پیش‌شرط عادی سازی روابط تل آویو و ریاض!

به گزارش اقتصادنیوز ، اسرائیل اخیرا بزرگترین عملیات نظامی بعد از انتفاضه دوم را  کلید زده است. همزمان مدتی است که تلاش می شود تا امنیت تشکیلات خودگردان فلسطین در جنین و کرانه باختری حفظ شود. چرا که با ضعیف‌تر شدن مواضع تشکیلات خودگردان، کرانه باختری درگیر خلاء قدرت می شود و بدینگونه فرصت برای حضور پرقدرت حماس و جهاد اسلامی فراهم می‌شود. با این همه آنگونه که ناظران می گویند، بعید است عملیات کنونی اسرائیل واقعیت ها در کرانه باختری را تغییر دهد. حتی رهبران تشکیلات امنیتی اسرائیل نیز خود به این مقوله اذعان دارند.

توافق ریاض و تل آویو متزلزل تر شده است

چالش حاکم عمیق تر از آن چیزی است که تصور می شود، تشکیلات خودگردان فلسطین به واسطه دلایل بسیاری چون فساد گسترده، حکومت داری ضعیف، عدم تمایل به برگزاری انتخابات، سیستم سیاسی منفعل و فقدان مشروعیت مردمی در موضع ضعف قرار گرفته است.در چنین شرایطی عملیات نظامی اسرائیل می تواند جایگاه این ساختار سیاسی را بیش از آن چه هست، تضعیف کند. اما اگر تشکیلات خودگردان نتواند حمللات علیه مواضع اسرائیلی ها را متوقف کند، احتمال بی ثباتی گسترده و حتی فروپاشی این نهاد فلسطینی افزایش خواهد یافت. در صورت تحقق چنین سناریویی علاوه بر این که فلسطینی ها بیش از این آسیب خواهند دید، هدف دولت بایدن مبنی بر عادی سازی روابط میان ریاض و تل آویو نیز آسیب خواهد دید.

برای جلوگیری  از وقوع این سناریو، دولت بایدن باید فعل و انفعال های دیپلماتیک خود در منطقه را افزایش دهد. در برخی مواقع، تحقق این گزاره احتمالا به تحمیل یک فشار بزرگ نیاز دارد و این همان رویکردی است که واشنگتن می بایست در ارتباط با عربستان و اسرائیل از آن پیروی کند. به ادعای ناظران تحقق صلح میان عربستان و اسرائیل چشم‌انداز خاورمیانه را به‌طور اساسی تغییر می‌دهد و دولت‌های غیرتجدیدنظرخواه را همسو خواهد کرد.با این همه هستند گروهی که باور متفاوتی دارند و می گویند که تنش ها در کرانه باختری می تواند توافق بین سعودی ها و اسرائیلی ها را تهدید کند.

موانع پیش روی اجرایی شدن توافق ابراهیم 

آنگونه که فارن پالسی نوشته، در حال حاضر سعودی در جریان مذاکرات خود با دولت بایدن، بر خواست فلسطینی ها تمرکز ندارند بلکه امیدوارند امتیازهایی را از ایالات متحده برای پیشبرد اهداف خود در کشور و منطقه به دست آورند؛ امتیازهایی چون یک تعهد امنیتی رسمی، دسترسی به پیشرفته ترین تسلیحات، مشارکت در توسعه صنعت هسته ای غیرنظامی آن و توافقنامه تجارت آزاد.با این همه به باور گروهی از ناظران ممکن است فلسطینی‌ها در حال حاضر برای سعودی‌ها اولویت نداشته باشند، اما قبل از نهایی کردن توافق، پادشاهی ناچار است در این زمینه امتیاز بگیرد تا اینگونه وجهه عمومی اش در داخل دچار خدشه نشود.

در شرایط کنونی سطح خشونت ها در کرانه باختری در حال افزایش است. فلسطینی‌ها مواضع اسرائیلی‌ها را هدف حملات بیشتری قرار می دهند و همزمان نیروهای نظامی اسرائیل جنین را به رگبار می بندند. در این میان سیاست تحریک آمیز شهرک سازی و حملات جنون آمیز شهرک نشینان افراطی به مردمان روستاهای فلسطینی به طور قابل توجهی وضعیت را بدتر کرده و تشکیلات خودگردان را منفعل تر از همیشه جلوه داده است. ناظران می گویند که چهره های رادیکال حاضر در کابینه اسرائیل؛ چهره هایی چون  بزالل اسموتریچ و ایتامار بن گویر بیش از هر فرد و نهادی بر این آتش، بنزین می ریزند.

تشکیلات فاقد مشروعیت

مشکل تشکیلات خودگردان عدم مشروعیت اساسی آن است. تشکیلات خودگردان در سال 1994 ایجاد شد و به مردم خود قول داد که دیپلماسی و همکاری با اسرائیل منجر به پایان دادن به اشغال و بهبود زندگی آنها خواهد شد. با این حال، از زمان انتفاضه دوم، این وعده اعتبار خود را از دست داده است زیرا شانس توافق صلح کاهش یافته و روابط فلسطین و اسرائیل به جای همکاری با درگیری تعریف شده است. اما کمبود مشروعیت تشکیلات خودگردان تنها ریشه در شکست فرایند صلح ندارد. بسته شدن فضای سیاسی با مدیریت ضعیف نیز همراه بوده است. بر اساس داده های نظرسنجی اخیر، حدود 84 درصد از مردم فلسطین معتقدند تشکیلات خودگردان فاسد است، بیش از 80 درصد خواهان استعفای عباس هستند و 63 درصد معتقدند تشکیلات خودگردان باری بر دوش مردم فلسطین است.  

بایدن چگونه می تواند به چالش تل آویو پایان دهد؟

در سال 2007 نیز تشکیلات خودگردان اعتبارش را از دست داد و حماس کنترل نوار غزه را بر عهده  گرفت،. از آن بازه زمانی تاکنون سراسر کرانه باختری درگیر بی قانونی شده  و نیروهای تشکیلات خود بخشی از این مشکل شدند. دولت جورج دبلیو بوش کمک کنندگان به تشکیلات خودگردان را سازماندهی کرد و نزد عباس رفت و به او گفت که یک نخست وزیر معتبر - در آن زمان سلام فیاض - منصوب کند. عباس ،فیاض را منصوب کرد، اما اصلاحاتی انجام نداد.دولت بایدن طبیعتا باید از تشابه و تجربه درس بگیرد. باید به مسئله مشروعیت بپردازد. باید فرایند کمک ها را با حمایت های اروپایی ها و مشارکت اعراب، بازیگرانی چون امارات، عربستان، اردن و مصر را تنظیم کند. اینگونه دولت بایدن پیامی منسجم و هماهنگ از سوی این ائتلاف به عباس در خلوت ارسال خواهد کرد.

همزمان اسرائیل می‌تواند مسیر را برای اجرایی کردن پروژه‌های زیربنایی هموار کند. همزمان اسرائیل می‌تواند با تجدید نظر در پروتکل‌های اقتصادی پاریس از سال 1994 موافقت کند، تفاهم‌های اقتصادی که باعث ایجاد اتحادیه گمرکی بین اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین می شود. این بازیگر همچنین می بایست مانع از اقدامات تحریک آمیز شده و به خشونت های رادیکال ها در سرزمین های اشغالی پایان دهد

با این همه آنگونه که تحلیلگران می گویند هیچ کدام از این فعل و انفعال ها به خودی خود محقق نخواهند شد و همه چیز در گرو تلاش دیپلماتیک فشرده با کشورهای کلیدی عربی و رویکرد بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل است . طبیعتا شکل گیری چنین فضایی به واشنگتن کمک می کند تا تا فرایند عادی سازی رابطه با سعودی ها را راحت تر کلید بزند. چرا که تشکیلات خودگردان در حال فروپاشی مهم ترین مانع برای امریکا و اسرائیل در مسیر اجرای توافق ابراهیم است.