بازی خطرناک ترامپ با برجام
به گزارش اقتصادنیوز پس از حصول توافق هسته‌ای، دولت اوباما تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران را به حالت تعلیق درآورد. حالا اگر ترامپ هم دستور تعلیق تحریم‌ها را صادر نکند، تحریم‌های هسته‌ای بازخواهند گشت. در نتیجه آمریکا در نظر دیگر امضا‌کنندگان این توافق ناقض برجام قلمداد خواهد شد. در صورت بازگشت تحریم‌ها، این احتمال وجود دارد که ایران به آرامی برنامه هسته‌ای خود را دنبال کند که این مساله یک سناریوی خوب نخواهد بود.
سخنان ترامپ نشان می‌دهد که او تصور می‌کند برجام هم‌اینک نیز ازمیان رفته است. آنچه اوباما بزرگ‌ترین دستاورد سیاست خارجی خود می‌نامید، ترامپ «بدترین توافقی که تاکنون دیده است» نامیده است. با این وجود، واقعیت مبهم‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، در تاریخ 18 آوریل (29 فروردین) نامه‌ای به کنگره ارسال و اعلام کرد ایران به شرایط توافق هسته‌ای پایبند بوده است. جیمز متیس، وزیر دفاع آمریکا نیز در دیدار خود از رژیم صهیونیستی این مساله را تایید کرد. پایبندی ایران به برجام خبر خوبی است. اما مساله عجیب این است که وزارت خارجه آمریکا این خبر را با ادعای دیگری تحت‌الشعاع قرار داد: «ایران حامی تروریسم است.»
سپس، تیلرسون این توافق‌نامه را ناقص خواند و گفت که شورای امنیت ملی آمریکا طی 90 روز این توافق‌نامه را بررسی خواهد کرد و تصمیم خواهد گرفت که آیا تعلیق تحریم‌های ایران ادامه یابد یا خیر. ترامپ نیز گفت: «ایران روح برجام را نقض کرده است.» از ترامپ پرسیده شد آیا آمریکا همچنان به برجام متعهد خواهد ماند و او پاسخ داد: «ممکن است که این کار را نکنیم.» تیلرسون مدعی است که برجام فقط تبدیل شدن ایران به یک قدرت هسته‌ای را به تاخیر می‌اندازد و رفتارهای منطقه‌ای ایران لجام‌گسیخته است. اما در توافق هسته‌ای عمدا مسائل منطقه‌ای از برنامه هسته‌ای تفکیک شده است زیرا یکی کردن این دو مساله با هم توافق را به بن‌بست می‌کشاند.
برخی از مفاد این توافق مانند بازرسی سرزده از فعالیت‌های هسته‌ای که از سوی بازرسان بین‌المللی صورت می‌گیرد، دائمی است. به نوشته نشریه اکونومیست، منتقدان توافق هسته‌ای مدعی هستند که ایده معتدل شدن ایران در طول زمان خوش‌بینانه است. اما این مساله خوش‌بینانه‌تر از این تصور نیست که به امید به‌دست‌آوردن چیزی بهتر، توافق را پاره کرد. ترامپ روی این مساله حساب می‌کند که با سختگیری، توافق بهتری به‌دست خواهد آورد اما این یک بازی خطرناک است.
دو روز پس از مهلت بررسی برجام از سوی شورای‌امنیت ملی آمریکا، انتخابات ریاست‌جمهوری ایران برگزار می‌شود. نشریه اکونومیست معتقد است اگر ترامپ با برجام مخالفت کند، احتمال پیروزی کاندیداهای اصولگرا بیشتر می‌شود. این در شرایطی است که جمهوری‌خواهان کنگره هم خواستار اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران هستند. اگر مخالفان برجام در دو کشور به پیروزی برسند، سرنوشت برجام مشخص خواهد شد.
امتناع از صدور رای تعلیق تحریم‌ها از سوی ترامپ، اهداف سیاست خارجی آمریکا در آسیا را تضعیف می‌کند. تیلرسون برجام را با ناکامی‌های آمریکا در مهار برنامه هسته‌ای کره‌شمالی مقایسه کرده است. درحقیقت برجام منعکس‌کننده درس‌هایی است که از این ناکامی‌ها گرفته شده است.
اگر آمریکا در شرایطی که ایران به برجام پایبند است این توافق را پاره کند، هرگونه توافق احتمالی با کره‌شمالی را نیز نابود خواهد کرد. ترامپ می‌تواند تعلیق تحریم‌ها را صادر کند و با این اقدام، تکمیل فرآیند بازنگری در توافق هسته‌ای را به حال تعلیق درآورد. اگر این کار به او کمک کند که راهی برای عقب‌نشینی از شعارهای انتخاباتی‌اش بیابد، در این صورت می‌توان گفت که هدفی مشخص داشته است.
ترجمه و تنظیم از رفیعه هراتی
