قطب شمال؛ شکارگاه جدید پوتین/ مسکو چگونه واشنگتن را دور زد؟

به گزارش اقتصادنیوز، در جریان کنفرانسی مرتبط با قطب شمال که به میزبانی انجمن جغرافیایی روسیه برگزار شد، مقامات روسی بر افزایش همکاری علمی و آموزشی  میان روسیه و کشورهای دوست تاکید کردند.از زمان حمله روسیه به اوکراین، همکاری بین هشت کشور فعال در قطب شمال متوقف شده، زیرا ایالات متحده، کانادا، نروژ، دانمارک، فنلاند، سوئد و ایسلند همکاری شان با روسیه را به حالت تعلیق درآورده‌اند. حالا با منجمد شدن همکاری ها، روسیه تصمیم گرفته تا برنامه علمی اش را در این جغرافیا دنبال کند.

خیز کرملین برای نفوذ در شمالگان

مقام های روسی خواهان ایجاد مرکز تحقیقات علمی جدید در محله قدیمی پیرامیدن هستند؛ محله ای که از آن تحت عنوان شهر ارواح هم یاد می شود. به گفته کرملین، گروهی از کشورهای عضو بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی)، چون ترکیه و تایلند خواهان مشارکت در چنین طرحی هستند.روسیه تنها کشوری نیست که روی این مجمع الجزایر، تحقیقات علمی انجام می دهد. چین به‌عنوان یکی از امضاکنندگان معاهده سوالبارد، از سال 2004 در ایستگاه رودخانه زرد قطب شمال در باب سوالبارد تحقیق می کند. ایالات متحده نیز پیشتر در این زمینه فعال بود.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، از قطب شمال به عنوان راهی کم خطر برای ترویج ناسیونالیسم روسی استفاده کرده. در سال 2007، آرتور چیلینگاروف، که در آن زمان عضو دومای روسیه بود، فرایند اکتشاف زیردریایی در قطب شمال را رهبری و پرچم روسیه را بر بستر دریا برافراشت. او بعدها از این جغرافیا تحت عنوان«منطقه قطبی روسیه» یاد کرد.امروز چنین نگرشی اپیدمی شده است.بهره برداری روسیه از سوالبارد برای پیشبرد اهداف ژئوپلیتیکی جای تعجب ندارد. استفاده نظامی از سوالبارد در زمان صلح به دلیل محدودیت‌های تحمیلی، کاهش یافته و این جزایر را غیرنظامی می کند. با این حال، روسیه و نروژ دائما یکدیگر را به غیرنظامی‌سازی این منطقه متهم می‌کنند.

مانور کرملین در غیاب غرب

سال 2015، تنها یک سال پس از الحاق به روسیه، دیمیتری روگوزین، معاون نخست وزیر روسیه، به شکلی غیرمنتظره از فرودگاه سوالبارد در لانگ یاربین بازدید کرد و در حالی که نامش در لیست سیاه قرار داشت، راهی بارنتسبورگ شد.سال 2016، نیروهای ویژه چچن برای مدت کوتاهی در فرودگاه لانگ یاربین مستقر شده و آماده برگزاری تمرین های نظامی در قطب شمال بودند. دولت نروژ اعتراض رسمی خود را برای توقف رزمایش اعلام کرد. سال گذشته نیز روسیه پس از مشاهده کشتی‌های گارد ساحلی نروژ در سواحل، نروژ را به «توسعه حضور نظامی اش در مجمع‌الجزایر سوالبارد» متهم کرد.

آنگونه که اندیشکده هودسون نوشته، چشم انداز تحقیقات علمی در قطب شمال برای کشورهایی که در این منطقه حضور ندارند، جذاب است. با این حال، قبل از همکاری با روسیه، عاقلانه است که چنین کشورها گزینه های دیگری را در نظر بگیرند. هر یک از 46 کشور - از جمله کشورهای دوردست مانند عربستان سعودی، آفریقای جنوبی و افغانستان - که معاهده سوالبارد 1920 را امضا کردند، حق انجام تحقیقات علمی در این جغرافیا  را دارند. همانطور که اخیرا در گزارش تحقیقات و مطالعات خبری عرب در مورد قطب شمال آمده: «باید دید که آیا کشورهای خلیج می‌خواهند بخشی از بحث قطب شمال باشند یا خیر. اگر آنها بخواهند، معاهده سوالبارد 1920 فرصت هایی را ارائه می دهد.

در شرایطی که درگیری میان روسیه و غرب تشدید شده؛ جغرافیایی مانند سوالبارد تکه‌ای از یک پازل پیچیده ژئوپلیتیکی است. اعلامیه اخیر روسیه در مورد برنامه هایی جهت افتتاح مرکز تحقیقاتی جدید در شمالگان نمونه ای است برای مثال.از آنجایی که سایر کشورها برای تامین منافع ملی شان در منطقه قطب شمال تسهیلاتی را اختصاص می‌دهند، کشورهای حاشیه خلیج‌فارس با تفکر جهانی ممکن است نخواهند از این فرایند عقب بمانند.