عبور بایدن از میدان مین تحریم‌ها

به گزارش اقتصادنیوز؛ اندکی پس از مراسم تحلیف جو بایدن، نهال طوسی تحلیلگر سیاست‌خارجی و امنیت ملی نشریه پالیتیکو در مطلبی با عنوان «میدان مین تحریم‌های ترامپ برای بایدن» نوشته بود: «بازگشت به توافق هسته‌ای که سلفش به عنوان "وحشتناک‌ترین و بدترین توافق تاریخ" از آن خارج شد، یکی از معدود وعده های کمپین انتخاباتی جو بایدن در زمینه سیاست خارجی بود:اما آیا برای رسیدن به این هدف، بایدن آماده است اعلام کند که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران یک سازمان تروریستی نیست؟ در مورد لغو تحریم های ایالات متحده علیه بانک مرکزی ایران که متهم به تأمین بودجه شبه نظامیان نیابتی در خاورمیانه است، چطور؟ یا آیا بایدن تحریم‌ها علیه ایرانیانی که به تلاش برای مداخله در انتخابات ایالات متحده متهم شده‌اند را ابطال می‌کند؟»

خبرگزاری رویترز می‌گوید «آمریکا از میانه میدان مین تحریم‌ها نوک‌پنجه‌ای به سوی توافق هسته‌ای ایران می‌رود». دافنه سالداکیس و ارشد محمد خبرنگاران رویترز در گزارش خود نوشته‌اند: در حالی که ایالات متحده در جستجوی راهی برای بازگشت به توافق هسته ای ۲۰۱۵ ایران است ، از میانه یک میدان مین‌گذاری شده توسط دونالد ترامپ روی نوک پا (آهسته و با احتیاط) راه می‌رود.

این مین‌ها، تحریم‌های مربوط به ایران است که ترامپ، پس از کنار گذاشتن توافق هسته ای و بازگرداندن همه تحریم‌هایی که به تبع آن برداشته شده بود، بر اساس محاسبات رویترز، وزارت خزانه‌داری علیه بیش از 700 نهاد و فرد اعمال کرده است.

در این میان ، ترامپ با استفاده از قوانین ایالات متحده که برای مجازات بازیگران خارجی به دلیل [ادعایی] حمایت از تروریسم یا تسلیحات هسته‌ای طراحی شده است، حدود دو جین از موسسات مهم اقتصادی ایران را در لیست سیاه قرار داد؛ از جمله بانک مرکزی و شرکت ملی نفت ایران.

در صورتی که ایران بخواهد نفت خود را صادر کند -که اساساً بزرگترین منفعتی است که در ازای پایبندی به توافق هسته‌ای و مهار برنامه هسته‌ای خود خواهد داشت- حذف بسیاری از این تحریم‌ها اجتناب‌ناپذیر است.

اما کنار گذاشتن این تحریم‌ها گارد جو بایدن دموکرات را در مقابل حملات سیاسی با اتهام تساهل کاخ سفید در قبال تروریسم باز می‌کند؛ یک مشت محکم سیاسی که احتمالاً در صورت احیای توافق اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. احتمال احیای برجام از زمان ورود بایدن به کاخ سفید، انتقادات شدید جمهوری خواهان را به همراه داشته است.

تحریم‌های بی‌سابقه

جان اسمیت ، مدیر دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری (OFAC) بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ سیل تحریم‌های ترامپ علیه ایران را "به لحاظ دامنه، بی‌سابقه در تاریخ معاصر آمریکا" توصیف کرد.

اسمیت ، که اکنون یکی از شرکای شرکت حقوقی موریسون و فورستر است، گفت که هدف قرار دادن نهادهای ایرانی به دلیل [ادعایی] حمایت از تروریسم یا ارتباط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، احیا و اجرای مجدد توافق را بسیار دشوارتر کرده است.

وی گفت: «با افزودن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به لیست تروریسم جهانی یا درج نقض حقوق بشر به هر لیستی، رفع  تحریم آن‌ها که مستلزم حذف از این فهرست‌هاست به لحاظ سیاسی فوق العاده دشوار خواهد شد ... البته شما می‌توانید این کار را انجام دهید، اما در صورت انجام این کار با مقاومت بالقوه بیشتری روبرو خواهید شد».

از جمله مواردی که باید در مورد تحریم‌ها صورت بگیرد، تحریم‌های بانک مرکزی ایران است که در سال ۲۰۱۲ برای جلوگیری از دسترسی به دارایی‌های خود توسط ایالات متحده تحریم شد. این تحریم ها بر اساس توافق هسته‌ای برداشته شد و با خروج ترامپ از سر گرفت.

در سپتامبر 2019 ، ترامپ با قرار دادن بانک مرکزی ایران در لیست سیاه به اتهام حمایت مالی از گروه‌های تروریستی، طرف‌های خارجی را از ارتباط مالی با بانک مرکزی ایران منع کرده است. وی همچنین سایر بخش‌های زیرساخت‌های نفتی ایران از جملههسته‌ای که سلفش به عنوان "وحشتناک‌ترین و بدترین توافق تاریخ" از آن خارج شد،) ، شرکت ملی نفتکش‌های ایران و شرکت ملی صنایع پتروشیمی را به اتهام حمایت از تروریسم هدف قرار داد.

تمرکز بر روی بانک مرکزی

یک مقام ارشد وزارت امور خارجه ایالات متحده گفت که دولت بایدن قصد ندارد «مبنای مشهود» را که دولت ترامپ تحریم ها را بر اساس آن اعمال کرده است، به چالش بکشد. در واقع ، این بدان معناست که بحثی درباره که این نهادها از تروریسم پشتیبانی نکرده‌اند، نخواهد بود. در عوض، به گفته وی، دولت بایدن به این نتیجه رسیده است که بازگشت به توافق هسته‌ای، به‌اندازه‌ای به نفع امنیت ملی ایالات متحده است  که می تواند احیای برجام که حذف تحریم‌ها لازمه آن است را توجیه کند.

تصمیم ترامپ در آوریل 2019 برای درج سپاه پاسداران به لیست سیاه به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی (FTO) نیز مسائل را پیچیده کرده است. این اولین باری بود که ایالات متحده به طور رسمی ارتش یک کشور دیگر را به عنوان یک گروه تروریستی برچسب زد. با این حال، دولت بایدن برای رفع تحریم های مربوط به بانک مرکزی نیازی به حذف سپاه از لیست FTO ندارد.

مقامات سابق آمریکا گفتند ، وزیر خزانه داری می تواند هرگونه تحریم که تحت دستورات اجرایی آمریکا برای بانک مرکزی اعمال شده است و رئیس جمهور توانایی تحمیل یا لغو آنها را دارد، برگرداند.

سوزن تنگ برای نخ کردن

هنری رُم ، تحلیلگر مسائل ایران در گروه اوراسیا گفت: «حرارت سیاسی، صریحاً بسیار شدید خواهد بود. هرآنچه که شامل واژه T (تروریسم) در این مورد باشد، می تواند یک محل آماده منازعه برای کسانی باشد که مخالف بازگشت به توافق هسته ای هستند، تبدیل شود». 

به گفته وی، چالش سیاسی در اینجاست که «ممکن است برخی تحریم‌ها نه ساختگی بلکه مشروع باشند، اما با این حال باید بگوییم ما منافع سیاست خارجی دیگری داریم که حذف این تحریم‌های مشروع را توجیه و اجتناب‌ناپذیر می‌کند. این یک سوزن تنگ برای نخ کردن است، اما یکی از آن مواردی است که مجبور به انجام آن می‌شوند».