روند احیای برجام پیچیده‌تر می‌شود؟

به گزارش اقتصادنیوز حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگوهای مختلف روزهای گذشته با همتایان خود موضع تهران نسبت به ادامه مذاکرات احیای برجام را تا حدودی روشن کرده است، با این وجود مقامات غربی خواستار شفافیت بیشتر هستند و ابراز امیدواری می‌کنند که بازگشت ایران به مذاکرات سریعتر و همراه با آنچه به آن‌ها «موضع واقع‌بینانه» خوانده اند، باشد. همچنین گمانه زنی هایی مبنی بر احتمال تحرکات سیاسی در نشست ماه جاری آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره آینده توافق هسته‌ای و گفت‌وگوهای وین مطرح شده است.

لیست مطالبات ایران طولانی‌تر می‌شود

جاناتان تیرون، خبرنگار بلومبرگ در گزارش خود نوشته است که اقدامات و تلاش‌های ایالات متحده و اروپا برای ترغیب ایران به مذاکرات هسته‌ای با دیوار حمایتی رهبران چین و روسیه از ایران مواجه می‌شود. نتیجه این است که سه سال پس از اعمال سیاست "فشار حداکثری" دونالد ترامپ ، ایران اورانیوم را تقریباً در حد قابل توجهی غنی کرده است و در همین حال اقتصاد ایران با کمک پکن و مسکو، نشانه هایی از ثبات را بروز می‌دهد، حتی در شرایطی که صادرات نفتی که برای اقتصاد ایران حیاتی است، همچنان تحت شدیدترین تحریم‌ها باقی مانده است.

دیپلمات ها و تحلیلگران معتقدند که این تحولات فضایی را برای دولت جدید ایران ایجاد می کند تا فهرست امتیازاتی را که از واشنگتن می خواهد را در ازای پایبندی به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ طلب کند.

به ادعای بلومبرگ، چنین رویکردی می تواند مذاکرات را تا سال آینده به درازا بکشاند، روند جاری را به طور کامل واژگون کند یا به آشفتگی جدیدی در خاورمیانه منجر شود.

علی واعظ مدیر پروژه ایران در گروه بین المللی بحران، موسسه تحقیقاتی مستقر در بروکسل که قبلاً توسط رابرت مالی، نماینده ویژه کنونی آمریکا در امور ایران، رهبری می شد، مدعی شد که «مذاکره کنندگان ایران می‌بینند که تحریم های آمریکا بازدهی کمتری دارد و احتمالاً تقاضای کاهش تحریم‌های فراتر از مجازات‌های هسته‌ای اعمال شده توسط ترامپ را خواهند داشت».

به نوشته بلومبرگ، ترامپ به منظور پیچیده شدن هرگونه بازگشت به توافق، مجموعه ای از تحریم ها را تحت برچسب‌های ادعایی نقض حقوق بشر و تامین مالی گروه های تروریستی تعیین کرده است.

زمان احتمالی ازسرگیری مذاکرات احیای برجام

بر اساس این گزارش، در حالی که هیچ تاریخ رسمی برای دور هفتم مذاکرات با هدف احیای برجام تعیین نشده است، به گفته دو دیپلمات که خواسته‌اند ناشناس بمانند، انتظار می رود مذاکراتی در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس بین المللی انرژی اتمی که 21 سپتامبر (۳۰ شهریور) در وین برگزار می‌شود، صورت گیرد.

واشنگتن می گوید اگرچه "آماده سازش و تساهل" در برخی از مسائل است، اما مذاکره کنندگان آن برای همیشه منتظر نخواهند ماند و برای تداوم روند مذکرات وین، برنامه هسته ای ایران باید در محدوده‌ای مشخص باقی مانده باشد.

در همین حال ، رافائل ماریانو گروسی ، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی ، در پی ملاقات با محمد اسلامی ، رئیس جدید آژانس هسته ای ایران ، پیش از کنفرانس وین است. این دو مقام گفتند او می‌خواهد تمایل تهران برای بازگرداندن دسترسی گسترده به ناظران آژانس -که در اعتراض به تداوم تحریم های آمریکا متوقف شده است - و همکاری با بازرسان بین المللی را بسنجد.

مواجهه آمریکا با سد حمایتی روسیه و چین از ایران

به نوشته بلومبرگ، شی جین پینگ ، رئیس جمهور چین و ولادیمیر پوتین ، رهبر روسیه طی ماه گذشته با ابراهیم رئیسی ، رئیس جمهور محافظه‌کار ایران درباره توافق هسته ای گفتگو کردند. چین و روسیه هر دو امضا کننده توافق 2015 هستند و تمایل خود را برای بازگشت هر دو طرف به مفاد آن اعلام کرده اند. اما شی گفته است که کشورش از نگرانی های مشروع ایران در مورد توافق حمایت می کند و متعهد به ادامه حمایت مالی از آن به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان است.

به نوشته بلومبرگ، نتایج این‌ها در ایران قابل مشاهده است؛ بر اساس جدیدترین آمار منتشر شده توسط انجمن جهانی فولاد، تولید فولاد این کشور تا ماه جولای با نرخ تولید بیشتر از چین، ایران را به دهمین تولید کننده بزرگ این فلز در جهان تبدیل کرده است. ساخت بنادر و راه آهن های جدید مهندسی شده با کمک چین ادامه دارد. در ماه اوت، ایران برنامه های خود برای ایجاد یک قطب جدید گاز طبیعی در دریای خزر را اعلام کرد. روز پنجشنبه ، یک نماینده ارشد از شرکت ملی نفت چین در تهران بود تا در مورد پروژه‌های مشترک و گسترش روابط صحبت کند.

بلومبرگ می‌افزاید: سرگئی لاوروف ، وزیر امور خارجه روسیه هفته گذشته در وین به منظور دیدار با گروسی به وین رفت. در حالی که مسکو به صراحت اعلام کرده است که انتظار دارد ایران اجازه بازرسی های گسترده را از سر بگیرد، اما تمایلی برای افزایش فشارهای جدید بر ایران نشان نداده است. چین به طور مشابه به ناظران آژانس بین المللی انرژی اتمی هشدار داده است که از نقش نظارتی خود در حمایت از اهداف ایالات متحده و اتحادیه اروپا فراتر نروند.

قطعنامه هسته‌ای علیه ایران در راه است؟

به ادعای مقاماتی که با بلومبرگ در وین صحبت کردند، دیپلمات های اتحادیه اروپا منتظر نتیجه رایزنی‌های بین آژانس بین المللی انرژی اتمی و ایران هستند تا بعد از آن بتوانند درباره تدوین قطعنامه‌ای که ایران را به دلیل عدم همکاری محکوم می کند تصمیم بگیرند. در حالی که چنین سندی در نهایت می تواند منجر به ارجاع مجدد ایران به سازمان ملل شود، آنها گفتند بعید است تهران با اقدامات اضافی شورای امنیت روبرو شود زیرا چین و روسیه به طور قطع تلاش برای اعمال تحریم های جدید را مسدود خواهند کرد.

تارا کرونبرگ ، یکی از همکاران موسسه بین المللی تحقیقات صلح استکهلم که قبلاً به عنوان نماینده پارلمان اتحادیه اروپا در مسئله هسته ای ایران کار می کرد، مدعی است: اروپا پس از اعمال سیاست فشار حداکثری ایالات متحده با یک معضل تقریبا غیرقابل حل روبرو شده است. اروپا اعتبار خود را برای ایران از دست داده است و به سمت چین و شرق می چرخد.