379 انتخاب شد. اما این روند در یکی دو دهه اخیر تا حدود زیادی تغییر کرد و بیشتر جنبه اقتصادی و اجرایی به خود گرفت و در چند سال گذشته به صورت کامل بر فعالیتهای اقتصادی و تولیدی در داخل کشور متمرکز شد. مانند سال 1402 که «مهار تورم، رشد تولید» نام داشت تا در کنار رفع معضل تورم از اقتصاد کشور؛ ارتقای سطح تولید هم در دستور کار قرار گیرد.
نکته آنکه تنها چند ساعت مانده به تحویل سال 1403، مهدی فضائلی عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب، زمینه شعار سال آینده را شرح داد. بر اساس گزارش ایرنا، فضائلی تاکید کرد که شعار سال ۱۴۰۳، با عنایت به مشکل اساسی کشور یعنی اقتصاد، همچنان اقتصادی است و توجه ویژهای هم به نقش مردم دارد.
مروری بر 22 سال گذشته حکایت از آن دارد که موضوع اقتصاد نقش مهمی را در نامگذاری سالهای شمسی داشته است. حال که در آستانه آغاز سال 1403 شمسی و انتشار پیام نوروزی رهبر انقلاب قرار داریم، بر نامگذاریهای ایشان از سال 1380 تا به امروز مروری داشتهایم.
۱۳۸۰/ اقتدار ملی و اشتغالآفرینی
ضرورت توجه مسئولان به امر اشتغالزایی و کارآفرینی در کشور، عاملی بود تا رهبر انقلاب این سال را به عنوان «اقتدار ملی و اشتغال آفرینی» نامگذاری کنند.
در پیام رهبر انقلاب در نوروز 1380 آمده است: «در زمینه آنچه که ما در سال ۸۰ باید به عنوان شعارهای اساسىِ خودمان به آن نگاه کنیم، من دو نقطه مهم را مطرح میکنم: نقطه اوّل، اقتدار ملی است. اقتدار ملی برای یک کشور، حفظ کننده هویت او، مایه عزّت او و وسیله رسیدن او به آرمانهاست. نکته دوم و نقطه اساسی دیگر مسأله اشتغال است. سال را باید از آغاز تا پایان، سالِ تلاش برای ایجاد اشتغال مفید و مولّد قرار دهیم.»
۱۳۸۱/ سال عزت و افتخار حسینی
با توجه به تقارن نوروز 1381 با ماه محرم و ایام شهادت امام حسین (ع)، این سال با عنوان «عزت و افتخار حسینی» نام گذاری شد.
رهبر انقلاب در پیام خود به مردم در نوروز 1381 فرمودند: « امسال، سال شمسی ما، هم در فروردین و هم در آخر سال در اسفند، با عاشورای حسینی مقارن و مصادف است. بنابراین جا دارد که ما امسال را «سال عزّت و افتخار حسینی» بدانیم. امیدواریم ملت عزیز ما با تمسّک به معنویتِ حسینبنعلی علیهالسّلام و با آشنایی بیشتر با آن بزرگوار، عزّت و افتخار و سربلندی را برای خود کسب کند.»
۱۳۸۲/ نهضت خدمتگزاری
اهمیت خدمت گزاری توسط مسئولان به مردم در تمامی دستگاه های دولتی و اجرایی، زمینه ساز نامگذاری سال 1382 به نام «نهضت خدمتگزاری» شد.
موضوع مهمی که رهبری در پیام خود به مناسبت فرا رسیدن سال 1382 به آن اشاره و تاکید داشتند: « نکتهای که امسال اضافه میکنم و به آن تأکید میورزم، این است که همه مسؤولان در سه قوّه، باید نهضتی را برای خدمترسانی به مردم شروع کنند. ممکن است ما انواع و اقسام کارها و برنامهها را در پیشرو داشته باشیم و اجرا کنیم؛ باید در میان آنها آنچه خدمترسانىِ عمیقتر و ماندگارتر و زودبازدهتر محسوب میشود، اولویّت پیدا کند. به ویژه این کارها باید بیشتر در خدمت قشرهای مستضعف و محروم و محتاج جامعه صورت گیرد.»
۱۳۸۳/ پاسخگویی سه قوه به ملت ایران
به دنبال همزمانی سال 1383 با پایان کار دولت هشتم، ریاست قوه قضائیه و مجلس ششم و ضرورت ارائه گزارش توسط دستگاهها به مردم، مقام معظم رهبری این سال را سال «پاسخگویی سه قوه به ملت ایران» نامیدند.
بخشی از پیام رهبری در این سال بدین شرح است: «سال ۸۳ آخرین سال دولت خدمتگزار کنونی است؛ همچنانکه مدت مسؤولیت پنج ساله اول رئیس قوهی قضائیه و مجلس ششم شورای اسلامی دوران مسؤولیت خود را به پایان میبرند. آنچه که در این سال مناسب و لازم است که انجام بگیرد، این است که مسؤولان بخشهای مختلف به مردم گزارش بدهند که در دوران مسؤولیتی که در حالِ پایان یافتن است یا پایان یافته، چه خدمت بزرگ و چه کار شایستهای را برای مردم انجام دادهاند. دولت خدمتگزار، قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی به مردم پاسخ دهند که آنچه را که به عنوان شعار کار خود بر زبان آوردهاند و همچنین آنچه را که مطالبات عمدهی رهبری در این سالها بوده است، چگونه تحقق بخشیدهاند. درواقع سال ۸۳، سال پاسخگویی سه قوه به ملت ایران است.»
۱۳۸۴/ همبستگی ملّی و مشارکت عمومی
در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری نهم سبب شد تا سال 1384 به عنوان «همبستگی ملی و مشارکت عمومی» نام گذاشته شود و رهبری هم در پیام نوروزی خود بیان کردند: « آنچه برای مردم و مسؤولان - هر دو - حایز اهمیت است، عبارت است از همکاری و حفظ وحدت ملی و همبستگی عمومی ملت در قبال آنچه مسؤولان موظفند انجام دهند. ادامه این راه از یک طرف، و همکاری مردم و مسؤولان از سوی دیگر، میتواند ما را در پیشرفت این راه و پیشبرد این اهدافِ والا کمک کند. بنابراین امسال «همبستگی ملی و مشارکت عمومی» میتواند شعار بزرگ ملت ایران باشد.»
۱۳۸۵/ پیامبر اعظم (ص)
آیتالله خامنهای در پی توهین برخی نشریات غربی به ساحت مقدس پیامبر اسلام (ص) و ناراحتی مسلمانان جهان، سال 1385 را به نام «پیامبر اعظم (ص)» نامگذاری کردند.
در پیام نوروزی این سال آمده است: «در این مقطع زمانی، یاد و نام مبارک پیامبر اعظم از همیشه زندهتر است؛ و این یکی از تدابیر حکمت و الطاف خفیّه الهی است. امروز امت اسلام و ملت ما بیش از همیشه به پیغمبر اعظم خود نیازمند است؛ به هدایت او، به بشارت و انذار او، به پیام و معنویت او، و به رحمتی که او به انسانها درس داد و تعلیم داد. امروز درس پیغمبر اسلام برای امتش و برای همهی بشریت، درسِ عالم شدن، قوی شدن، درس اخلاق و کرامت، درس رحمت، درس جهاد و عزت، و درس مقاومت است. پس نام امسال به طور طبیعی، نام مبارک پیامبر اعظم است.»
۱۳۸۶/ اتحاد ملی و انسجام اسلامی
رهبر انقلاب سال 1386 را «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» نام نهادند و در پیام آغازین سال نوی شمسی خطاب به مردم ایران فرمودند: «ملت ما باید هشیار باشد. تلاش برای سازندگی کشور و عمدهتر و مهمتر از آن، تلاش برای اتحاد کلمه و یکپارچگی ملی و اتحاد امت اسلامی ادامه یابد. عاقلانه، هوشیارانه، خردمندانه و مدبرانه بایستی این اتحاد را حفظ کرد و روزبهروز تقویت کرد. من به همین جهت به مسألهی اتحاد کلمهی ملتمان اهمیت میدهم. و به نظر من امسال، سالِ «اتحاد ملی و انسجام اسلامی» است؛ یعنی در درون ملت ما اتحاد کلمهی همهی آحاد ملت و قومیتهای گوناگون و مذاهب گوناگون و اصناف گوناگون ملی؛ و در سطح بینالمللی، انسجام میان همهی مسلمانان و روابط برادرانهی میان آحاد امت اسلامی از مذاهب گوناگون و وحدت کلمهی آنها.»
۱۳۸۷/ نوآوری و شکوفایی
اهمیت نوآوری در فضای کشور و همچنین به ثمر رسیدن اقدامات و سرمایه گذاری های دولت، عاملی شد تا برای سال 1387 نام «نوآوری و شکوفایی» انتخاب شود.
در بخشی از پیام آیتالله خامنه ای برای این سال آمده است: «من برای این سال دو چیز را انتظار میبرم... در این سال باید نوآوری فضای کشور را فرا بگیرد و همه خود را موظف بدانند که کارهای نو و ابتکاری را ـ در سایهی مدیریت صحیح و تدبیر درست ـ در فعالیت کشور وارد کنند. انتظار دوم این است که فعالیتهایی که در سالهای گذشته انجام گرفته است، کارهایی که دولت کرده است، سرمایهگذاریهای بزرگی که مسئولان گوناگون و آحاد مردم در بخشهای مختلف ـ چه سرمایهگذاری مادی، چه سرمایهگذاری معنوی ـ انجام دادهاند، اینها به شکوفایی برسد و مردم نتایج آن را در زندگی خود حس کنند. لذا من امسال را «سال نوآوری و شکوفایی» مینامم.»
۱۳۸۸/ اصلاح الگوی مصرف
رهبری در پی افزایش مصرف انرژی در کشور، سال 1388 را سال «اصلاح الگوی مصرف» نام نهادند و در پیام نوروزی خود بیان داشتند: «بایستی الگوی مصرف را اصلاح کنیم. ما بایستی به سمت اصلاح الگوی مصرف حرکت کنیم. مسئولین کشور در درجهی اول - چه قوهی مقننه، چه قوهی مجریه، و چه سایر مسئولین کشور؛ قوهی قضائیه و غیر آنها - و اشخاص و شخصیتها در رتبههای مختلف اجتماعی، و آحاد مردم ما از فقیر و غنی، بایستی به این اصل توجه کنند که باید الگوی مصرف را اصلاح کنند. لذا من این سال را، سال «حرکت مردم و مسئولین به سوی اصلاح الگوی مصرف» میدانم.»
۱۳۸۹/ همت مضاعف، کار مضاعف
«همت مضاعف، کار مضاعف» عنوانی بود که برای سال 1389 توسط رهبری انتخاب شد. ایشان در پیام نوروزی این سال فرمودند: «امسال برای اینکه ما بتوانیم آنچه را که در این دعای شریف به ما تعلیم داده شده است و وظیفهی ماست، انجام بدهیم، برای اینکه بتوانیم بر طبق اقتضائات کشور و ظرفیتهای کشور حرکت کنیم، احتیاج داریم به اینکه همت خودمان را چند برابر کنیم؛ کار را متراکمتر و پرتلاشتر کنیم. من امسال را به عنوان سال «همت مضاعف و کار مضاعف» نامگذاری میکنم.»
۱۳۹۰/ جهاد اقتصادی
خنثی سازی تحریم ها علیه ایران موضوع مورد تاکید رهبر انقلاب در سال 1390 بود و در همین راستا این سال به «جهاد اقتصادی» نام گذاری شد. آیت الله خامنه ای در آغاز سال نوی شمسی خطاب به ملت ایران فرمودند: «همین تحریم هائی که دشمنان ملت ایران زمینهسازی کردند یا آن را بر علیه ملت ایران اعمال کردند، به قصد این بود که یک ضربهای بر پیشرفت کشور ما وارد کنند و آن را از این حرکت شتابنده باز بدارند. البته خواستهی آنها برآورده نشد و نتوانستند از تحریمها آن نتیجهای را که انتظار داشتند، بگیرند. لذا من این سال را «سال جهاد اقتصادی» نامگذاری میکنم.»
۱۳۹۱/ تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی
اهمیت تولید داخلی برای حل مسئله تورم و اشتغال، عاملی شد تا سال 1391 به نام «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی» لقب بگیرد.
در بخشی از پیام رهبری برای نوروز 1391 هم آمده است: «اگر ما توانستیم تولید داخلی را رونق ببخشیم، مسئلهی تورم حل خواهد شد؛ مسئلهی اشتغال حل خواهد شد؛ اقتصاد داخلی به معنای حقیقی کلمه استحکام پیدا خواهد کرد. اینجاست که دشمن با مشاهدهی این وضعیت، مأیوس و ناامید خواهد شد. وقتی دشمن مأیوس شد، تلاش دشمن، توطئهی دشمن، کید دشمن هم تمام خواهد شد. بنابراین همهی مسئولین کشور، همهی دستاندرکاران عرصهی اقتصادی و همهی مردم عزیزمان را دعوت میکنم به این که امسال را سال رونق تولید داخلی قرار بدهند. بنابراین شعار امسال، «تولید ملی، حمایت از کار و سرمایهی ایرانی» است.»
۱۳۹۲/ حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی
در پی انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و ضرورت عبور از معضلات اقتصادی، این سال «حماسه سیاسی و حماسهی اقتصادی» نام نهاده شد و رهبر انقلاب در بخشی از پیام نوروزی خود در این باره توضیح دادند: « کار بزرگ سال ۹۲، انتخابات ریاستجمهوری است که درواقع مقدرات اجرائی و سیاسی و به یک معنا مقدرات عمومی کشور را برای چهار سال آینده برنامهریزی میکند. البته لازم است هم در زمینهی اقتصاد، هم در زمینهی سیاست، حضور مردم حضور جهادی باشد. با حماسه و با شور باید وارد شد. با همت بلند و نگاه امیدوارانه باید وارد شد. با دل پرامید و پرنشاط باید وارد میدانها شد و با حماسهآفرینی باید به اهداف خود رسید. سال ۹۲ را به عنوان «سال حماسهی سیاسی و حماسهی اقتصادی» نامگذاری میکنیم.»
۱۳۹۳/ اقتصاد و فرهنگ، با عزم ملّی و مدیریت جهادی
رهبری در آستانه ورود به سال 1393 بر دو اصل مهم فرهنگ و اقتصاد تاکید داشتند و در پیام خود به ملت ایران هم با تاکید بر این دو مقوله، فرمودند: «در نگاه به سال ۹۳ آنچه به نظر این حقیر مهمتر از همه است، دو مسئله است: یک مسئله همین مسئلهی اقتصاد و دیگری مسئلهی فرهنگ است. در هر دو عرصه و در هر دو زمینه توقّعی که وجود دارد، تلاش مشترکی است میان مسئولان کشور و آحاد مردم. لذا من شعار امسال را و نام امسال را این قرار دادم: «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملّی و مدیریّت جهادی.»
۱۳۹۴/ دولت و ملّت، همدلی و همزبانی
رهبر انقلاب سال 1394 را «دولت و ملت، همدلی و همزبانی» نام نهادند و فرمودند: «دولت، کارگزار ملّت است؛ و ملّت، کارفرمای دولت است. هرچه بین ملّت و دولت صمیمیّت بیشتر و همکاری بیشتر و همدلی بیشتری باشد، کارها بهتر پیش خواهد رفت. باید به یکدیگر اعتماد کنند؛ هم دولت، ملّت را به معنای واقعی کلمه قبول داشته باشد و ارزش و اهمّیّت و تواناییهای ملّت را بدرستی بپذیرد، هم ملّت به دولت که کارگزار کارهای او است به معنای حقیقی کلمه اعتماد کند... من این شعار را برای امسال انتخاب کردم: «دولت و ملّت، همدلی و همزبانی.»
۱۳۹۵/ اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل
از سال 1395 نام گذاری سالها بیشتر جنبه اقتصادی با محوریت اتکا به توان داخلی داشت و در اولین گام هم سال 1395 «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نام گذاری شد. حضرت آیت الله خامنه ای در این باره گفتند: «برادران ما در دولت کارهای وسیعی کردهاند؛ منتها این کارها کارهای مقدماتی است؛ کارهائی است در زمینهی بخشنامهها و دستورها به دستگاههای مختلف؛ اینها کارهای مقدماتی است؛ اما آنچه که لازم است ادامه پیدا کند، عبارت است از اقدام کردن و عمل کردن و روی زمین، محصول کار را به مردم نشان دادن؛ این آن چیزی است که وظیفهی ما است؛ بنابراین آنچه که من به عنوان شعارِ امسال انتخاب میکنم، عبارت است از «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل».
۱۳۹۶/ اقتصاد مقاومتی، تولید–اشتغال
اهمیت توجه به اقتصاد مقاومتی در سال 1396 هم تداوم داشت و این سال هم با عنوان «اقتصاد مقاومتی، تولید-اشتغال» نام گذاشته شد.
رهبری هم در بخشی از پیام نوروزی این سال خطاب به مردم فرمودند: «اقتصاد مقاومتی یک مجموعه است؛ این مجموعه اگر فقط در زیر نام اقتصاد مقاومتی مورد توجّه قرار بگیرد، ممکن است چندان منشأ اثر نباشد؛ من علاج را در این میبینم که این مجموعه را به نقاط مهم تقسیم کنیم و برای هر نقطهی کلیدی و مهمّی یک فصلی از زمان را قرار بدهیم، و از مسئولین و افراد شاخص و از آحاد مردم بخواهیم که همهی همّت خود را بر روی آن نقاط کلیدی متمرکز کنند؛ لذا من شعار امسال را «اقتصاد مقاومتی: تولید ـ اشتغال» قرار میدهم؛ یعنی اقتصاد مقاومتی عنوان کلّی است، بعد تولید و اشتغال.»
۱۳۹۷/ حمایت از کالای ایرانی
اهمیت حمایت از تولیدکنندگان داخلی و همچنین محصولات ساخت ایران، عاملی شد تا سال 1397 به عنوان «حمایت از کالای ایرانی» نام گذاری شود.
رهبری در توضیح این نامگذاری بیان داشتند: «اگر تولید ملی با همت و پیگیری همگانی شتاب بگیرد، بسیاری از مشکلات معیشتی مردم و مسائل اشتغال و سرمایهگذاری حل خواهد شد و آسیبهای اجتماعی کاهش زیادی خواهد یافت، بر همین اساس، نام و شعار امسال را «حمایت از کالای ایرانی» قرار دادهام.»
۱۳۹۸/ رونق تولید
اهمیت تولید در کشور و بهبود وضعیت آن به عنوان مسئله اصلی اقتصاد ایران، سبب شد تا رهبر انقلاب سال 1398 را «رونق تولید» نام نهند. ایشان در این باره فرمودند: «امسال، مسئله محوری و اصلی، مسئله «تولید» است، زیرا اگر تولید جریان یابد، هم مشکلات معیشتی و اشتغال حل میشود، هم موجب استغنای کشور از بیگانگان و دشمنان خواهد شد، بنابراین من شعار امسال را «رونق تولید» قرار دادم.»
۱۳۹۹/ جهش تولید
نام «جهش تولید» به عنوان شعار اصلی این سال انتخاب شد تا مسئله تولید برای سومین بار مورد تاکید قرار بگیرد.
رهبری در بخشی از پیام نوروزی سال 1399 درباره این نام گذاری بیان کردند: «گزارشها نشان میدهد در سال ۹۸ علاوه بر استقبال صاحبنظران از شعار رونق تولید، در عمل نیز از آن استقبال شد و با کار و تلاش دستگاههای مختلف، تولید تا حدودی به راه افتاد البته اثر آن در زندگی مردم محسوس نشد. مسئولان، جوری عمل کنید که با جهش تولید، تغییری محسوس در زندگی مردم بهوجود آید.»
۱۴۰۰/ تولید، پشتیبانیها، مانعزداییها
حمایت از تولید مقوله مهمی بود که رهبری در نام گذاری سال 1400 به آن اشاره داشتند و این سال را «تولید، پشتیبانیها، مانعزداییها» نام نهادند. ایشان در پیام نوروزی این سال فرمودند: «تحقق جهش تولید هم تأثیرات عمیق اقتصادی در کشور از جمله در مسئله ارزش پول ملی دارد و هم موجب اعتماد بهنفس ملی، رضایتمندی عمومی و تضمینکننده امنیت ملی است. حرکت انقلابیِ جهش تولید در سال ۹۹ آغاز و با استقبال مردم مواجه شد و این حرکت باید در سال ۱۴۰۰ که در واقع آغاز یک قرن جدید است، بر این اساس شعار سال ۱۴۰۰، «تولید؛ پشتیبانیها، مانعزداییها» است.»
۱۴۰۱/ تولید، دانشبنیان، اشتغالآفرین
در ادامه اهمیت جایگاه تولید و اشتغال در اقتصاد ایران، سال 1401 به «تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرین» نام گذاری شد و در بخشی از پیام نوروزی رهبری برای این سال چنین آمده است: «تولید، کلید حل مشکلات اقتصادی و راه اصلی عبور از دشواریهای اقتصادی است، ضمن اینکه رشد اقتصادی، افزایش اشتغال، کاهش تورم، افزایش درآمد سرانه، بهبود رفاه عمومی و همچنین افزایش اعتماد به نفس و عزت ملی در گرو رونق و رواجِ اکسیری به نام تولید ملی است که تکیه بر آن در این سالها تأثیرهای خوبی نیز داشته است. امسال نیز همچنان بر مسئله تولید تأکید میکنم، البته بر لایه و چهره جدیدی از تولید یعنی تولیدِ «دانشبنیان» و «اشتغالآفرین». بنابراین شعار سال ۱۴۰۱ عبارت است از «تولید؛ دانشبنیان، اشتغالآفرین.»
1402/ مهار تورم؛ رشد تولید
در نهایت سال گذشته هم به دلیل نرخ بالای تورم در سالهای اخیر به عنوان معضل اصلی کشور، سال با نام «مهار تورم، رشد تولید» آغاز شد و رهبری در این باره فرمودند: «من با در نظر گرفتن همه این جهات بخصوص موضوع تورم بعنوان مشکل اصلی و همچنین تولید بعنوان یکی از کلیدهای نجات کشور از مشکلات اقتصادی، شعار سال ۱۴۰۲ را «مهار تورم و رشد تولید» اعلام میکنم. باید مسئولان و فعالان اقتصادی و فعالان مردمی و فرهنگی و همچنین صداوسیما که وظیفه فرهنگسازی را برعهده دارد، همه همت خود را بر این دوموضوع قرار دهند.»