یارگیری ایران و روسیه در اوراسیا/ از قفقاز تا قطب شمال؛ نسخه پوتین برای آمادگی در جنگ کریدورها

به گزارش اقتصاد نیوز، The Cradle با انتشار یادداشتی مدعی شد:‌ زمان‌بندی همه چیز به ژئوپلیتیک وابسته است. تنها سه روز قبل از تحلیف دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در واشنگتن، رهبران ارشد اعضای بریکس، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، توافقنامه مشارکت راهبردی جامع را امضا کردند که مشروح آن در ۴۷ ماده، دو برابر بیشتر از آنچه در این توافق‌نامه اخیر مسکو و کره شمالی بود، امضا کردند.

این مشارکت استراتژیک اکنون در حالی شکل گرفته است که بدهی هنگفت - غیرقابل پرداخت - دولت ایالات متحده به رقم بی‌سابقه ۳۶.۱ تریلیون دلار، معادل ۱۰۶.۴ هزار دلار برای هر آمریکایی می‌رسد؛ درست زمانی که سهم ایالات متحده از اقتصاد جهانی برای اولین بار به زیر ۱۵ درصد رسید.

معنای هم صدایی تهران و مسکو

به ادعای این وبگاه، شراکت راهبردی روسیه و ایران با هدف تحکیم بیشتر نیروی درهم تنیده سازمان‌های چندجانبه مهمی است که برای سازماندهی دنیای چندوجهی جدید هستند. مراد بریکس پلاس، سازمان همکاری شانگ‌های (SCO) و اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) است.

از همین رو، ناظران این توافق را نقطه عطفی در روند طولانی و جاری ادغام اوراسیا قلمداد کردند یا همانطور که اکثریت جهانی تا حد زیادی آن را تفسیر می‌کنند، یک چالش مستقیم و مستقل برای نظم بین‌المللی مبتنی بر قوانین تحمیلی غرب در حال مرگ می‌دانند.

به ادعای ناظران، مشارکت راهبردی گسترده تهران و مسکو، همکاری در حوزه‌های امنیتی و دفاعی را تقویت می‌کند و تأکید ویژه‌ای بر توسعه آرام کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC)، محور فرااوراسیا که روسیه، ایران و هند را متحد می‌کند، دارد. این توافق زمینه را برای تحکیم نفوذ ایران به عنوان یک مرکز ترانزیت کلیدی برای انتقال گاز و کالا‌های روسیه به چندین شریک آفریقایی-اوراسیا هموار خواهد کرد.

به ادعای این وبگاه، برجسته کردن تفسیر پوتین از مشارکت، که او آن را سند پیشگامانه می‌نامد که اهداف جاه طلبانه را تعیین می‌کند و بر توسعه پایدار متمرکز است، روشنگر است. رئیس جمهوری روسیه تأکید دارد: تهران و مسکو در «بیشتر» مسائل سیاست خارجی همسو هستند، کشور‌های مستقلی‌اند و هر دو بر مقاومت در برابر فشار خارجی تأکید داشته و مخالف تحریم‌های غیرقانونی هستند.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران تأکید کرد که چگونه این شراکت جایگزین «یکجانبه‌گرایی با همکاری و احترام» می‌شود، در قراردادی که هدف آن فراهم کردن ابزار‌های ایران و روسیه برای ایجاد نظم جدیدی است که در آن همکاری جایگزین هژمونی و احترام جایگزین تحمیل خواهد شد.

اگرچه این توافق به عنوان یک ائتلاف نظامی رسمی تعبیر نشده، اما این مشارکت تبادلات نظامی را در بالاترین سطح نهادینه می‌کند - از رزمایش‌های مشترک و توسعه تسلیحات گرفته تا پروژه‌های اشتراک اطلاعات.

آمادگی برای رویارویی نامتقارن

این وبگاه ادعا کرده است که مسکو جنگنده‌های سوخو S-۳۰، موشک‌های پانتسیر، توک و بوک و سامانه‌های دفاعی اس-۴۰۰ -و در آینده نزدیک اس-۵۰۰- را برای دفاع هوایی ایران، در حین خرید مجموعه گسترده‌ای از موشک‌ها و پهپاد‌های ساخت ایران در اختیار تهران قرار می‌دهد.

تبادلات در زمینه تحقیقات هوش مصنوعی نیز تقویت خواهد شد. هم ایران و هم روسیه در خط مقدم جهانی به دنبال بازنویسی قوانین جنگ نامتقارن هستند. این مشارکت تصریح می‌کند که روسیه به ایران کمک خواهد کرد. در عمل، این بدان معناست که روسیه نه تنها سلاح، بلکه از حق وتوی خود در سازمان ملل و سایر نهاد‌های بین‌المللی با هدف حمایت از تهران در برابر تهدیدات دیپلماتیک دفاع می‌کند و اثرات تحریم‌های اقتصادی مخرب را به حداقل می‌رساند.

همزمان اگر حمله‌ای ادعایی علیه ایران اتفاق بیفتد، روسیه به هیچ وجه با مهاجم همکاری نخواهد کرد و نه تنها به لحاظ اطلاعاتی کمکی به دشمن نخواهد کرد بلکه اجازه نمی‌دهد از قلمرو‌هایی که در اختیار دارد حمله‌ای برنامه‌ریزی و اجرایی شود.

زیرساخت‌های انرژی ستون اساسی این مشارکت است و هدف آن تقویت ثروت ایران در شرایط بد اقتصاد داخلی است. روسیه فناوری‌های پیشرفته انرژی را برای توسعه زیرساخت‌های انرژی ایران، شبکه‌های خط لوله و تجارت گاز طبیعی مایع (LNG) گسترده ارائه خواهد کرد.

در روز توافق، سرگئی تسیویلف، وزیر انرژی روسیه جزئیات جدیدی از قرارداد جدید ۳۰ ساله خط لوله دریای خزر بین گازپروم و شرکت ملی گاز ایران (NIGC) ارائه کرد که شامل آذربایجان نیز می‌شود و احتمالاً به دنبال جذب باکو است. در راستای سیاست‌های منطقه‌ای روسیه هزینه‌های زیرساختی توسط این کشور پرداخت و اساساً گاز ایران و برخی از همسایگانش تأمین می‌شود. همانطور که سیمور هرش، روزنامه‌نگار تحقیقی کهنه‌کار در سال ۲۰۲۲ فاش کرد، حجم پیش‌بینی‌شده ۵۵ میلیارد متر مکعب در سال پس از اتمام پروژه نورد استریم با اتحادیه اروپاست.

توافق در باب انرژی برای تهران ضروری است، زیرا حتی اگر با ۳۴ تریلیون متر مکعب گاز؛ -دومین ذخایر بزرگ گاز روی کره زمین را در اختیار داشته باشد- امروز از کمبود انرژی به ویژه در فصل زمستان رنج می‌برد. بیشتر ذخایر گازی این کشور به دلیل تحریم‌های چند دهه‌ای ایالات متحده اکتشاف نشده است.

در جبهه ژئواکونومیک، روسیه و ایران در مرکز یکی از راهروهای ارتباطی کلیدی قرن بیست و یکم قرار دارند؛ کریدور شمال-جنوب که سه عضو بریکس از جمله هند را در کنار هم قرار داده و در برابر تحریم‌ها مصون نگاه داشته و جایگزینی سریع‌تر و ارزان‌تر برای کانال سوئز خواهد بود.

کریدور دیگر مسیر کریدور شمالی (NSR) در سراسر قطب شمال است که چینی‌ها آن را جاده ابریشم یخی یا جاده ابریشم قطبی می‌نامند. چین خود را به عنوان یک "کشور نزدیک قطب شمال" تعریف می‌کند. روسیه و ایران در حال حاضر به شدت با ارزها و کریپتوهای خود معامله می‌کنند و در عین حال تلاش می‌کنند تا مکانیزم محرمانه‌ای را برای دور زدن کامل سیستم پیام‌رسان بانکی جهانی مستقر در بلژیک (سوئیف) تکمیل کنند. گام بعدی پیکربندی یک شبکه پرداخت در سراسر اوراسیا است که به مکانیزم در حال تحول بریکس مرتبط خواهد بود.