قطع چند ماهه ارز 4200 تومانی واردکنندگان دارو؛ وضعیت قرمز دربازار/ نگرانی نسبت به تامین پایدار انسولین و سایر داروهای بیماران خاص در ماه‌های آینده

افراد دیابتی -مبتلا به دیابت نوع یک- گروهی از جمعیت دچار «وضعیت اضطراری» هستند که از فروردین ماه تاکنون امکان تامین «انسولین» و «نوار تست قند خون» را به دلیل نایاب شدن این دو نوع دارو و تجهیزات پزشکی در داروخانه‌ها از دست داده‌اند. هر چند از چند روز پیش وضعیت عرضه «انسولین» از حالت «نبود دارو» به «فروش محدود» در برخی از داروخانه‌ها تغییر کرده، اما این مدل تامین «خوراک روزانه و حیاتی» بیماران دیابتی کاملا پرخطر و تهدیدکننده سلامت و جان بیماران است.«انسولین» برای دیابتی‌های نوع یک، حکم «مایع تضمین حیات» را دارد. «نوار تست قند خون» نیز ابزار سنجش میزان قند خون و محاسبه‌گر میزان انسولین مورد نیاز است که فرد دیابتی قبل از مصرف (تزریق) انسولین،‌ ابتدا باید به کمک این نوار، قند خون خود را سنجش کند. هر دیابتی نوع یک، روزانه باید حداقل ۶ مرتبه قندخون خود را سنجش کند و هر بسته حاوی ۵۰ عدد نوار تست است.

گزارش «دنیای‌اقتصاد» از چالشی که با منشأ ارزی برای بیماران خاص به وجود آمده، حاکی است عرضه انسولین از سه هفته پیش در همه داروخانه‌ها متوقف شده است. افراد دارای دیابت بعد از مراجعه‌های گسترده و فرسایشی به داروخانه‌ها در نهایت مجبور به تماس با شماره تلفن اطلاعات دارویی - وابسته به وزارت بهداشت که به‌صورت شبانه‌روزی، آدرس عرضه داروهای کمیاب را به بیماران اعلام می‌کند- می‌شوند که اپراتور این شبکه به آنها فقط آدرس یک مکان عرضه دارو در تهران را معرفی می‌کند. ازدحام، صف طولانی و نوبت‌گذاری در کنار خطر شدید ابتلا به کرونا در تنها مکان خاص عرضه انسولین در مرکز شهر تهران از جمله مصائب تامین داروی خاص بیماران دیابتی است.

روند عرضه انسولین در داروخانه‌ها بیش از یک سال است از حالت طبیعی گذشته خود خارج شده و هر از چند گاهی، دسترسی دیابتی‌ها به این داروی حیاتی مورد مصرف روزانه، سخت و طاقت‌فرسا می‌شود. اما آنچه در ماه‌های گذشته از سال ۹۹ رخ داده، تقریبا بی‌سابقه است.

دارو و برخی تجهیزات پزشکی طبق مصوبات دولت و بانک مرکزی، جزو گروه‌های کالایی مشمول استفاده از «ارز ۴۲۰۰ تومانی» محسوب می‌شود. شرکت‌های مجاز به واردات دارو و تجهیزات پزشکی مورد نیاز بیماران خاص، بعد از ثبت سفارش، درخواست ارزی خود را به سازمان غذا و دارو –وابسته به وزارت بهداشت- ارائه می‌کنند به‌طوری‌که بعد از تایید درخواست و موافقت آن سازمان، فرآیند اداری برای تخصیص ارز در نهایت به بانک مرکزی منتقل می‌شود.

جزئیات مکاتبات برخی از این شرکت‌ها با سازمان غذا و دارو و نسخه‌های رونوشت ارسالی به بانک مرکزی نشان می‌دهد که از دی‌ماه پارسال تاکنون، ارز به آنها تخصیص داده نشده است. برخی واردکنندگان نوار تست قند خون که از دی‌ماه پارسال تاکنون نتوانسته‌اند، ارز دولتی برای واردات تجهیزات پزشکی دریافت کنند، اواخر سال گذشته به شکل «اعتباری» اقدام به خرید از طرف خارجی تولیدکننده نوار تست کردند، اما اکنون طرف خارجی تا قبل از تسویه‌حساب خریدهای سال گذشته، حاضر به فروش غیرنقدی بیشتر نیست.

در هفته‌های گذشته این طور در جامعه بیماران خاص القا شده بود که هیچ مشکلی برای تامین «داروهای کاملا وابسته به واردات» نیست، اما بعد از آنکه جامعه پزشکی نسبت به مشکلات و گرفتاری‌های بیماران ناتوان از تهیه دارو در داروخانه‌ها حساس شد، برخی مسوولان تنظیم بازار دارو اعلام کردند توقف پروازهای بین‌المللی تحت تاثیر کرونا عامل این مشکل است. اکنون درماندگی شرکت‌های واردکننده دارو و تجهیزات پزشکی از دسترسی به ارز دولتی مشخص می‌کند اصل مشکل «نبود یا ندادن ارز ۴۲۰۰ تومانی برای وارادات اساسی‌ترین کالا یعنی دارو و تجهیزات پزشکی» است.

به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، پیش‌تر موارد متعدد «انحراف مصرف ارز ۴۲۰۰» در حوزه‌های مختلف به شکل رسمی و غیررسمی، شناسایی و اعلام شده بود.

هم‌اکنون وضعیت قرمز بازار تامین داروی مورد نیاز بیماران خاص و منشأ ارزی آن نشان می‌دهد، دو دلیل در شکل‌گیری این وضعیت مطرح است. «کاهش درآمد ارزی» ناشی از افت فروش نفت، احتمالا دلیل اصلی بیان می‌شود. اگرچه سختی صادرات نفت و قیمت پایین آن به‌عنوان یک واقعیت فعلی اقتصاد در بروز تنگنای ارزی و محدودیت شدید منابع پول‌های خارجی تحت اختیار دولت، موثر است، اما در بحث واردات و تخصیص دارو و تجهیزات مورد نیاز بیماران خاص، ضعف سیاستی ناشی از ابقای ارز ۴۲۰۰ تومانی یکی از اصلی‌ترین مشکلات است. به عبارت دیگر ارز ۴۲۰۰ تومانی برای این تعریف شده که قیمت کالاها افزایش نیابد که مشخص است چه مقدار در این هدف موفق عمل کرده و حالا منجر به کمبود کالاها و اقلام حیاتی شده است.