پاتک چین به فرمان ترامپ
به گزارش دنیای اقتصاد براساس این بیانیه افزایش تعرفه واردات کالاهای آمریکایی توسط دولت چین در دو مرحله اجرا می‌شود؛ تعرفه ۱۵ درصدی بر ۱۲۰ کالا و تعرفه ۲۵ درصدی بر ۸ کالای دیگر. روند اجرایی‌شدن تعرفه‌های جدید چین که از روز دوشنبه آغاز شد در واکنش به اقدام قبلی آمریکا درخصوص وضع تعرفه بر واردات فولاد و آلومینیوم صورت گرفته است. این اقدام تلافی‌جویانه دولت چین نگرانی‌ها را درخصوص جنگ تجاری بالقوه بین بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان افزایش داده است. به گزارش «گروه اقتصاد بین‌الملل دنیای اقتصاد»، اوایل اسفند سال گذشته دونالد ترامپ با فرمان وضع تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات فولاد و تعرفه ۱۰درصدی بر آلومینیوم، جنگ تجاری را به‌صورت فراگیر آغاز و به‌نوعی جبهه دوم را فعال کرد. جبهه اول با اتهامات ارزی علیه چین شکل گرفت. پیش از آن نیز دونالد ترامپ با وضع تعرفه بر واردات پنل‌های خورشیدی و ماشین‌های لباسشویی، تنها چین را به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده این اقلام به آمریکا هدف قرار داده بود. البته هدف از وضع تعرفه فولاد و آلومینیوم توسط دولت آمریکا که به منظور حمایت از تولیدکنندگان داخلی این محصولات صورت گرفت، تنها چین نبود بلکه تمامی کشورهایی که این دو کالا را به ایالات‌متحده صادر می‌کنند – نظیر کشورهای اروپایی، کانادا، برزیل و... – نیز تحت‌تاثیر افزایش تعرفه ترامپ قرار می‌گرفتند. این کشورها در بیانیه‌هایی اعلام کردند افزایش تعرفه فولاد و آلومینیوم توسط دولت ترامپ را تلافی می‌کنند. این امر موجب شد سوم فروردین ترامپ به‌طور موقت تا اول ماه مه (یازدهم اردیبهشت) اتحادیه اروپا و همچنین ۶ کشور آرژانتین، استرالیا، برزیل، کره‌جنوبی، کانادا و مکزیک را از اعمال تعرفه‌های بالاتر واردات فولاد و آلومینیوم به آمریکا معاف کند. به عقیده کارشناسان، استثنا شدن چین از فهرست کشورهای معاف از افزایش تعرفه واردات موجب شد تا وزارت دارایی این کشور در اقدامی تلافی‌جویانه ۱۲۸ کالای وارداتی از آمریکا را هدف تعرفه‌ای قرار دهد. البته خبرگزاری «بلومبرگ» در گزارشی مدعی شده است که مقامات چینی با وجود وارد شدن به جنگ تجاری، خواستار مذاکره با طرف آمریکایی برای کاهش تنش تجاری شده‌اند. به پیش‌بینی این رسانه آمریکایی، احتمالا قدم بعدی این جنگ تجاری را دولت آمریکا در رابطه با «مالکیت معنوی» بر خواهد داشت.
چین «دفاع تجاری» را آغاز کرد
اواخر روز یکشنبه پایگاه اینترنتی وزارت دارایی چین طی بیانیه‌ای اعلام کرد در واکنش به افزایش تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم توسط دولت آمریکا، تعرفه تجاری ۱۲۸ کالای وارداتی از آمریکا را افزایش می‌دهد. در این بیانیه آمده است که پکن به منظور حراست از منافع خود و توازن ضررهایی که به‌واسطه افزایش تعرفه‌های دولت آمریکا ایجاد شد، از روز دوشنبه عوارض اضافی را از ۱۲۸ قلم کالای وارداتی از ایالات‌متحده اخذ می‌کند. بیشترین میزان این افزایش مربوط به وضع تعرفه ۲۵ درصدی بر عوارض فعلی واردات ۱۲۰ قلم کالا از آمریکا نظیر ضایعات آلومینیوم و انواع مختلف گوشت خوک منجمد است. به‌علاوه ۱۵ درصد تعرفه اضافی بر واردات ۸ قلم کالای تولید ایالات‌متحده شامل میوه تازه و خشک‌شده (مغزهای آجیلی نظیر بادام و پسته)، مشروبات الکلی و انواع مختلف میله‌های فولادی وضع خواهد شد. به گزارش روزنامه «فایننشال‌تایمز»، فهرست روز یکشنبه که شامل کالاهای آمریکایی که هدف تعرفه‌ای دولت چین قرار می‌گیرند، مطابق با هدف‌گذاری ماه گذشته پکن درخصوص هدف قرار دادن ۳ میلیارد دلار از واردات کالاهای آمریکایی است.
همان‌طور که اشاره شد، این اقدام چینی‌ها در تلافی افزایش تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم توسط دولت ترامپ و مستثنی کردن چین از فهرست کشورهای معاف از این افزایش که در اوایل فروردین اعلام شد، صورت گرفت. اوایل اسفند ماه ترامپ به منظور حمایت از تولیدکنندگان داخلی تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات فولاد و تعرفه ۱۰درصدی بر آلومینیوم وضع کرد. این اقدام ترامپ به شدت مورد انتقادهای داخلی و خارجی قرار گرفت. بسیاری از منتقدان داخلی آمریکا بر این باورند که چنین اقدامی هزینه‌ها را برای صنعت آمریکا افزایش می‌دهد و مانع از اجرایی شدن شعار ترامپ مبنی بر افزایش مشاغل آمریکایی خواهد شد. دولت آمریکا همچنین منافع امنیت ملی را برای این تصمیم خود بهانه کرده و گفته است که کشور برای تانک‌ها و کشتی‌های جنگی خود به عرضه داخلی این محصولات نیازمند است. این صحبت‌ها درحالی مطرح شد که وزارت دفاع آمریکا ضمن مخالفت با این نحوه اقدام تعرفه‌ای، خواستار تعرفه‌های هدفمند برای فولاد و تاخیر در وضع تعرفه برای آلومینیوم شده بود.
چین، بزرگ‌ترین حریف تجاری آمریکا، اگرچه اصلی‌ترین صادرکننده فولاد و آلومینیوم به آمریکا نبود اما بلافاصله تصمیم گرفت واردات سویا از آمریکا را کاهش دهد. به گزارش خبرگزاری «رویترز»، این اقدام ترامپ به‌طور مستقیم به چین آسیب زیادی نخواهد زد. آمارها نشان می‌دهند کانادا ۱۶ درصد از تقاضای فولاد آمریکا را پاسخ می‌دهد درحالی‌که چین تنها تامین‌کننده ۲ درصد تقاضای فولاد آمریکا است. بنابراین کانادا تاکنون بزرگ‌ترین صادرکننده فولاد به آمریکا بوده است و پس از آن کشورهای برزیل و کره‌جنوبی در رده‌های دوم و سوم قرار دارند. به همین دلیل مقامات کشورهایی غیر از چین به‌شدت مواضع تندی علیه این اقدام ترامپ اتخاذ کردند. کریستینا فریلند، وزیر امورخارجه کانادا، در بیانیه تندی که در واکنش به صحبت‌های ترامپ ایراد کرد چنین گفت: «در صورتی که محدودیت‌هایی بر محصولات فولاد و آلومینیوم کانادا وضع شود، کانادا نیز راهکارهایی را در پاسخ به اجرا خواهد گذاشت تا از منافع تجاری و نیروی کار خود حمایت کند.» وزارت صنایع برزیل نیز اعلام کرد که این کشور به نوبه خود اقدامات مقتضی در رابطه با این تعرفه‌ها را به‌طور مستقل یا در هماهنگی با سایر کشورها در پیش خواهد گرفت. به‌علاوه اواخر اسفند ماه، «اتحادیه اروپا» فهرستی از کالاهای تولید آمریکا را منتشر کرد که در صورت وضع تعرفه فولاد و آلومینیوم از سوی ترامپ، می‌توانند هدف تعرفه‌ای این اتحادیه قرار گیرند. این فهرست ۱۰ صفحه‌ای شامل کالاهای آمریکایی است که «اتحادیه اروپا» می‌تواند به منظور تلافی جنگ تعرفه‌ای ترامپ آنها را هدف قرار دهد. به‌دنبال این واکنش‌های منفی بود که سوم فروردین ترامپ به‌طور موقت تا اول ماه مه (یازدهم اردیبهشت) اتحادیه اروپا و همچنین ۶ کشور آرژانتین، استرالیا، برزیل، کره‌جنوبی، کانادا و مکزیک را از اعمال تعرفه های بالاتر واردات فولاد و آلومینیوم به آمریکا معاف کرد.
پس از تصمیم دولت ترامپ درخصوص افزایش تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم صندوق بین‌المللی پول درخصوص اثرات منفی این اقدام این‌گونه نوشت: «محدودیت‌های وارداتی که توسط رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام شد، نه‌تنها بر اقتصادهای خارج از آمریکا بلکه بر اقتصاد خود آمریکا نیز اثرگذار خواهد بود؛ از جمله بخش‌های تولید و ساخت‌و‌ساز آمریکا که بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان آلومینیوم و فولاد هستند. ما این نگرانی را داریم که راهکارهای به‌کار گرفته شده توسط آمریکا، در عمل شرایطی را بسط دهد که در آن کشورها موضوع امنیت ملی را به بهانه‌ای برای محدودیت‌های گسترده علیه واردات تبدیل کنند. ما آمریکا و شرکای تجاری آن را تشویق می‌کنیم که با یکدیگر به‌نحو سازنده‌ای همکاری کنند تا موانع تجاری برای حل‌وفصل اختلافات تجاری خود را کاهش دهند، بدون آنکه به چنین راهکارهای اضطراری پناه آورند.» از سوی دیگر موسسه رتبه‌سنجی مودیز، یکی از سه موسسه رتبه‌سنجی معتبر جهان اعلام کرد که تصمیم تعرفه‌ای اخیر ترامپ تاثیر «بسیار کمی» بر آسیا خواهد گذاشت. براساس اعلام مودیز، آسیا که تولیدکننده بیش از دوسوم فولاد جهان است، در مقایسه با دیگر شرکای تجاری کمترین تاثیر را خواهد دید.
