یک استاد دانشگاه شریف با استفاده از یک مدل پیشنهاد کرد؛راه مهار کرونا در ایران

به گزارش اقتصادنیوز، در مدل مشایخی، 3 سناریو در مورد شیوع کرونا در ایران در نظر گرفته شده است. سناریو ایده‌آل برای حالتی است که افراد با شیوع کرونا و مرگ و میر حاصل از آن، تماس‌های اجتماعی را تا 10 درصد حالت عادی کاهش دهند و در تماس‌هایی که به هر حال برقرار می‌شود، مراعات نکات بهداشتی را به عمل آورند. در سناریو دوم تماس‌های اجتماعی به اندازه سناریو قبل کاهش نمی‌یابد و فقط تا 60 درصد حالت عادی کاهش صورت می‌گیرد، ولی نکات بهداشتی در تماس‌ها رعایت می‌شود. در سناریو سوم، نظیر سناریو دوم است با این تفاوت که نکات بهداشتی هم در تماس‌ها به اندازه حالت قبل رعایت نمی‌شود.

محاسبات انجام شده نشان می‌دهد که تعداد کل افرادی که به ویروس کرونا مبتلا می‌شود در سناریو اول 420 هزار نفر، سناریو دوم 2.8 میلیون نفر و سناریو سوم 28 میلیون نفر است و تعداد کل افراد فوت‌شده نیز به ترتیب در 3 سناریو حدود 12 هزار نفر، 100 هزار نفر و 1.4 میلیون نفر است. در هر 3 سناریو خسارت جدی است. مدل‌های مشایخی نشان می‌دهد که پس از پایان موج اول در هر 3 سناریو، و به خصوص در سناریو اول، امواج بعدی شیوع کرونا آغاز می‌شود.

در آخرین محاسبات انجام شده توسط این استاد دانشگاه، یک متغیر دیگر نیز افزوده شده است: انجام تست از افراد مستعد. در حقیقت برای مهار کرونا از ابتدا یا میانه موج اول آن، یک سیاست پیشنهاد و شبیه‌سازی شده است. سیاست پیشنهادی تست زودهنگام و شناسایی افراد مبتلا و قرنطینه‌سازی آنها پیش از بروز علائم بیماری است.

در همین رابطه بخوانید:

ابتلای رئیس مجلس ایران به کرونا

کرونا میلیونی شد؛ عبور شمار جان‌باختگان از ۵۰هزارنفر 

مرگ بیشتر مردان بر اثر کرونا

برخی فرضیات مهم مدل در شبیه‌سازی به این شرح است:

60 درصد از جمعیت 80 میلیونی مستعد ابتلا به بیماری کرونا هستند، 40 درصد بقیه به علت سن کم، پراکنده بودن جمعیت و شرایط خوب سیستم دفاعی یا بیمار نمی‌شوند یا بیماری را به طور خفیف می‌گیرند و بهبود می‌یابند.

در حالت معمول 5 درصد احتمال انتقال ویروس در ملاقات بین فرد مبتلا و فرد سالم وجوددارد.

در شرایط معمول، متوسط تعداد افرادی که یک فرد در روز ملاقات می‌کند 15 نفر فرض شده است. در شرایطی که خدمات درمان مناسب در اختیار بیمار قرار گیرد، احتمال مرگ 2.4 درصد است. 20 درصد از موارد بیماری حاد بوده و نیازمند امکانات ویژه درمانی در بیمارستان‌ها هستند.

به طور متوسط دوره بیماری از زمان ابتلا حدود 17روز است که در این دوره بیماران می‌توانند بیماری را انتقال دهند. 

کمبود بیمارستان روی نرخ مرگ و میر و نرخ بهبود 200 درصد بیماران اثر می‌گذارد که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند. 

امکان تست و غربالگری قبل از بروز علائم بیماری به مدل اضافه می‌شود و هر سه سناریوی قبلی در حالتی که تست اولیه و عمومی انجام شود، بررسی می‌شود.

نتایج محاسبات

در تمام سناریوها فرض شده که تمام جمعیت مستعد که هنوز دچار بیماری نشده‌اند و آنها که مبتلا هستند و ناشناس بوده و علامت بیماری در خود بروز نداده‌اند هر 10 روز یک بار تست می‌شوند تا افراد مبتلا شناسایی و به قرنطینه اعزام شوند. در صورت انجام تست زودهنگام برای شناسایی افراد مبتلا تعداد بیماران بسیار کمتر از حالتی است که این تست و جداسازی اولیه انجام نشود.

در سناریو اول، با وجود تست اولیه و جداسازی ماکزیمم، تعداد افراد بیمار با علائم بیماری در یک مقطع زمانی به حدود 58 هزار نفر می‌رسد، در حالیکه بدون آن در سناریو 1 این عدد به 120 هزار نفر می‌رسید. همچنین تعداد فوت شده‌ها نیز بسیار کمتر از حالتی است که تست انجام نشود. با وجود تست اولیه و جداسازی ماکزیمم 140 هزار نفر طی 120 روز بیمار می‌شود و تعداد کل قربانیان به حدود 5 هزار نفر می‌رسد. در حالی که بدون تست در سناریو 1 تعداد کل بیماران 320 هزار نفر و تعداد فوت شده‌ها به 12 هزار نفر خواهد رسید. همچنین در صورت انجام تست برای شناسایی افراد مبتلا، دامنه امواج بعدی نیز کاهش می‌یابد.

این مسئله در تمامی سناریوها دیده می‌شود. در سناریو دوم اختلاف بین حالت تست و بدون تست در حدود یک میلیون و 700 هزار نفر و تعداد فوتی‌ها در حدود 60 هزار نفر است.

بررسی مشایخی حاکی از آن است که حتی اگر 30 روز پس از شیوع بیماری و در زمان پیک هم تست‌های زودهنگام اجرایی شود، اثر قابل ملاحظه‌ای بر تعداد مبتلایان و جانباختگان خواهد گذاشت. بخصوص در سناریو 3 که بدون انجام تست بدترین شرایط را پیش می‌آورد. اعمال تست در میانه راه صعود کرونا موجب کاهش مقدار حداکثر تعداد بیماران، سریعتر شدن رسیدن به حداکثر تعداد بیماران و  کوتاه‌تر شدن دوران بیماری می‌شود. 

پیشنهادات سیاستگذاری

برای مهار کرونا باید افرادی را که مبتلا می‌شوند قبل از بروز علائم بیماری در آنها مورد آزمایش قرار داد و آنها را از بقیه جمعیت جدا کرد و به قرنطینه فرستاد تا درمان شوند، بدون آنکه بیماری را به بقیه منتقل کنند. برای این کار بهترین حالت آن است که کلیه افرادی را که هنوز علائم بیماری در آنها ظاهر نشده است به طور منظم و متواتر مثلا هر ده روز یک بار، تست کرد تا افرادی که ناقل ویروس هستند شناسایی شده و قرنطینه شوند. وقتی به تجربه موفقیت‌آمیز کره جنوبی در مهار بیماری کرونا دقت شود، کره نیز برای مهار کرونا به شدت همه را تست و ناقلین را جدا می‌کرد تا تحت درمان قرار گیرند. طرح غربالگری وزارت بهداشت و درمان که بر اساس اطلاعات اولیه‌ای است که از شرکت‌کنندگان در طرح می‌گیرند و آنها را که علائمی از خود نشان می‌دهند برای تست و مراقبت دعوت می‌کنند طرح خوبی است که نزدیک به سیاست پیشنهادی در این گزارش است که با توجه به کمبود امکانات کیت‌های تست شروع بسیار خوبی بوده است ولی می‌تواند با انجام تست تکمیل شود.

با توجه به شروع تولید کیت‌های تست در کشور شاید بتوان در مراکز متعدد خدمات بهداشتی، مراکز تولیدی و خدماتی کار تست دوره‌ای را که دقیقتر و اطمینان‌بخش‌تر از طرح غربالگری فعلی وزارتخانه است، انجام داد. با اجرای این سیاست همان طور که شبیه‌سازی‌ها نشان می‌دهد علاوه بر مهار کرونا از دامنه امواج بعدی نیز کاسته شده و آن ها را با سرعت بیشتری مستهلک می‌کند. لازم است از تولیدکنندگان کیت‌های تست کرونا به شدت حمایت شود و تولید این کیت‌ها با سرعت هر چه بیشتر افزایش یابد تا کیت‌ها به طور گسترده در اختیار مراکز بهداشتی، واحدهای تولیدی و واحدهای خدماتی قرار گیرد تا وضعیت هر فرد که هنوز بیمار نشده است هر ده روز یک بار یا حتی هر هفته یک بار تست شود. انجام تست قطعاً هزینه دارد چون کیت تست لازم دارد و همچنین نیروی انسانی باید صرف انجام تست شود. ولی هزینه آن به مراتب کمتر از توقف فعالیت‌های اقتصادی، بیکاری گسترده و عواقب اجتماعی و روانی است. به علاوه هزینه انجام تست قابل مقایسه با جان ارزشمند عزیزانی که با انجام تست حفظ خواهند شد، نیست.