آمادگی اژدهای زرد برای نبرد با آمریکا؛ شاهین‌های چینی به صف شدند/ چرا شی وارد بازی ترامپ نمی‌شود؟
به گزارش اقتصادنیوز، فارین پالسی با انتشار یادداشتی نوشت: در طول یک ماه گذشته، کانادا و مکزیک با تلاش‌های دیپلماتیک و به کارگیری تماس‌های تلفنی و ابراز حسن نیت، موفق شده‌اند به مدت دو بار تاثیر تعرفه‌های گسترده رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، را دفع کنند و دست‌کم مهلت‌هایی موقت بگیرند.
در همین حال، مقامات چینی رویکردی متفاوت در پیش گرفته‌اند. مانند یک بوکسور با تجربه در راند اول مسابقه، چین به جای یورش مستقیم، به نظر می‌رسد به دنبال آن است تا انرژی است را برای رویارویی حفظ کند.
چرایی انفعال چین
به ادعای این نشریه، پکن با استفاده از این ابزار ممکن است از هیاهوی دیپلماتیک اجتناب کرده باشد، اما نتوانسته از تعرفه‌ها فرار کند. تاکنون، ترامپ در ۴ فوریه ۱۰ درصد تعرفه بر تمامی واردات از چین اعمال کرد و اخیراً نیز ۱۰ درصد دیگر به آن افزود. این اقدامات باعث شده میانگین تعرفه‌های واردات چین به آمریکا از حدود ۳ درصد در دوران پیش از جنگ تجاری (۲۰۱۷) به ۳۳ درصد افزایش یابد. پس از دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، نیز مجموعه‌ای از تعرفه‌ها را علیه چین اعمال کرد. برای رهبران پکن که به دنبال احیای اقتصادی متزلزل خود هستند، افزایش تعرفه‌ها خبری ناخوشایند است.
با توجه به هزینه‌های اقتصادی این تعرفه‌ها برای اقتصاد چین، ممکن است عجیب به نظر برسد که رهبران پکن تلاش بیشتری برای جلوگیری از آن‌ها نکرده‌اند. کارشناسان معتقدند که یکی از دلایل این امر، تضاد میان سبک ریاست‌جمهوری پرآشوب ترامپ -که گاه به یک نمایش تلویزیونی شباهت دارد- با دیپلماسی حساب‌شده و دقیق پکن است. آن‌ها می‌گویند که شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، نمی‌خواهد مذاکراتش با ترامپ به‌گونه‌ای به رسانه‌ها درز کرده و وجهه‌اش مخدوش شود؛ یا بدتر از آن، در حالی که دوربین‌ها در اتاق بیضی شکل کاخ سفید در حال ضبط هستند، از سوی ترامپ مورد سرزنش قرار گیرد.
راش دوشی، پژوهشگر ارشد مطالعات آسیایی در شورای روابط خارجی و معاون پیشین مدیر ارشد چین و تایوان در شورای امنیت ملی دولت بایدن، در برنامه زنده فارین پالسی گفت: «شی رهبری اقتدارگرا است و برای او مهم است که چگونه توسط حزب، ارتش و مردمش دیده می‌شود. او نمی‌تواند وجهه خود را از دست بدهد. قطعاً اتخاذ یک رویکرد مصالحه‌جویانه ممکن است او را ضعیف جلوه دهد، و فکر نمی‌کنم که مایل باشد چنین ریسکی کند».
پکن همچنین به نظر می‌رسد که به‌خوبی درک کرده که تعهد ترامپ به جنگ تجاری بسیار عمیق است و احتمالاً نمی‌توان آن را به‌سرعت متوقف کرد. ترامپ در فرمان‌های اجرایی خود برای اعمال تعرفه‌ها بر چین، بر ورود فنتانیل از چین به ایالات متحده و «شکست پکن در برداشتن گام‌های کافی برای کاهش بحران مواد مخدر» به‌عنوان دلایل این اقدامات اشاره کرده است. در مقابل، چین تأکید دارد که در همکاری با واشنگتن برای مقابله با قاچاق مواد مخدر پیشرفت‌هایی حاصل شده و تعداد مرگ‌ومیرهای ناشی از مصرف بیش از حد مواد مخدر در آمریکا در سال گذشته نسبت به ۲۰۲۳ کاهش یافته است.
در نتیجه، مقامات چینی به این نتیجه رسیده‌اند که مسأله فنتانیل تنها بهانه‌ای برای جنگ تجاری است. لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، در این باره گفت: «ایالات متحده مصمم است که از مسأله فنتانیل به‌عنوان بهانه‌ای ضعیف برای افزایش مجدد تعرفه‌ها بر واردات چین استفاده کند».
آمادگی چین برای رویارویی طولانی‌مدت
وندی کاتلر، معاون مؤسسه سیاست‌گذاری جامعه آسیایی، در ۷ مارس گفت: «این احتمال وجود داشت که مقامات چینی نیز مانند کانادا و مکزیک، اگر درگیر مذاکره می‌شدند، می‌توانستند اعمال تعرفه‌ها را به تعلیق بیندازند.» اما او افزود: «تنها در چند ساعت گذشته، ترامپ دوباره از اعمال تعرفه‌های جدید بر چوب و لبنیات کانادا صحبت کرده است. به نظر می‌رسد که پایانی برای این روند وجود ندارد، و شاید چینی‌ها نیز تعامل کانادا را بیشتر به‌عنوان یک تلاش ناموفق ببینند تا یک موفقیت دیپلماتیک.» با توجه به احتمال وقوع یک جنگ تجاری گسترده‌تر و پایدارتر، چین به جای تمرکز بر اقدامات کوتاه‌مدت، به نظر می‌رسد که خود را برای نبردی طولانی آماده می‌کند.
پکن پیش‌تر برخی از اقدامات تلافی‌جویانه خود را به نمایش گذاشته است. در ماه فوریه، این کشور تعرفه‌هایی بر واردات انرژی از ایالات متحده و برخی دیگر از کالاها اعمال کرد. هفته آینده، دولت چین قصد دارد طیف وسیعی از محصولات کشاورزی آمریکا، از جمله سویا، را مشمول تعرفه کند.
اما چین تنها به تعرفه‌ها بسنده نکرده و شرکت‌های آمریکایی را نیز هدف قرار داده است. دولت چین یک تحقیق ضدانحصاری علیه گوگل آغاز کرده و چندین شرکت آمریکایی را در «لیست نهادهای غیرقابل اعتماد» خود قرار داده است. همچنین، پکن نقاط کلیدی زنجیره تأمین مواد معدنی حیاتی ایالات متحده را تحت فشار قرار داده و گزینه‌های متنوع خود برای تلافی را به نمایش گذاشته است.
هم‌زمان، مقامات چینی نیز لحنی تهاجمی‌تر در قبال واشنگتن اتخاذ کرده‌اند. در واکنش به تعرفه‌های جدید، لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین موضعی غیرمعمول اتخاذ کرد و گفت: «اگر جنگ چیزی است که آمریکا می‌خواهد، چه جنگ تعرفه‌ای، چه جنگ تجاری یا هر نوع جنگ دیگری، ما آماده‌ایم که تا آخر بجنگیم.» در یک کنفرانس خبری در حاشیه کنگره ملی خلق چین، وانگ یی، وزیر امور خارجه این کشور، استدلال کرد که تعرفه‌ها به ایالات متحده نیز آسیب می‌زنند. با این حال، وانگ احتمال آشتی را باز گذاشت. او گفت: «همکاری موجب منفعت متقابل و برد-برد خواهد شد»، اما در عین حال تأکید کرد: «چین قطعا در برابر فشارهای خودسرانه، اقدامات متقابل اتخاذ خواهد کرد.»
از سوی ایالات متحده نیز این احتمال همچنان مطرح است. در یک کنفرانس خبری، دونالد ترامپ مدعی شد که رابطه «بسیار خوبی» با شی جین‌پینگ دارد و تلویحاً اشاره کرد که با او در تماس بوده است، هرچند از تأیید این‌که آیا تماس مستقیمی بین آن‌ها برقرار شده یا نه، خودداری کرد. کاخ سفید نیز بلافاصله به درخواست اظهار نظر در این زمینه پاسخ نداد. گزارش‌ها حاکی از آن است که ترامپ علاقه‌مند است در ۱۰۰ روز نخست ریاست‌جمهوری‌اش با شی دیدار کند. در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، شی جین‌پینگ در جریان سفر رئیس‌جمهوری به چین در سال ۲۰۱۷، استقبال بی‌سابقه‌ای از او به عمل آورد و یک ضیافت رسمی مجلل در شهر ممنوعه ترتیب داد.
راش دوشی، پژوهشگر ارشد مطالعات آسیا در شورای روابط خارجی، گفت: «شی در واقع به او نوعی امتیاز دوجانبه اعطا کرد؛ امتیازی که هیچ رئیس‌جمهور آمریکایی دیگری دریافت نکرده بود.» اما او افزود: «با این حال، این رویکرد نتیجه‌ای نداشت و اکنون شاید این روش دیگر در ارتباط با ترامپ جواب ندهد.»
با شدت گرفتن جنگ تجاری، ممکن است استفاده از سیاست‌های چاپلوسانه همچنان مطرح باشد، اما فعلاً پکن عجله‌ای ندارد. وندی کاتلر از مؤسسه سیاست‌گذاری انجمن آسیا گفت: «من تعجب نمی‌کنم اگر در ماه‌های آینده شاهد دیدار ترامپ با شی جین‌پینگ باشیم.»
اما از نظر او، «چین پیش از هرگونه دیدار، خواستار تضمین‌های زیادی خواهد بود، زیرا نمی‌خواهد رهبرش در موقعیتی قرار بگیرد که تحقیر شود، مورد تمسخر قرار گیرد، یا با خواسته‌های جدیدی مواجه شود.»
