بانک‌ها در تنگنای نقدینگی؛ نرخ بهره بین بانکی قفل شد
به گزارش اکوایران، بانک مرکزی در تازه‌ترین آمار خود، نرخ بهره بین‌بانکی در هفته منتهی به 15 اسفند ۱۴۰۳ را اعلام کرد.طبق آمارها نرخ بهره مانند هفته گذشته در سطح 23.95 درصد باقی مانده است. نرخ بهره بین بانکی در واقع قیمت پول بین بانک‌ها است. به عبارت دیگر، همانند افراد که هنگام کمبود نقدینگی از بانک وام می‌گیرند، بانک‌ها نیز هنگامی که دچار کمبود نقدینگی می‌شوند می‌توانند وام بگیرند.
براساس آنچه در گزارش اکوایران آمده است، بنابراین بانک‌ها نیز می‌توانند به هم قرض دهند یا از هم قرض بگیرند. به این بستر، بازار بین بانکی گفته می‌شود. زمانی که تعداد بانک‌ها بیشتری دچار کمبود نقدینگی شوند، تقاضای پول در بازار بین بانکی افزایش می‌یابد و همین مسئله منجر به افزایش نرخ بهره بین بانکی می‌شود. نرخ بهره بین بانکی طبق دستور بانک مرکزی می‌تواند بین 23 تا 24 درصد باشد. هر چقدر این نرخ به سقف خود (24 درصد) نزدیک‌تر شود، می‌توان گفت که فشار نقدینگی در بانک‌ها افزایش یافته است.
روند نرخ بهره بین بانکی در طول یک سال گذشته نشان می‌دهد که فشار نقدینگی بانک‌ها تا نیمه اول سال شدید نبوده اما از نیمه دوم سال با سرعت بالایی تشدید شده تا حدی که در میانه زمستان به سقف تاریخی خود (23.98 درصد) رسیده است. با این حال در طول سه هفته اخیر رفتار نرخ بهره بین بانکی کاهشی بوده است. در این هفته نیز این نرخ نسبت به هفته گذشته ثابت مانده است.
چرا نرخ بهره بین بانکی در سطوح بالا قفل شده است؟
بانک‌ها برای تامین نقدینگی مورد نیاز خود می‌توانند از بانک مرکزی یا از یکدیگر وام بگیرد. کم‌هزینه‌ترین روش، وام‌گرفتن از بانک مرکزی در قالب عملیات بازار باز است. سود این عملیات سالانه 23 درصد است و در آن بانک‌ها معمولا یک هفته فرصت تسویه دارند مگر آن که از طرف بانک مرکزی سررسید متفاوتی اعلام شود. در روش دوم، بانک‌ها می‌توانند در بازار قاعده‌مند از بانک مرکزی وام بگیرند. تسویه این اعتبارگیری معمولا 24 تا 48 است و حداکثر نرخ بهره آن نیز 24 درصد تعیین شده است. در روش سوم، بانک‌ها می‌توانند از یکدگیر وام بگیرند. این روش که در بستر بازار بین بانکی انجام می‌شود هزینه شناوری دارد و نرخ سود آن می‌تواند بین 23 تا 24 درصد باشد. بنابراین زمانی که نرخ بهره این بازار افزایش می‌یابد می‌تواند سیگنالی از فشار تقاضای نقدینگی در بانک‌ها باشد.
در نیمه اول سال، معمولا بانک مرکزی با صد در صد درخواست‌های ارسال شده از سوی بانک‌ها در بازار باز موافقت می‌کرد و اعتبار موردنیاز آنان را با نرخ سود 23 درصد تامین می‌کرد. در همان زمان نرخ بهره بین بانکی نیز بین 23.4 درصد تا 23.6 درصد در نوسان بود. از نیمه دوم سال اما موافقت بانک مرکزی با درخواست اعتباری بانک‌ها در بازار باز محدود شد. همین اقدام نیز فشار تقاضا در بازار قاعده‌مند و بین بانکی را بالا برد که نتیجه آن افزایش نرخ بهره بین بانکی تا 23.98 درصد در هفته سوم دی ماه بود.
با این حال، در دو هفته اخیر نرخ بهره بین بانکی کاهش یافته و روی کانال 23.95 درصد قفل شده است. در سوی دیگر، حجم درخواست‌ها در بازار باز به بالاترین سطح خود در سال جاری و به بالای 320 همت رسیده است اما چون بانک مرکزی نسبتا با حجم بیشتری از درخواست‌ها موافقت کرده، کمی فشار از بازار بین بانکی برداشته شده است.
