هشدار نسبت به خشک‌شدن تنها جنگل دریایی کشور
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، رئیس پژوهشکده علوم زمین از ایجاد بانک اطلاعاتی تغییر اقلیم خبر داد و گفت: در این بانک کلیه مقالات منتشر شده در این زمینه منتشر شده است و به صورت یک بانک اطلاعاتی را تهیه کردیم تا دانشمندان بتوانند از داده‌های این بانک برای تحقیقات خود بهره‌مند شوند.
دکتر راضیه لک امروز در چهل و سومین گردهمایی علوم زمین که در سازمان زمین شناسی برگزار شد، با بیان اینکه در سال‌های اخیر شاهد شدت گرفتن مخاطرات طبیعی هستیم، گفت: در گذشته چه دانش‌هایی داشتیم که به آن بی‌توجه هستیم. در سیستان و بلوچستان فناوری‌هایی داشتند که آبی که به ساحل می‌رسیده، در پشت آن جمع می‌شد و یک نوع آبخیزداری ایجاد می‌شود و یا گودال‌هایی را حفر می‌کردند تا آب‌های سیلابی در آن جمع شوند و در شرایط لازم، آبخوان‌ها را تقویت کنند.
وی با بیان اینکه تکنولوژی‌هایی که در دنیا از آنها سخن به میان می‌آید، در گذشتگان ما در سیستان و بلوچستان استفاده می‌شدند.
لک با اشاره به مخاطره سونامی در مناطق ساحلی با بیان اینکه سونامی یکی از مخاطرات منطقه مکران است، ادامه داد: سونامی مرتبط با فعالیت‌های زلزله‌ای در بستر دریا است و تاریخچه سونامی‌های کشور نشان می‌دهد که احتمال زلزله دوباره در بستر دریای عمان و خلیج فارس وجود دارد. برای مقابله با آن نیاز به مدل سازی داریم و باید بدانیم که کدام بخش‌هایی از سواحل ما بر اثر هر رخدادی مانند بالا آمدن سطح آب دریا به دلیل آب شدن یخ‌های منابع یخچالی به زیر آب می‌رود.
رئیس پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی، رخداد طوفان‌های دریایی را از دیگر مخاطرات طبیعی دانست که به دلیل تغییر اقلیم در آینده افزایش می‌یابد، تاکید کرد: طوفان گونو خسارات زیادی را به سواحل و به زیر ساخت‌های مناطق محروم سیستان و بلوچستان و هرمزگان در منطقه مکران وارد کرد. تحقیقاتی که ما در بستر دریای عمان داشتیم و مغزه گیری‌هایی که در بندر عباس و بوشهر دریافت کردیم، مشاهده کردیم که در هر دو مغزه دو قطعه بزرگ آواری در رسوبات داریم و این دو قطعه را سن‌سنجی کردیم و نتایج سن‌سنجی نشان داد که سن‌سنجی معکوس داریم؛ به این معنا که در ۶۹۰۰ سال قبل اتفاق عظیمی رخ داده که رسوبات ۷۸۰۰ ساله پیش را با خود آورده است و موجب شده تا رسوبات ۷۸۰۰ ساله در رو و رسوبات ۶۹۰۰ ساله در زیر قرار گیرند.
وی افزود: زمانی که این داده‌ها را در همایش زمین شناسی هند ارائه کردم، یکی از محققان گفت احتمالا طوفان نوح است و ما سن این رسوبات را مربوط به ۷۹۰۰ سال قبل تخمین زدیم.
رئیس پژوهشکده علوم زمین، نوسان سطح آب دریای کاسپین را از دیگر مخاطرات دانست و افزود: روند پایین رفتن سطح آب دریای کاسپین را شاهدیم و شاهدیم که چه بخش‌هایی از سواحل دریای کاسپین از رده خارج می‌شود، به گونه ای که بنادر واقع در شمال شرق کاسپین، خلیج گرگان، بندر ترکمن و تالاب انزلی به دلیل پایین رفتن سطح آب که احتمال ادامه‌دار بودن آن وجود دارد، از رده خارج می‌شوند.
وی تاکید کرد: از آنجایی که دریای خزر یک دریاچه است، احتمال می‌رود که سطح آب دریا ممکن است روند افزایشی یابد، ولی روند بالا رفتن و پایین رفتن سطح آب خزر منجر به این شده که این حوضه آبریز به عنوان لابراتوار نوسان آب دریایی تلقی شود.
این محقق با اشاره به روند تغییر اقلیم در کشور، اظهار کرد: مناطق زیادی بودند که در گذشته سرسبز بوده و الان خشک شده‌اند. دریاچه ارومیه نمونه‌ای از این مناطق است و باید در این زمینه تدبیر کنیم و بیندیشیم که چه راهکارهایی می توان ارائه داد.
ایجاد بانک داده تغییر اقلیم
لک خاطر نشان کرد: ما در زمینه تغییر اقلیم بانک اطلاعات تغییر اقلیم ایران را تهیه کردیم و از کلیه مقالات منتشر شده در این زمینه به صورت یک بانک اطلاعاتی تهیه کردیم تا دانشمندان بتوانند از داده‌های این بانک برای تحقیقات خود بهره‌مند شوند.
وی با بیان اینکه سازمان زمین شناسی از سال ۸۰ روی موضوعات مخاطرات ساحلی و دریایی متمرکز شده است، گفت: برنامه‌هایی از سوی این سازمان در حوضه دریای کاسپین در دستور کار است، ضمن آنکه مطالعاتی برای تهیه نقشه‌هایی در لایه‌های رسوب شناسی و ژئوموفولوژی و ژئوشیمی در دریا و سواحل عمان و خلیج فارس در دستور کار این سازمان قرار دارد. این نقشه ها از سال ۸۰ در حال تهیه است، ولی نیاز داریم که تصویربرداری مداوم از سواحل داشته باشیم، ضمن آنکه در برداشت‌های ژئوفیزیکی دریایی بسیار عقب هستیم.
لک از اجرای برنامه سه ساله سازمان زمین‌شناسی برای مطالعات ژئوفیزیک دریایی منطقه تنگه هرمز خبر داد و گفت: این تنگه به عنوان حساس‌ترین منطقه کشور، جایی است که دریای عمان را به خلیج فارس متصل می‌کند. این پروژه از بستر دریا در این منطقه در دستور کار محققان این سازمان قرار دارد و از طریق آن می‌توان گسل‌های کف دریا را مشاهده کرد و می‌توان پیش‌بینی کرد که سازه‌ها در کجاها ساخته شوند و نرخ رسوب گذاری و شکل رسوب گذاری را نشان می‌دهد.
رئیس پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین‌شناسی با اشاره به انتشار آلودگی دریایی، گفت: آلودگی‌های زمین ساخت در خلیج فارس و دریای عمان و کاسپین بسیار ناچیز است و مطالعات ما این گفته را اثبات کرده، ولی به دلیل فعالیت صنعتی و نفتی یکسری آلودگی‌ها را تولید و وارد دریا می‌کنیم.
ساخت جزایر مصنوعی
لک با اشاره به موضوع ساخت جزایر مصنوعی کشور امارات در خلیج فارس با بیان اینکه این مساله را به شورای عالی امنیت ملی ارائه کردیم، افزود: کشور امارات در مناطق ساحلی خود با هدف توسعه گردشگری و ساخت نخل‌ها، پروژه‌هایی را در واقع در خلیج فارس اجرایی می‌کند که نرخ رسوبگذاری را به طور هولناکی در جنوب خلیج فارس افزایش داده است.
وی تاکید کرد: این امر باعث می‌شود که اکوسیستم خلیج فارس تحت تاثیر ایجاد ساحل و خشک کردن مناطق دریایی قرار گیرد، ولی اهداف دیگری در آن وجود دارد. آنها با یکسری لایروب‌هایی، کلیه اکوسیستم مرجانی خلیج فارس را که منحصر به فرد است، از بین می برند. در این کشور به سرعت مناطق دریایی را خشک کرده و به ساحل تبدیل کرده‌اند.
رئیس پژوهشکده علوم زمین تاکید کرد: مخاطره دیگر این منطقه ساخت پل خلیج فارس است. بین قشم و لافت برای آنکه تردد آسان‌تر شود، قرار است پلی ساخته شود و ما این منطقه را مورد مطالعات رسوب شناسی قرار دادیم. در بخش تنگه خوران تنها جایی است که حتی یک میلی متر در مدت هزاران سال رسوب را ترسیب نکرده است، چون وقتی جزر و مد از تنگه هرمز وارد خلیج فارس می‌شود، از تنگه خوران به سمت جنگل‌های حرا می‌رود و تمام رسوباتی که با خود برده است، پمپ می‌کند و رسوبات را از سمت جنگل‌های حرا به سمت خلیج هدایت می‌کند.
وی با طرح این سؤال که با ساخت این پل چه اتفاقی در این منطقه رخ می‌دهد؟ اضافه کرد: داده‌های رسوب شناسی ما و داده‌های ژئوفیزیک دریایی نشان می‌دهد که ۴ کیسون در بخش جزیره قشم ساخته شده است که به محیط دریا رها می‌شوند و پلی بر روی آنها سوار می‌شود. حرف ما بر روی این کیسون‌ها است که سبب افزایش نرخ رسوبگذاری و خشک شدن تنها جنگل‌های حرا می‌شود.
