تحلیل مقام ارشد دولت اوباما از رویکرد هسته‌ای دولت ترامپ

نامه نیوز : دونالد ترامپ که از همان ابتدا مخالفت خود را با توافق هسته ای ایران اعلام کرد و از سیاست های باراک اوباما در قبال ایران به شدت انتقاد کرد پس از آنکه در مسند قدرت قرار گرفت در چند مرحله  تحریم های ضد ایرانی علیه کشورمان اعمال کرده است که در راس آن ها تحریم های موسوم به "کاتسا" قرار دارد.بنابر قانون تحریمی کاتسا دارایی ها و اموال افراد و نهاد هایی که مرتبط با برنامه ی موشکی ایران بودند بلوکه شد و شرکت ها و افراد آمریکایی از تجارت با آن ها منع شده اند.این تحریم ها یکی از گسترده ترین رژیم های تحریمی بوده که تاکنون علیه ایران وضع شده است.

پس از آن نیز در ۲۲ دی ماه و همزمان با تمدید تعلیق تحریم های هسته ای ایران،دفتر کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکابر اساس آنچه که نقض حقوق بشر و سانسور در ایران خوانده شده است ۱۴ فرد و نهاد ایرانی را به فهرست طویل تحریم های ایران اضافه کرد.همزمان با تمدید تعلیق تحریم های ایران از سوی ترامپ برای ۴ ماه دیگر ترامپ در بیانیه ای این تمدید را مشروط اعلام کرد و به کنگره و اتحادیه اروپا هشدار داد تا ظرف این مدت به توافقی با کاخ سفید دست یابند تا خواسته های مورد نظر او در آن گنجانده شوند که در غیر این صورت او دیگر تعلیق تحریم های ایران را تمدید نخواهد کرد.

این در حالی است که مقامات کشورمان همواره تاکید کرده اند که هرگونه مذاکره مجدد در مورد برجام غیر ممکن است و اعمال تغییر در آن به معنای نقض این توافق خواهد بود.

اما از سویی دیگر رکس تیلرسون،وزیر خارجه آمریکا که بر خلاف ترامپ معتقد است آمریکا باید در برجام بماند در سفر اخیر اروپایی خود و دیدار با همتایان انگلیسی و فرانسوی خود اعلام کرد که طرف ها برای رفع نگرانی های ترامپ توافق کرده اند تا کارگروهی برای بررسی چگونگی امکان اصلاح برجام تشکیل دهند و در آینده ایران وارد این گفت و گو ها خواهد شد.

تحلیلگران معتقدند که اروپایی ها با این اقدام سعی می کنند تا با رفع برخی نگرانی های ترامپ از خروج واشنگتن از این توافق بین المللی جلوگیری کنند.

در همین راستا ریچارد نفیو، رییس بخش امور ایران در شورای امنیت ملی آمریکا(NSC ) و کارشناس تحریم های تیم مذاکره کننده این کشور در جریان مذاکرات هسته ای ایران به برخی سوالات خبرنگار نامه نیوز پاسخ داده است.

ریچارد نفیو همچنین سمت معاون ارشد هماهنگ کننده ی سیاست های تحریمی در وزارت خارجه آمریکا را بر عهده داشته است.وی پیش تر نیز در اداره ی امنیت بین الملل و عدم اشاعه ی وزارت خارجه فعالیت داشت.نفیو در واقع طراح تحریم های ایران در دولت اوباما بود.

مشروح این گفتگو در ادامه آمده است؛

*در مقاله‌ای که در نشریه فارن افیرز منتشر شد گفته‌اید که در جریان مذاکرات هسته‌‌ای طرف ها زمان بسیاری را صرف برنامه موشکی ایران کردند، آیا مذاکرات در این باره تنها با درخواست آمریکا انجام شده یا اینکه اروپا هم با این کشور همراه بود؟

بله، در جریان مذاکرات هسته‌ای ما زمان قابل توجهی را صرف گفت‌و‌گو درباره برنامه موشکی ایران کردیم. به عبارت دیگر دلیل آنکه برنامه موشکی ایران در برجام گنجانده نشد به دلیل آن نیست که آمریکا این موضوع را مطرح نکرد، بلکه توافق در مورد برنامه موشکی ایران، میان طرفهای مذاکره کننده در آن زمان ممکن نبود.

ایران درباره برنامه موشکی خود باید با کشورهای همسایه اش وارد مذاکره شود

*شما پیش‌تر اعلام کرده‌اید که آمریکا و غرب باید مذاکراتی را در  مورد برنامه موشکی ایران آغاز کنند، آیا اعتقاد دارید که آمریکا باید مثل مذاکرات هسته‌ای به طور مستقیم با ایران درباره برنامه موشکی وارد مذاکره شود؟

بله، همینطور است و من فکر می‌کنم این گفت‌و‌گوها باید علاوه بر آمریکا و طرفهای مذاکره کننده شامل کشورهای دیگری نیز باشد. فکر می‌کنم که ایران باید با کشورهای همسایه خود در ابتدا وارد مذاکره شود که می‌تواند تلاش در جهت کنترل تسلیحات در منطقه باشد.

البته چنین اقدامی آسان نخواهد بود ولی نگرانی‌های امنیتی در اینباره به حدی وجود دارد که می‌تواند برای همه طرفها انگیزه کافی را ایجاد کند.

مذاکره درباره برنامه موشکی ایران باید شامل برنامه موشکی همه کشورهای منطقه شود

*معتقدید که توافق موشکی با ایران می‌تواند تعیین سقف درباره تعداد موشک‌های تحت مالکیت دولت‌های منطقه را شامل شود. آیا این به معنای یک گفت‌و‌گوی منطقه‌ای است؟آیا فکر می‌کنید که ایران چنین گفت‌و‌گویی را می‌پذیرد؟ آیا در آمریکا چنین ایده‌ای به صورت رسمی وجود دارد؟

بله، فکر می‌کنم که هرگونه مذاکرات در مورد برنامه موشکی ایران باید شامل همه کشورهای منطقه و برنامه موشکی آنها نیز باشد. این اقدام البته بسیار دشوار خواهد بود اما به طور مثال توافق‌های کنترل تسلیحات میان آمریکا و شوروی نیز بسیار دشوار حاصل شد.باید توجه داشت که هرچه آغاز چنین مذاکراتی سخت‌تر باشد، در واقع انجام آن مذاکرات ضروری‌تر است.

انجام هر اقدامی که به برجام آسیب بزند برای کاخ سفید بسیار دشوار است

*همانطور که در حساب توئیتری خود اعلام کرده‌اید هیچ مدرکی مبنی بر اینکه ایران به تعهدات برجامی خود پایبند باشد، وجود ندارد. همچنین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز بارها پایبندی ایران را تایید کرده است. بنابراین علت برجام ستیزی آمریکا فقط مسئله هسته‌ای ایران نیست. آیا فکر می‌کنید که خصومت ترامپ علیه برجام می‌تواند ایران را مجبور به مذاکره در مورد دیگر موضوعات غیرهسته‌ای با آمریکا کند؟ آیا این نوع برخورد کاخ سفید با برجام را نوعی تقلب نمی دانید؟

من معتقدم که بنابر همه اطلاعاتی که تاکنون منتشر شده، ایران به طور کامل به برجام متعهد بوده است. فکر می‌کنم که مشکل کاخ سفید این موضوع نیست. یا می‌توان گفت که یک مشکل برای کاخ سفید وجود دارد اما نه آن چیزی که همه فکر می‌کنند. مشکل آنجا است که دولت کنونی آمریکا ترجیح می دهد از تحریم‌های آمریکا برای رفع دیگر مشکلات کنونی با ایران استفاده کند اما از طرفی نمی‌تواند چراکه توافق هسته‌ای ایران برای امنیت آمریکا بسیار ضروری است. بنابراین انجام هر اقدامی که به برجام صدمه بزند برای کاخ سفید بسیار دشوار است.

*یکی از موارد جنجالی برجام، بند T این توافق است. نکته مهم این بند، نداشتن تاریخ انقضا است. تفسیر آمریکا از این بند چیست؟ تفسیر آمریکا به همان سرفصل بند T محدود می شود که می گوید "ایران موافقت می کند تا از انجام اقداماتی که در این بند آمده است برای همیشه خودداری کند مگر آنکه دیگر طرفها با آن موافقت کنند."

این اقدامات برای تولید تسلیحات هسته‌ای کلیدی هستند پیش از این نیز توسط فتوای رهبر ایران ممنوع اعلام شده بود. بنابراین مشکلی در این زمینه برای ایران وجود نخواهد داشت.

*با شناخت شما از ساختار کنگره و رویکرد ترامپ آیا تصور می کنید که آمریکا در نهایت از برجام خارج می شود؟ آیا اینکه ترامپ اعلام کرده است "این آخرین باری است که برجام را تمدید می کنم" یک گزاره نزدیک به واقعیت است؟

بله من بسیار نگران هستم که ترامپ همانطور که تهدید کرده است آمریکا را از برجام خارج کند. ما باید به یاد داشته باشیم که او هرگز از توافق حمایت نکرده است. ترامپ متقاعد شده است که به دلیل موضوع هسته‌ای کاری به این توافق نداشته باشد اما این نباید با حمایت از توافق اشتباه گرفته شود. در نتیجه، مشکل قانع کردن ترامپ برای خروج از برجام نیست بلکه متقاعد کردن وی به ماندن در این توافق است.

تغییر در سیاست های هسته ای ایران محصول مذاکرات بود نه تحریم های آمریکا

شما مقاومت ایران در برابر انبوه تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا را دیده‌اید، آیا همچنان تصور می کنید که این تحریم‌ها می تواند در تغییر سیاست‌های ایران موثر باشد؟

بله، همین طور است. سیاست‌های ایران در رابطه با برنامه هسته‌ای خود در طول مذاکرات دچار تغییر شد، مذاکراتی که ایران به آن تمایل داشت چراکه مشکلات اقتصادی زیادی در اثر تحریم‌ها برای این کشور ایجاد شد.

اگرچه سیاست‌های ایران چرخش ۱۸۰درجه‌ای را شاهد نبود. ایران پس از گذشت یک دهه برای نخستین بار موافقت کرد تا برنامه هسته‌‌ای خود را محدود کند و این یک تغییر است. اما این تغییری بود که برای ایران منافعی در پی داشت و محصول مذاکرات بود و تغییری نبود که آمریکا توانسته باشد از طریق تحریم‌ها به اجبار ایجاد کند.

رهبران ایران انگیزه کافی برای صبور ماندن در مقابل ترامپ را دارند

*به نظر شما آیا ایران در برابر رفتارهای خصمانه ترامپ همچنان صبور خواهد بود؟

صبور بودن در برابر ترامپ در راستای منافع ایران است چراکه جامعه جهانی اکنون با سیاست‌های ترامپ در قبال ایران مخالف است. به عبارت دیگر رهبران ایران انگیزه‌های کافی را برای صبور ماندن در قبال ترامپ دارند.

ولی در نهایت صبور بودن در  برابر ترامپ از سوی ترامپ برای رهبران ایران دشوار خواهد بود.به خصوص اگر برخی از تحریم‌های برداشته شده با حمایت اروپا و کشورهای دیگر نیاز دوباره اعمال شود.

اروپا  با خروج از برجام مخالفت می کند اما ...

*معتقدید که اروپا در اصلاح برجام از آمریکا حمایت می کند؟ اگر آمریکا از این توافق خارج شود اروپا همراهی می کند؟

من معتقدم که اروپا با تلاش آمریکا برای خروج از برجام مخالفت می کند اما تلاش می کند با آمریکا همکاری کند تا از خروج واشنگتن از برجام جلوگیری کند.