رمزگشایی از توافق 9 ساله برجام/ جزئیات لغو همه تحریم‌های اقتصادی و تسلیحاتی

به گزارش اقتصادنیوز،  توافق جامع و نهایی هسته‌ای وین با نام برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام (Joint Comprehensive Plan of Action) در راستای توافق جامع بر سر برنامه هسته‌ای ایران و بدنبال تفاهم هسته‌ای لوزان، در سه‌شنبه 23 تیر 1394 (14 ژوئیه 2015) در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه 1+5 (شامل چین، فرانسه، روسیه، انگلیس، ایالات متحده آمریکا و آلمان) منعقد شد.

مذاکرات ایران و گروه 5+1 طبق پیمان نامه جهانی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به منظور اطمینان قدرت‌های جهانی از عدم تولید و توسعه سلاح‌های هسته‌ای توسط ایران و اطمینان ایران از حق خود برای غنی‌سازی سوخت صلح‌آمیز هسته‌ای برای اهداف غیرنظامی، در سال 2006 (1385) آغاز شد که طی این مذاکرات، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و دیگر سازمان‌ها تحریم‌هایی را علیه ایران تحمیل کردند.

در حالی که 9 سال از آن روز می گذرد، برجام همچنان پررنگ‌ترین نقطه در کمپین‌های سیاسی و انتخاباتی ایران است؛ همین توافق نقطه قوت حسن روحانی در انتخابات سال 1396 بود و او توانست با تاکید بر اینکه در دولت اولش توانسته از طریق مذاکرات هسته‌ای، قفل پرونده هسته ای ایران را با برجام باز کند، پیروز میدان انتخابات شد. 4 سال بعد؛ در سال 1400، پس از تغییر معادلات برجامی با خروج دونالد ترامپ رئیس جمهوری وقت آمریکا از برجام، این توافق به اصلی ترین نقطه حملات مخالفان برجام تبدیل شد و به عبارتی، مقابله با برجام بخش مهمی از کمپین های تبلیغاتی انتخاباتی آن سال را تشکیل می داد. 

این پایان ماجرا نبود و پای برجام و لغو تحریم ها به انتخابات 1403 ریاست جمهوری نیز باز شد؛ مسعود پزشکیان نامزد پیروز چهاردهمین دور انتخابات ریاست جمهوری، در بخش سیاست خارجی، خود را مدافع برجام و رفع تحریم ها معرفی کرد؛ هرچند که دیگر برجام آنچنان که در سال 1396 و انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم شورآفرین بود، مورد توجه و تاثیرگذاری جدی بر افکار عمومی نیست.

امروز در سالگرد انتعقاد توافق جامع و نهایی هسته ای وین نگاهی به روزنامه دنیای اقتصاد در تاریخ 24 تیر 1394 ؛ انداختیم که در آن مطلبی با عنوان تمامی تحریم های اقتصادی و تسلیحاتی لغو می شوند منتشر کرده بود .

در این گزارش رئیس جمهوری با اشاره به اینکه مذاکرات 18 روزه ایران و 5+1  روز گذشته با اعلام توافق هسته ای پایان یافته است گفت : بر اساس قول داده شده پس از اعلام توافق در وین به طور مستقیم با مردم سخن خواهم گفت.

رئیس جمهور در این سخنرانی زنده رادیو و تلویزیونی با شاره به نهایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک هسته ای تصر یح کرد: حفظ توانمندی هسته ای ،‌لغو قطعنامه ها و تحریم های ظالمانه و خروج پرونده هسته ای ایران از شور ای امنیت،‌اهداف ایران بود که در این برنامه جامع همه اهداف محقق شده است.

وی  ادامه گفت : امروز صفحه جدیدی در تاریخ کشور و انقلاب ورق خورده است و آغاز امور در این صفحه بر این مبنا استوار است که برای معضلات جهانی می توان راه حل های کم هزینه تر و مسیرهای کوتاه تر پیدا کرد.

فضا عوض شده است

امروز پس از 12 سال که همراه با نشر توهماتی از سوی قدرت ها علیه جمهوری اسلامی ایران در افکار عمومی جهانیان بود ،‌فضا عوض شده است.قطعنامه های متعدد علیه ایران و ترویج ایران هراسی در جامعه و جهان آنچه بود که رخ داد. اگر چه موضوع هسته ای در حوزه اقتصادی با فشارهای تحریم کنندگان شرایط سختی در جامعه به وجود آروده بود و در زندگی مردم آثاری داشت اما همان طور که قبلا تاکید کرده بودم هیچ گاه تحریم ها در انجام مذاکرات موثر نبود.

دعای ملت مستجاب شد

روحانی با اشاره به برکات ماه مبارک رمضان برای دولت یازدهم و دعای خیر مردم در شب های قدر برای گروه مذاکره کنندگان کشورمان و دستیابی به یک توافق خوب، گفت: امروز به ملت بزرگوار ایران اعلام می کنم که دعای آنان مستجاب شده است .

شرط مذاکره پایدار

رئیس شورای عالی امنیت ملی خاطر نشان ساخت: همواره تاکید کردیم نتیجه این مذاکرات برد-باخت نخواهد بود. هر مذاکره ای اگر به صورت برد-باخت باشد پایدار نیست. مذاکره پایدار مذاکره ای است که برای دو طرف نتیجه برد- برد داشته باشد.

دنبال کردن 4 هدف در مذاکرات

رئیس جمهور با بیان اینکه در این مذاکرات 4 هدف را دنبال می کردیم گفت : هدف اول حفظ توانمندی و فناوری هسته ای بود، هدف دوم این بود که تحریم های غلط و ظالمانه و غیرانسانی را لغو کنیم. هدف سوم این بود که کلیه قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل که از دید ما قطع نامه های غیر قانونی بود، لغو کنیم و هدف چهارم این بود که پرونده هسته ای ایران را از ذیل منشور ملل متحد و از شورای امنیت خارج کنیم که در توافق امروز و در برنامه جامع اقدام مشترک هر 4 هدف حاصل شده است .

لغو تمام تحریم ها

روحانی با اشاره به اقدامات انجام شده در زمینه لغو تحریم ها اظهار کرد: آنها در زمینه لغو تحریم ها ابتدا می گفتند باید ماه ها بگذرد و اعتماد پیدا کنیم  ،‌آنگاه تحریم ها را نه لغو بلکه تعلیق می کنیم و بعد از سال ها اگر آژانس گزارش مثبت داد و اعتماد پیدا کردند قدم به قدم لغو می شود. اما امروز به ملت شریف ایران اعلام می کنم که طبق این توافق در روز اجرای توافق ،‌تمامی تحریم ها حتی تحریم های تسلیحاتی،‌موشکی هم به صورتی که در قطعنامه بوده،‌لغو خواهد شد.

به توافق پایبندیم

روحانی گفت: روشن است که ما امروز بر مبنای دقت کامل و نظارت بر توافق ،‌کرامان را پیش می بریم بدون اینکه از پیش بخواهیم نسبت به کشورهایی که برخی هم سابقه خوبی نداشتند،‌اعتماد کنیم .وی ادامه داد : این توافق دو طرف است. اگر آنها به این توافق پایبند باشند، ما البته به توافق پایبندیم . ملت ایران همواره در طول تاریخ اگر عهد و پیمانی بستهاست روی پیمان خود ایستاده و روی این پیمان هم خواهسم ایستاد به شرط آنکه طرف مقابل م هم پای این پیمان ایستاده باشد.

دنبال بمب نیستیم

روحانی دستاورد واقعی توافق را ایجاد فضای نویی در منطقه برای گسترش همکاری ها دانست و گفت : اگر برخی از کشورهای 5+1 می خواهند اعلام کنند که ما ایران را از ساخت بمب اتم باز داشتیم همه دنیا به خوبی می دانند که ساخت بمب اتم به فتوای رهبر معظم انقلاب به عنوان یکامر غلط ، ضد انسانس و حرام بوده است و ایران هرگز به دنبال ساخت بمب اتم نبوده و نخواهد بود چه توافقی بشود و چه نشود . بنابراین اگر می خواهند از دستاوردی سخن بگویند باید از دستاورد واقعی سختن بگویند.