جنگ حماس و اسرائیل؛ دستپخت « بی بی»/ نسخه نتانیاهو پیچیده شد؟

به گزارش اقتصادنیوز، پس از 7 اکتبر، اسرائیل به بازیگر دیگری تبدیل شد. از آن روز، زمانی که حماس به سرزمین های اشغالی تحت کنترل اسرائیل نفوذ کرد، به تهدیدی بالقوه برای تل آویو تبدیل شد.با این همه آنگونه که ناظران مدعی اند، پیروزی بر حماس به تنهایی برای التیام زخم های اسرائیل کافی نخواهد بود. از همین رو اسرائیل همانطور که برای شکست نظامی حماس تلاش می کند، باید برای تعیین استراتژی بلندمدت خود نیز خیز بردارد. در چنین چارچوبی، بنیامین نتانیاهو برای هدایت هیچ بخشی از این روند مناسب نیست – نه شکست حماس و نه تحقق صلح پایدارتر.

دستپخت «بی بی»

پس از خروج آریل شارون، نخست وزیر اسرائیل از غزه در سال 2005، جانشین او، ایهود اولمرت، تلاش کرد با تشکیلات خودگردان فلسطین برای دستیابی به توافق صلح که شامل غزه نیز می شد، همکاری کند. اما نتاناهو از رویکردی متفاوت پیروی کرد. به ادعای «بی بی»منافع اسرائیل با دو پارگی فلسطینیان - جدا شدن غزه از کرانه باختری- جایی که تشکیلات خودگردان میانه روتر در آن حاکم است – به گونه ای بهتر تامین می شود.بسیاری از منتقدان به تناقض میان کلام و عمل نتانیاهو اشاره کرده و می گویند، او زمانی راه حل دو کشور را قبول کرد اما در گام های بعدی با هرگونه رایزنی با فلسطینی ها مخالفت خوانی کرد.

 آنگونه که فارن افرز نوشته، نتانیاهو معتقد بود که قطع روابط سیاسی بین کرانه باختری و غزه مانع از هر گونه روند صلحی می شود که ماحصلش راه حل دو کشوری است. به بیانی بهتر، «بی بی» برای جلوگیری از ظهور کشور مستقل فلسطینی به هر اهرمی متوسل شد.به نوشته فارن افرز، تقسیم فلسطینی ها، صرفا خطرهای امنیتی برای تل آویو به دنبال داشت و  راه حل تک دولتی نتوانست به تنش ها پایان دهد. در سرزمین های اشغالی که شامل کرانه باختری و غزه می شود، یهودیان کمتر از 50 درصد جمعیت را تشکیل می دهند. اما اسرائیل با حفظ وضعیت موجود، به تنش ها دامن زد. شهرک نشینان اسرائیلی در کرانه باختری از حقوقی بسیار برتر از فلسطینیان برخوردارند و دو نظام حقوقی مجزا بر زندگی یهودیان و فلسطینی ها در آنجا حاکم است، غزه نیز بدون فرودگاه و یا بنادر زمینی و دریایی، تقریبا محصور مانده؛ گزاره هایی که زمینه ساز خشم فلسطینی ها شد.

بازی با حاصل جمع صفر

نتانیاهو اسرائیلی‌ها را مجبور کرد که در کابوسی استراتژیک که به سان بازی مسخره ای می ماند، ایفای نقش کنند. نتانیاهو از اسرائیلی‌ها خواست تا به فن آوری گنبد آهنین ایمان بیاورند؛ اهرمی که خسارات ناشی از شلیک راکت را به حداقل می رساند.«بی‌بی»تصور می‌کرد که غزه را بر روی «شعله ای کم» نگه داشته، بدین معنا که در این سرزمین خشم وجود دارد، اما هرگز به بحران انسانی تمام‌عیار تبدیل نخواهد شد. در چنین شرایطی نتانیاهو همچنین تلاش کرد تا توافق صلح با عربستان سعودی را تعریف کرده و بدین طریق فلسطینی ها را نادیده انگارد. هدف از این طرح حفظ ائتلاف افراطی راست و الحاق بود که او را در اواخر سال 2022 به قدرت بازگرداند. ائتلاف جناح راست بر توسعه شهرک های یهودی در کرانه باختری و از بین بردن امکان راه حل دو دولتی متمرکز شده است.

نتانیاهو تصور می کرد تهدیدها مدیریت شده، به همین دلیل آگاهانه ارتش اسرائیل را به بهانه اصلاحات قضایی، تضعیف کرد. او هشدارهای کهنه‌سربازان تشکیلات امنیتی اسرائیل مانند ژنرال موشه یالون و ژنرال عاموس مالکا - و همچنین بسیاری از گروه‌های دیگر - را نادیده گرفت.حالا صحنه ای که برای این نمایش در نظر گرفته شده یک خرابه است.بر اساس یک نظرسنجی در سپتامبر 2023، 42 درصد از اسرائیلی ها حامی راه حل دو کشوری بودند. این نشان‌دهنده کاهش اعتماد عمومی به ایده نتانیاهو است. هنوز خیلی زود است که بدانیم حمله حماس افکار عمومی اسرائیل از راه حل تشکیل دو کشور تغییر خواهد داد یا نه. به ادعای فارن افرز، قبل از اینکه بتوان بر راه حل دو کشوری متمرکز شد، می بایست حماس را از قدرت کنار گذاشت. این نشریه در ادامه مدعی شد، این اقدام ساده ای نخواهد بود، چرا که تحققش مستلزم جنگ سخت در مناطق شهری است.

فعلا این خطر وجود دارد که نبرد شدید در غزه باعث شعله‌ور شدن درگیری‌های جدید در عرصه‌های دیگر مانند کرانه باختری و مرز اسرائیل با لبنان شود. حمله به غزه نیز زمینه ساز بحران انسانی شده و همسایگان عرب اسرائیل را بی‌ثبات کرده است. طبیعتا کنار گذاشتن حماس، غزه را درگیر خلا سیاسی می کند. اسرائیل هیچ علاقه ای به ازسرگیری کنترل بر جمعیت فلسطینی در آنجا نخواهد داشت. در عوض باید به طراحی فرآیندی کمک کند که در آن یک نیروی بین المللی با هماهنگی اسرائیل، تشکیلات خودگردان و ایالات متحده - با همکاری کشورهای عربی مانند مصر، اردن و عربستان سعودی - مسئولیت دوره انتقالی را بر عهده بگیرد. نتانیاهو نمی تواند هیچ بخشی از این روند را هدایت کند - نه روند صلح و نه جنگ. بالاخص آن که « بی بی» اعتماد بسیاری از اعضای نهادهای امنیتی را از دست داده است.