پشت پرده انتصاب سومین فرمانده جنگ پوتین در اوکراین

به گزارش اقتصادنیوز، جنگ در اوکراین در شرایطی ماه دوازدهم خود را از سر می‌گذراند که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه با شکست در دستیابی به اهداف اولیه خود در کاراز جنگی اش علیه اوکراین، سومین فرمانده کل جنگ را منصوب کرده است. روزنامه نیویورک تایمز، با انتشار یادداشتی با عنوان «روسیه برای رفع مشکلات خود در اوکراین، به معمار جنگ روی می آورد» نگاهی به این ماجرا داشته است.

استراتژی شکست‌خورده توربوشارژ گراسیموف

مقامات آمریکایی و اروپایی می‌گویند که ژنرال والری وی.گراسیموف، معمار حمله رئیس جمهور ولادیمیر وی.پوتین به اوکراین، با متقاعد کردن مافوق خود مبنی بر این‌که سلف او بیش از حد منفعل بوده، مدیریت مستقیم کارزار تجاوزگرایانه روسیه را در این ماه به عهده گرفت.

اما استراتژی توربوشارژ ژنرال گراسیموف همان چیزی است که منجر به مشکلات روسیه در ابتدا شد و مسکو هنوز نیروها، مهمات و تجهیزاتی را که مقامات نظامی می‌گویند برای انجام عملیات بزرگ نیاز دارد، در اختیار ندارد.

سردرگمی روسی در فرماندهی؛ در بر همان پاشنه می‌چرخد؟

مقامات غربی می‌گویند از زمانی که ژنرال گراسیموف جایگزین ژنرال سرگئی سوروویکین شد -که تنها سه ماه در این سمت بود- رهبری نظامی روسیه بر مسائل تاکتیکی -مانند این‌که آیا نیروها باید با وسایل نقلیه غیرنظامی سفر کنند و خطرات استفاده از تلفن همراه- تمرکز کرده است. اما به گفته این مقامات، در حالی که این مسائل قطعاً نیروهای نظامی را آزار می دهد، هیچ مدرکی مبنی بر این‌که ارتش روسیه شروع به رسیدگی به مشکلات اساسی خود -مانند کمبود مهمات و نیروهای آموزش دیده- وجود ندارد.

در واشنگتن، مقامات نظامی و دفاعی در سالن‌های پنتاگون با فهرستی از تعداد فزاینده ژنرال‌های روسی که در طول 11 ماه جنگ اخراج یا تنزل رتبه‌بندی شده‌اند مواجهند و شاهد آخرین قسمت از داستان چه کسی مسئول است، هستند.

کالین اچ.کال، معاون سیاسی وزیر دفاع ایالات متحده هفته گذشته به خبرنگاران گفت: «این به نوعی شبیه یک رئالیتی‌شوهای تلویزیونی است و تصور می‌کنم حاکی از این است که روس‌ها هنوز متوجه نشده‌اند که چگونه می‌خواهند فرماندهی نبرد را هدایت کنند. به نظر می‌رسد ناکارآمدی در میان فرماندهان روسی بسیار عمیق است.»

استیصال پوتین و انتصاب گراسیموف

پوتین در حالی سومین فرمانده کل جنگ را منصوب می‌کند که به معدودی از اهداف خود دست یافته است. سربازان روسیه در تصرف کی‌یف شکست خوردند. رئیس جمهور ولودیمیر زلنسکی هنوز در قدرت است. اوکراین روابط نزدیک‌تری با غرب دارد. و با وجود بروز نشانه‌هایی از شکاف، ناتو متحدتر باقی مانده است. حتی هدف محدودتر روسیه برای تسلط بر کل منطقه شرقی دونباس نیز مبهم باقی مانده است. برای رفع این آشفتگی، پوتین به ژنرال گراسیموف روی آورده است.

برای نزدیک به ده سال، گمان می‌رفت ژنرال گراسیموف به عنوان رئیس ستاد کل ارتش -معادل رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا- برای مدرن کردن نیروهای مسلح روسیه تلاش می‌کند. او ماجراهای ناگوار آمریکایی‌ها در افغانستان، عراق، سوریه، یوگسلاوی سابق و لیبی را بررسی کرده و هدفش گنجاندن این تجربیات در برنامه‌هایش بود. اما شواهدی از این تلاش هنوز در میدان نبرد اوکراین ظاهر نشده است.

همه تناقضات ژنرال

ژنرال گراسیموف، 67 ساله، با تناقضاتی همراه است که مشخصه رهبران ارشد روسیه است: هم‌تایان او در غرب می‌گویند که او شخصیتی استوار دارد، اما او دروغ های دولت خود را پیش می برد. او در اوایل سال گذشته به مقامات غربی گفت که روسیه هیچ قصدی برای حمله به اوکراین ندارد. چند هفته بعد، نیروهای روسی از مرز عبور کردند. او هم‌چنین به پوتین که بیش از یک دهه پیش او را به ریاست ارتش خود منصوب کرد، نزدیک است.

ژنرال گراسیموف در اظهارنظرهای عمومی نادر، با تقلید از تبلیغات پوتین، روسیه را قربانی تجاوزات غربی به تصویر می‌کشد، بدون این‌که توضیحی درباره استراتژی خود برای خنثی کردن این تهدید داشته باشد.

او در مصاحبه ای با یک روزنامه روسی در 24 ژانویه گفت: «کشور ما و نیروهای مسلح امروز عملاً با کلیت غرب مخالف است» و افزود که ناتو از اوکراین برای یک جنگ ترکیبی علیه ملت ما استفاده می‌کند.

تاکتیک‌های نادرست

گراسیموف در حالی که به دنبال بازسازی ارتش روسیه بود، تاکتیک‌های جنگ نامنظم را -که به اشتباه تصور می‌کرد آمریکایی‌ها انجام می‌دهند- افزایش داد. در نتیجه، ارتش روسیه در تاکتیک‌های مخفیانه، مانند فرستادن بی‌سروصدای واحدهای نیروهای ویژه روسی اسپتسناز به کریمه -قبل از اینکه روسیه به طور غیرقانونی این شبه جزیره را در سال 2014 ضمیمه کند- تخصص پیدا کرد.

اما جنگ در اوکراین مستلزم نوع دیگری از عملیات است: کمپین‌های تهاجمی توسط تعداد زیادی از نیروهای زمینی که در مناطق مختلف با هدف تصرف زمین فعالیت می کنند. در آن‌جا تاکتیک های ژنرال گراسیموف ناکارآمد بود.

نیروهایی که در روزهای اولیه جنگ برای تصرف کی‌یف فرستاده شده بودند، حتی فاقد تدارکات اولیه بودند و به زودی در خارج از شهر متوقف شدند. او توانایی ارتش را برای جابه‌جایی تعداد زیادی از انواع مختلف نیرو از طریق زمین، هوا و دریا تقویت نکرد، اما طرح تهاجم او به همین مسئله بستگی داشت. بدین ترتیب نیروهای روسی در شهرها و شهرک‌های شمالی اوکراین گرفتار و سپس متلاشی شدند.

خود ژنرال گراسیموف هم داشت قربانی برنامه‌ریزی ضعیف ارتش‌ش شد، زمانی که در اواخر آوریل، هنگام بازدید از سربازان در خط مقدم، به شکل محیرالعقولی از کشته شدن دطیر یک حمله اوکراینی‌ها نجات یافت. در عوض، ده‌ها روس در این حادثه کشته شدند و مسکو بر آن شد تا بازدیدهای رهبران به جبهه را کاهش دهد.

تصمیم سخت و شکست نظامی خیره‌کننده

فردریک هاجز، ژنرال بازنشسته و فرمانده ارشد سابق ارتش ایالات متحده در اروپا، گفت: «این به فقدان آموزش جدی و تجربه عملیاتی در وزارت دفاع روسیه مربوط می شود. وقتی وارد یک جنگ واقعی مانند جنگ اوکراین می‌شوید، تمام کاستی‌های آن‌ها بلافاصله آشکار می‌شود».

نتیجه آن کاستی‌ها در نوامبر گذشته در صحنه‌ای که از تلویزیون دولتی روسیه پخش شد به نمایش گذاشته شد. ژنرال سوروویکین که در مقابل یک نقشه و پرچم روسیه ایستاده بود و لباس‌های ارتش را به تن داشت، عقب نشینی روسیه از شهر جنوبی خرسون را اعلام کرد و آن را تصمیمی «سخت» خواند.

او با اشاره به رودخانه‌ای که تنها راه فرار باقی مانده بود، به مافوق خود گفت: «پس از ارزیابی وضعیت، پیشنهاد می‌کنم از ساحل چپ دنیپرو دفاع کنیم». آقای پوتین در این نشست تلویزیونی غایب بود. - مقامات آمریکایی و ناتو گفتند غیبت او نشان دهنده تمایل او به فاصله گرفتن از چیزی بود که به هر حال یک شکست نظامی خیره‌کننده بود. این در حالی بود که تنها یک ماه پیش از آن، ژنرال سوروویکین به عنوان فرمانده نظامی کل در جنگاوکراین، جایگزین ژنرال الکساندر دورنیکوف منصوب شده بود.

واکنش‌های متناقض به عقب‌نشینی سوروویکین

ژنرال سوروویکین، به گفته مقامات نظامی آمریکا و مقامات دولت بایدن، موقعیت متزلزل روسیه را در اوکراین، به ویژه در جنوب، مستحکم کرده بود. او به نیروهای روسی فشار آورده بود تا خرسون را ترک کنند و طی این تلفات روس ها را به حداقل رساند. او سپس نیروهای خود را بر آنچه که ارتش ایالات متحده آن را «دفاع در عمق» می‌نامد، متمرکز کرد و خطوط ثانویه سنگر را ساخت.

اما در حالی که تحرکات دفاعی او باعث نگرانی واشنگتن در مورد اینکه روسیه ممکن است بتواند در برابر حملات مجدد اوکراین مقاومت کند، وبلاگ نویسان نظامی روسیه واکنش متفاوتی داشتند. این وبلاگ‌نویسان که به عنوان صدایی تأثیرگذار در جریان درگیری ظاهر شده‌اند، از فرماندهی نظامی روسیه به دلیل عقب نشینی از خرسون انتقاد کردند. پوتین هم از این طرح ناراحت بود و در ابتدا توصیه ژنرال سوروویکین برای عقب‌نشینی را رد کرد.

توطئه مشترک گراسیموف و شویگو؛ بازگشت به استراتژی «هایپر تهاجمی»

مقامات ایالات متحده و متحدانش بر این باورند که ژنرال گراسیموف و سرگئی کی شویگو، وزیر دفاع روسیه، از بدبینی پوتین به موضع دفاعی علیه ژنرال سوروویکین استفاده کردند. مقامات آمریکایی در ماه دسامبر پیش‌بینی کردند که ژنرال گراسیموف و شویگو تلاش خواهند کرد تا در میان شوخی‌های شان با پوتین، کنترل خود را بر ارتش بازگردانند. در ژانویه، این دو موفق به این کار شدند و تنزل میدانی ژنرال سوروویکین مهندسی کردند.

مقامات می گویند که ژنرال گراسیموف و شویگو به وضعیت دفاعی ژنرال سوروویکین حمله کردند و بازگشت به گزینه «فوق تهاجمی» را با هدف اولیه بالقوه تصرف کراماتورسک در شرق پیشنهاد کردند. جدایی طلبان تحت کنترل روسیه ابتدا در سال 2014 این شهر را تصرف کردند، اما در مرحله اولیه جنگ کنونی توسط نیروهای اوکراینی بیرون رانده شدند.

انحراف اذهان از شکست‌ها

بر اساس ارزیابی اطلاعات دفاعی بریتانیا در این هفته، در نشانه دیگری از یک تغییر گسترده تر، ژنرال سرهنگ میخائیل تپلینسکی احتمالاً به عنوان یکی از فرماندهان عملیاتی کلیدی روسیه در اوکراین برکنار شده است. در این ارزیابی آمده است: «تپلینسکی افسر نیروی زمینی مسئول عقب‌نشینی نسبتاً موفقیت آمیز روسیه از غرب دنیپرو در نوامبر 2022 بود و او به عنوان یک فرمانده توانا و عمل‌گرا در روسیه مورد ستایش قرار گرفته است».

ایالات متحده و دیگر مقامات نظامی غربی می‌گویند که تبلیغ ژنرال گراسیموف به منظور منحرف کردن انتقادات از کارزار تهاجمی از سوی وبلاگ نویسان نظامی و کم‌اثر کردن قدرت رو به رشد یوگنی پریگوژین، رئیس گروه مزدور واگنر بود که تهاجم خونین روسیه به باخموت در دونباس را رهبری کرده است. پریگوژین از طرفداران سرسخت ژنرال سوروویکین نیز بوده است.

آمیزه‌ای از درگیری‌های سیاسی و روابط دوستانه

دارا ماسیکو، پژوهشگر ارشد سیاست در شرکت رند در واشنگتن، گفت: « به نظر می‌رسد تغییرات اخیر در فرماندهان جنگی نتیجه درگیری‌های سیاسی و روابط دوستانه باشد».

مقامات نظامی و تحلیلگران می گویند که با اصرار پوتین بر این‌که روسیه دونباس و حتی کی‌یف را تصرف خواهد کرد، انتظار می‌رود که ژنرال گراسیموف برای انجام یک حمله موفقیت‌آمیز در بهار امسال تحت فشار زیادی قرار گیرد. مارک گالئوتی، که در مورد مسائل امنیتی روسیه مطالعه می کند، در پیامی توئیتری گفت: «اکنون بر عهده اوست و من گمان می کنم پوتین دوباره انتظارات غیر واقعی دارد.»