انتقاد فرزند دکتر شریعتی به دخالت کانون های قدرت در دانشگاه ها
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اعتماد ، دو مبحث آزادی و تعهد و مسوولیت علم در تاریخ جامعه‌شناسی همواره مطرح و بحث‌انگیز بوده است. آزادی علم، ارجاع نظری خود را در متن مرجع ماکس وبر رسالت دانشمند و سیاستمدار و نظریه «خنثی بودن ارزشی» یافت و بر فاصله و بی‌طرفی علم تکیه می‌کرد. تعهد در علم نیز اغلب به متن دورکیم در آغاز تقسیم کار ارجاع می‌داد که در آن اهمیت پرداختن به مباحث نظری را در کمک به حل بهتر مسائل عملی می‌داند و معتقد است: «علم می‌تواند به ما کمک کند تا معنایی که می‌بایست رفتارمان را بدان سمت جهت دهیم و آرمانی را که به سوی آن می‌رویم، بیابیم.» این دو گرایش بعدها در تفاسیر جدید مورد پرسش قرار گرفتند و با صورت‌بندی‌هایی چون «فاصله‌گذاری، فهم و تعهد»، تلاش شد از دوگانه‌سازی آزادی یا تعهد فراتر رویم چه تاریخ جامعه‌شناسی در هر دوره و در همه رویکردها با شناخت و فهم پدیده‌های اجتماعی و همچنین با موضع‌گیری و نقد گره خورده بود. در زمینه ایرانی اما پرسش از تعهد و مسوولیت علم پرسشی پسینی است؛ پیش از آن به نظر می‌رسد پرسش مقدماتی را می‌بایست بر شرایط امکان علم‌ورزی و مسوولیت دانشگاه به عنوان نهاد علم که قاعدتا می‌بایست ضامن، آزادی، استقلال و امنیت کار علمی باشد، قرار داد.
۷۰ سال از ۱۶ آذر ۱۳۳۲ می‌گذرد؛ از تاریخی که به عنوان روز دانشجو روز استقلال نهاد دانش و روز دفاع از حریم دانشگاه شناخته می‌شود اما همچنان استقلال این نهاد به عنوان دستاورد آن مجاهدت‌ها به رسمیت شناخته نمی‌شود. تحقیقات علمی از راهنمایی و داوری پایان‌نامه‌ها تا انتخاب موضوع تحقیقات اجتماعی با معیار مصلحت و حساسیت سیاسی مورد داوری و پیگرد قرار می‌گیرد. اگر تا دیروز این حساسیت‌ها تنها مطالعات بر سیاسی و دینی اعمال می‌شد امروزه دامنه این «موضوعات حساس» گسترده شده و گرایش‌هایی چون جمعیت، فرهنگ هنر و... را نیز در برگرفته است و اگر تا دیروز صحن دانشگاه خود حرمت داشت و ورود نیروی غیردانشگاهی تعرض به این حریم قلمداد می‌شد امروز کلاس درس نیز از این تعرض مصون نمانده است.
اخراج اساتید، تعلیق تحصیل دانشجویی و در نمونه اخیر برکناری حتی ریاست دانشگاه به دلایلی غیردانشگاهی، نمونه‌های دیگری است از زیر سوال رفتن آنچه «اقتدار نهاد علم» نامیده می‌شد، از این رو ضرورت دارد پرسش از مسوولیت علم را با پرسش از مسوولیت دانشگاه به عنوان نهاد علم و ضامن، استقلال امنیت و آزادی اصحاب علم، جابه‌جا کرد و شرایط امکان علم‌ورزی را در جامعه دانشگاهی به بحث گذاشت. پرسش از معنای استقلال خودمختاری آزادی دانشگاه و مساله خنثی بودن تعهد مسوولیت نهاد دانشگاه در برابر میدان سیاست و سرمایه پرسشی مبنایی است که پرداختن به آن امروز برای جامعه دانشگاهی به یک ضرورت بدل شده است.
