آخرین فرصت نجات لبنان/ پیامدهای یک سقوط ملی
به گزارش اقتصادنیوز، علی رغم این که در هفته جاری در لبنان، نجیب میقاتی مامور تشکیل کابینه شده، امیدها نسبت به اوضاع فاجعه بار این کشور حاشیه دریای مدیترانه روز به روز کم رنگ تر می شود. شورای سردبیری گاردین سرمقاله این روزنامه را با عنوان «هشداری نسبت به بحران در حال وقوع در لبنان» به این مسئله اختصاص داده و جامعه جهانی را دعوت کرده تا نه تنها به خاطر مردم لبنان، بلکه به دلیل منافع دیگر کشورها، به صورت فوری در راه کمک به رفع این بحران اقدام نمایند.
فاجعه در راه
در بحبوحه مشکلات فراوانی که سراسر جهان را فرا گرفته، بحران لبنان –به خصوص از سوی سیاستمداران و رسانه ها- به نسبت کم تر مورد توجه قرار گرفته است. این یک هشدار جدی است. چندان غیرمنتظره هم نخواهد بود اگر لبنان به زودی به یک کشور فرومانده ورشکسته، هم تراز با لیبی یا یمن، تبدیل شود. این مسئله برای مردم آن جا یک فاجعه خواهد بود، اما ، همانطور که تاریخ اخیر نشان می دهد، باید به خاطر داشت که برای منطقه خاورمیانه و اروپا هم پیامدهای فاجعه باری به همراه خواهد داشت.
ابعاد فاجعه
بحران مذکور ابعاد گوناگونی دارد. بدترین آن، افزایش هزینه های انسانی است. کاهش بی سابقه ارزش پوند لبنان -که طی 18 ماه گذشته 90 درصد ارزش خود را از دست داده- خسارت وحشتناکی را بر خانواده های عادی وارد می کند. با اعلام سازمان ملل، حدود 30 درصد از کودکان لبنانی شب گرسنه سر بر بالین می گذارند. بیشتر خانوارها با کمبود مواد غذایی مواجهند و دست کم نیمی از مردم در فقر فرو رفته اند.
در اثر ابر تورم هولناک -که ناشی از رکود طی همه گیر شدن ویروس کرونا و همچنین سوءمدیریت مالی غیرمسئولانه سیاستمداران و بانکداران لبنانی است- دولت قادر به پرداخت یارانه مواد غذایی ضروری، بخش درمان و سوخت نیست و مردم قادر به پرداخت هزینه واقعی آنها نیستند. از جمله افراد مبتلا به بیماری های سختی هم چون دیابت یا بیماری های قلبی نمی توانند تسهیلات ضروری را دریافت کنند.
افزون بر 30 درصد نیروی کار بیکارند. افراد شاغل هم با سقوط ارزش دستمزد خود روبرو هستند. پس انداز بازنشستگان در حال دود شدن است. به مصیبت ناشی از کمبود کالاهای وارداتی، خاموشی های مکرر برق هم اضافه شده است. یونیسف هشدار داده، چنان چه نسبت به سیستم تامین آب عمومی غفلت شود، احتمالا این سیستم هم فروپاشیده می شود. در چنین شرایطی، 71 درصد از جمعیت –معادل بیش از چهار میلیون نفر- در معرض خطر فوری قرار می گیرند.
ارتش در حال فروپاشی
با این حال، تبعات این بحران بسیار بیش از این هم می تواند گسترده شود. عدم امنیت و افزایش موارد قانون شکنی به شکل نگران کننده ای روزافزون شده است. ارتش برای تأمین نیازهای فوری 80 هزار سرباز خود احتیاج به 100 میلیون دلار دارد. میانگین حقوق ماهیانه یک نظامی تا پیش از از بحران معادل 800 دلار بود، اما در حال حاضر به حدود 80 دلار تقلیل پیدا کرده است. گفته می شود ارتش به رغم کمبود سوخت، به گشت زنی در مرزهای سوریه و اسرائیل ادامه می دهد.
این امر به نوبه خود باعث ایحاد هراس از تبهکارانی شده که با استفاده از این شرایط با عبور غیرقانونی از مرزها حتی مبادرت به قاچاق اسلحه می کنند. چنین نگرانی هایی موجب شده که امنیت لبنان در آینده با پرسش های فراوانی مواجه شده و کشور را به ورطه نزاع های فرقه ای بکشاند.
پیامدهای یک سقوط ملی
درگیری نظامی در لبنان می تواند عواقب جدی در پی داشته و سرانجامی هم چون جنگ بی پایان در سوریه بیافریند و عرصه ای دیگر برای ادامه جنگ سایه ها با بازیگری اسرائیل، عربستان سعودی، امارات و ایران ایجاد شود. هفته گذشته گزارش شد که برخی از آوارگان سوری در حال عزیمت به خانه خود هستند، چرا که اوضاع در لبنان بسیار وخیم شده است. همراه با یک سقوط ملی، خیل عظیم آوارگان و پناهندگان هستند که رهسپار ترکیه، کشورهای اتحادیه اروپا و انگلیس می شوند.
همه این ابعاد فاجعه ی در حال وقوع در لبنان، ضرورت اقدامات سیاسی فوری و قوی را تقویت می کند. اگر لبنانی ها در مورد یک چیزی توافق داشته باشند، آن مسئله این است که سیاستمداران فاسد و بی کفایت آنها مقصر اصلی این بحران هستند. در اوایل همین ماه، با وجود ماه ها رایزنی و مشاجره میان طرفین، رهبران سیاسی این کشور بار دیگر در مورد تشکیل دولت جدید به توافق نرسیدند.
آخرین فرصت برای نجات لبنان
زمانی توافق نامه تقسیم قدرت میان مارونی های مسیحی، شیعیان و اهل سنت و جماعت به عنوان یک الگو وحدت را به کشور بازگرداند. اما باید دانست این سیستم -که نخبگان کشور را به هزینه هدر دادن منافع ملی راضی نگه می دارد- سالهاست که خوب کار نمی کند. انفجار مهلکی که تقریباً یک سال پیش منطقه بندر بیروت را ویران کرد و متعاقبا نحوه مجازات مسئولین این فاجعه، به طرز ناخوشایند نمادی از این ناتوانی این الیت سیاسی است.
این سیاستمداران فاقد ایده های جدید و غیرمنعطف، بسیار امیدوارند که انتخابات سال آینده راهی برای خروج فراهم کند. اما بحران کنونی فوری تر از آن است و نمی توان تا آن زمان دست روی دست گذاشت. به خاطر مردم لبنان و حتی به دلیل منافع دیگر کشورها، جامعه جهانی –بالاخص کشورهایی که در این قضیه سکوت پیشه کرده اند- باید پیشگام شود. کنفرانس تحت حمایت سازمان ملل متحد به میزبانی فرانسه در پاریس در 4 آگوست ممکن است آخرین فرصت برای نجات لبنان از فاجعه مطلق باشد.
