ائتلاف شرکای غیر متعهد؛ پشت پرده نزدیکی دهلی نو و واشنگتن

به گزارش اقتصادنیوز  نارندرا مودی، نخست وزیر هند، امروز دست برتر را دارد. سفر پیروزمندانه اش به واشنگتن، شام دولتی اش در کاخ سفید و دومین سخنرانی بی سابقه اش در جلسه مشترک کنگره بعد از یک ربع قرن تنش، فصل تازه ای در روابط بین ایالات متحده و هند تعریف کرد.

توافق بی سابقه شرکای که متحد نیستند

پیش از سفر مودی به واشنگتن دو بازیگر در عرصه فن آوری های حیاتی و نوظهور و با هدف تقویت همکاری های دوجانبه در حوزه هایی چون هوش مصنوعی، بیوتکنولوژی، محاسبات کوانتومی، جی-5 و امنیت سایبری ابتکار عمل هایی داشتند.بی دلیل نیست که سازنده نیمه هادی ایالات متحده اخیرااعلام کرد که قصد دارد 825 میلیون دلار در یک مرکز مونتاژ و آزمایش تراشه جدید در هند سرمایه گذاری کند.

ایالات متحده و هند از چندین قرارداد دفاعی، از جمله قراردادی جهت خرید 30 پهپاد مسلح از ایالات متحده و طرح جداگانه ای برای تولید موتورهای جت جنگنده اف-414 برای نیروی هوایی هند به طور مشترک با جنرال الکتریک رونمایی کرده‌اند. چنین قراردادهایی که پیشتر با کشوری که به طور رسمی متحد واشنگتن نبود، منعقد شده، مشارکت های دفاعی دهلی نو و واشنگتن را برجسته کرد.

شراکت دو بیگانه

در طول جنگ سرد، قدیمی ترین دموکراسی (هند) و بزرگترین دموکراسی جهان( ایالات متحده) کاملا بیگانه بودند. به نوشته پراجکت سیندیکیت بی تفاوتی اولیه آمریکا نسبت به هند در واکنش رئیس جمهور هری ترومن، زمانی که چستر بوولز درخواست کرد سفیر ایالات متحده در هند شود، مشهود بود. ترومن گفت: فکر می‌کردم هند با مردم فقیر و گاوهایی که در خیابان‌ها پرسه می‌زنند، پزشکان جادوگر و افرادی که روی ذغال‌های داغ نشسته‌اند و در رودخانه گنگ حمام می‌کنند، درگیر است، آن موقع متوجه نبودم این بازیگر تا چه اندازه با اهمیت است.

ملاحظات آمریکا جهت اتحاد با رژیم‌های ضد کمونیستی، ایالات متحده را به تعریف روابط نزدیک با دیکتاتوری‌های پاکستان سوق داد. همزمان دموکراسی غیر متعهد هند به علیرغم اتخاذ موضع بی طرفانه، به سمت اتحاد جماهیر شوروی سکولار گرایش پیدا کرد. این موضع گیری مورد استقبال رهبران آمریکا قرار نگرفت، جایی که جان فاستر دالس، وزیر امور خارجه رئیس جمهور وقت دوایت آیزنهاور، آشکارا اعلام کرده بود که بی طرفی بین خیر و شر خود شر است.

روایت نزدیکی دموکراسی های بزرگ جهان

پایان جنگ سرد با تغییر مسیر سیاست خارجی هند و ادغام بازارهای این کشور در اقتصاد جهانی همراه شد؛ همین مقوله منجر به بهبود روابط ایالات متحده و هند شد. اما انفجار بمب هسته ای هند در سال 1998 موجب گشت تا این بازیگر هدف تحریم های ایالات متحده قرار بگیرد. سفر بیل کلینتون به هند در سال 2000، آن هم در آخرین سال ریاست جمهوری اش، نقطه عطف بزرگی در روابط دو کشور بود. پس از آن دولت جورج دبلیو بوش با امضای یک توافقنامه دفاعی با هند در سال 2005 و یک توافق مهم در زمینه همکاری های هسته ای غیرنظامی در سال 2008، پیشرفت روابط دهلی نو و واشنگتن را تسریع کرد. این فرایند مثبت در دوره ریاست باراک اوباما و دونالد ترامپ ادامه داشت و اکنون به نظر می رسد که در دوران ریاست جمهوری جو بایدن به اوج خود رسیده است.

نقش چین در نزدیکی چین و آمریکا

در شرایط کنونی به نظر می‌رسد که ایالات متحده برای پذیرش وسواس پسااستعماری هند در باب استقلال استراتژیکش تمایل بسیاری دارد. در حالی که مودی ناسیونالیست هندو در تضاد با سلف سکولار خود یعنی مانموهان سینگ قرار دارد، حمایت دو حزبی قابل توجهی از تعمیق روابط  دو بازیگرتوسط پنج رئیس جمهور متوالی ایالات متحده و سه نخست وزیر هند وجود داشته است.این تغییر تا حدی ناشی از رویکرد قاطعانه ژئوپلیتیکی چین در دوره ریاست جمهوری شی جین پینگ است که نشان دهنده انحراف رادیکال از پایبندی پیشینیانش به دکترین ظهور صلح آمیز چین است. ایالات متحده به وضوح چین را به عنوان دشمن اصلی خود می بیند و به طور فعال به دنبال اتحادهای منطقه ای برای مقابله با نفوذ فزاینده خود است.

پیام دهلی نو به پکن

هند به طور سنتی کماکان پایبند سیاست بی طرفانه است، اما تجاوزات پیاپی چین به منطقه مرزی مناقشه هیمالیا و کشتن 20 سرباز هندی در ژوئن 2020،  موجب شد تا رهبران این کشور نتوانند بی طرف بمانند. با این حال دهلی نو تلاش دارد تا موضع مستقل خود را حفظ کند این کشور در اجلاس اخیر G7 در هیروشیما حضور داشت و همزمان در دومین نشست چهارجانبه بین بایدن، مودی، فومیو کیشیدا و آنتونی آلبانیز(نخست وزیر استرالیا) حضور داشت. در طول این گردهمایی، چهار رهبر بر تعهد خود بر یک هند و اقیانوس آرام آزاد، باز و فراگیر تاکید کردند.

پیام هند به چین واضح است. در حالی که دهلی نو معتقد است که متحد ایالات متحده نیست، بلکه یک شریک است، در رقابت فزاینده خود با چین کمونیست به طور فزاینده ای خود را با غرب دموکراتیک همسو می کند.

با این حال به باور ناظران، این اشتباه است که روابط هند و آمریکا را صرفاً از دریچه تنش های این کشور با چین نگاه کنیم. آمریکا و هند بسیار بیشتر از آنچه که عموماً به رسمیت شناخته می شود، دارای نقاط مشترکی هستند: دموکراسی، زبان مشترک، و تعهد به تقویت نوآوری و کارآفرینی از جمله ارزش هایی است که دو بازیگر بدان پایبندند. همانطور که هنری کیسینجر زمانی گفته بود، دو کشور در حوزه منافع معنای سنتی و اساسی تضادی ندارند.

متغیرهایی که شراکت شرق و غرب را شکل داد

مهمترین عاملی که به تعمیق روابط بین ایالات متحده و هند کمک می کند، تعداد فزاینده هندی-آمریکایی تبارهایی است که به طور نامتناسبی ثروتمند هستند و بالاترین میانگین درآمد را در میان هر گروه قومی ایالات متحده، از جمله سفیدپوستان، از آن خود کرده‌اند. آنها همچنین در حال تبدیل شدن به یک بلوک رای گیری با نفوذ فزاینده هستند و نقش برجسته شان در جمع آوری کمک های مالی-سیاسی، حضورشان در قامت کارکنان کنگره و در ادارات دولتی باعث به وجود آمدن گروهی به اصطلاح ساموسا شده است. دو فرماندار و هفت عضو کنگره آمریکا هندی تبار بودند.هم اکنون نیز مادر کامالا هریس، معاون رئیس جمهور ایالات متحده، هندی است و نیکی هیلی، سفیر سابق ایالات متحده در سازمان ملل - که در حال حاضر نامزد ریاست جمهوری است - دختر والدین سیک پنجابی است.

نقش مهاجران هندو در سیاست ایالات متحده

در حالی که دیدگاه های سیاسی هند و آمریکا متفاوت است، بسیاری از هندی-آمریکایی هایی تبارها به طور فزاینده ای در مورد مسائل مربوط به هند صریح صحبت می کنند. هجوم مداوم بیش از 150000 دانشجوی هندی هر ساله به ایالات متحده به این پویایی کمک می کند. این مهاجران علاوه بر تزریق نزدیک به 8 میلیارد دلار به سیستم آموزشی ایالات متحده و خدمات مرتبط، ایده ها و دیدگاه های تازه ارائه می دهند. در درازمدت، سرخپوستان-آمریکایی‌ها ممکن است به شکل‌گیری سیاست ایالات متحده در مورد هند کمک کنند، همانطور که یهودیان آمریکایی در شکل‌دهی سیاست آمریکا در قبال اسرائیل نقش دارند.

در گذشته اغلب گفته می شد که پاکستان متحد ایالات متحده است اما دوست نیست، در حالی که هند دوست است اما متحد نیست. با خروج ایالات متحده از افغانستان، نقش پاکستان کم رنگ شد در حالی که هند به دلیل اصرار بر خودمختاری استراتژیکش هنوز در قامت متحد فعالیت ندارد، حتی بدبینان ایالات متحده که می گویند منافع دو کشور بیشتر از ارزش هایشان همسو است، اذعان دارند که این منافع مشترک همکاری نزدیک تری را رقم زده است. دیدار مودی از واشنگتن را باید در چنین فرایندی تبیین کرد.