ایالات متحده و چالش نظم چند قطبی/ چگونه واشنگتن می‌تواند حمله به تایوان را مهار کند؟

به گزارش اقتصادنیوز، ویلیام برنز، مدیر آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده (سیا) با اشاره به تحولاتی که جهان درگیر آن است تلاش داشته از زاویه ای متفاوت، رخدادها را رصد کرده و با استناد به فعالیت های ساختار سیا، فرصت ها و چالش های این نهاد اطلاعاتی را برجسته کند. به باور او با آغاز جنگ روسیه در اوکراین، عصر جنگ سرد به پایان رسیده و ایالات متحده در یک بزنگاه تاریخی قرار دارد؛ بازه زمانی که قدرت های نوظهور چون چین و روسیه تلاش دارند تا با تکیه بر اهر های پیشرفته اطلاعاتی زمینه را برای تنگ تر کردن فضای رقابتی با واشنگتن هموار کنند. این مقاله که در فارن افرز منتشر شده توسط اقتصادنیوز در سه بخش ترجمه شده که بخش نخست آن تحت عنوان «پایان عصر یکه تازی آمریکا؟/ پاشنه آشیل سیا به روایت ویلیام برنز» منتشر شد و در ادامه بخش دوم آمده است.

پاشنه آشیل پوتین

گرچه به نظر نمی رسد که قدرت پوتین به این زودی تضعیف شود، اما جنگ او در اوکراین بی سر و صدا قدرتش در داخل کشور را از بین می برد. شورش کوتاه مدتی که در ژوئن گذشته توسط یوگنی پریگوژین به راه افتاد، تصویری اجمالی از ناکارآمدی های نهفته در پشت تصویر کنترل شده پوتین ترسیم کرد. برای رهبری که به سختی به عنوان داور نظم شهرت پیدا می کرد، پوتین منفعل و بی تصمیم به نظر می رسید، آن هم در شرایطی که شورشگران پریگوژین به سمت مسکو می رفتند. برای بسیاری از نخبگان روسی، سوال این نبود که امپراتور لباس داشت یا نه، بلکه این بود که چرا لباس پوشیدنش اینقدر طول می کشد. با این حال، پوتین در نهایت با پریگوژین دو ماه پس از شروع شورش تسویه حساب کرد. اما انتقاد گزنده پریگوژین از دروغ ها و قضاوت های نادرست نظامی در هسته جنگی پوتین و فساد در قلب سیستم سیاسی روسیه، به این زودی رنگ نمی بازد.

امسال احتمالا سال سختی در میدان نبرد اوکراین خواهد بود، آزمونی برای حفظ قدرت که پیامدهای آن فراتر از مبارزه این کشور برای حفظ آزادی و استقلال خواهد بود. در حالی که پوتین در حال بازسازی تولیدات دفاعی روسیه - با اجزای حیاتی از چین، و همچنین دریافت تسلیحات و مهمات از کره شمالی - است، شرط بسته که زمان به نفع اوست و می‌تواند اوکراین را نابود کند و حامیان غربی اش را از بین ببرد. چالش اوکراین فارغ از پیشروی در خط مقدم و دستیابی به دستاوردهایی در دریای سیاه، خنثی کردن غرور پوتین است و اعمال هزینه های سنگین ادامه درگیری ها بر روسیه. در این شرایط، پوتین ممکن است دوباره درگیر شمشیربازی هسته ای شود. طبیعتا نادیده گرفتن خطرات تشدید کننده به طور کامل احمقانه است. اما مرعوب چنین  تهدیدهایی شدند نیز به همان اندازه احمقانه خواهد بود.

کلید موفقیت در حفظ کمک های غرب به اوکراین نهفته است. با کمتر از پنج درصد از بودجه دفاعی ایالات متحده، این یک سرمایه گذاری نسبتاً متوسط با بازده ژئوپلیتیک قابل توجه برای ایالات متحده و بازده قابل توجه برای صنعت آمریکا است. در صورت ایجاد فرصتی برای مذاکرات جدی، تداوم جریان تسلیحات، اوکراین را در موقعیت قوی تری قرار می دهد. این وضعیت فرصتی را برای تضمین یک برد بلند مدت برای اوکراین و یک باخت استراتژیک برای روسیه فراهم می کند. اوکراین می تواند از حاکمیت خود محافظت کند، در حالی که روسیه باید با هزینه های پایدار حماقت پوتین بجنگد.

تلاش برای تغییرنظم

هیچ بازیگری بیش از رهبران چین حمایت ایالات متحده از اوکراین را رصد نمی کند. چین تنها رقیب ایالات متحده است که هم قصد دارد هم نظم بین المللی را تغییر دهد و هم قدرت اقتصادی، دیپلماتیک، نظامی و تکنولوژیکی واشنگتن را. تحول اقتصادی این کشور در پنج دهه گذشته فوق العاده بوده است. با این حال مسئله به خودی خود ظهور چین نیست، بلکه اقدامات تهدیدآمیزی است که به طور فزاینده ای با آن این کشور همراه است. شی جین پینگ، رهبر چین، سومین دوره ریاست جمهوری خود را با قدرتی بیشتر از هر یک از اسلافش از زمان مائو تسه تونگ آغاز کرده است. شی به جای استفاده از قدرتش برای تقویت و احیای سیستم بین المللی که دگرگونی چین را ممکن کرد، به دنبال بازنویسی  است. در حرفه اطلاعاتی، آنچه رهبران می گویند را به دقت مطالعه می کنیم. اما بیشتر به آنچه آنها انجام می دهند توجه می کنیم. سرکوب فزاینده شی در داخل و رویکرد تهاجمی اش در خارج از کشور، از شراکت «بدون محدودیت» با پوتین تا تهدیدات این بازیگر برای صلح و ثبات در تنگه تایوان، نادیده گرفته نمی شود.

با این حال، تاثیر همبستگی غرب بر محاسبات شی بالاخص در باب خطرات استفاده پکن از زور علیه تایوان قابل تامل است. از منظر شی، مردی که تمایل دارد ایالات متحده را به عنوان یک قدرت در حال محو شدن ببیند، رهبری آمریکا در اوکراین مطمئنا غافلگیرکننده بوده است. تمایل ایالات متحده برای تحمیل و جذب دردهای اقتصادی جهت مقابله با حملات پوتین - و توانایی این کشور برای جمع آوری متحدانش برای انجام همین کار - به شدت با باور پکن مبنی بر اینکه آمریکا در حال انحطاط نهایی است، تناقض داشت. نزدیک‌تر به سواحل چین، انعطاف‌پذیری شبکه متحدان و شرکای آمریکایی در سراسر اقیانوس هند-پاسیفیک تاثیری هشیارکننده بر تفکر پکن داشته است. یکی از مطمئن‌ترین راه‌ها برای احیای مجدد تصورات چینی‌ها از بی‌تفاوتی آمریکا و دامن زدن به رویکرد تهاجمی چین، کنار گذاشتن حمایت از اوکراین است. این پیام مهمی از عزم ایالات متحده است که به تایوان کمک می کند.

پایان عصر وابستگی

رقابت با چین در پس زمینه وابستگی متقابل اقتصادی و روابط تجاری بین این کشور و ایالات متحده صورت می گیرد. چنین ارتباطاتی به طور قابل توجهی به دو کشور و سایر نقاط جهان کمک کرده است، اما آسیب پذیری های حیاتی و خطرات جدی برای امنیت و رفاه آمریکا به همراه داشته است. همه‌گیری کووید-19 خطر وابستگی را برای تامین تجهیزات پزشکی نجات بخش برای هر دولتی روشن کرد، همانطور که جنگ روسیه در اوکراین خطرات وابسته شدن به منابع انرژی را برای اروپا روشن کرد. در دنیای امروز، هیچ کشوری نمی‌خواهد خود را تحت الحمایه تامین‌کننده مواد معدنی و فناوری‌های حیاتی بیابد، به‌ویژه اگر این تامین‌کننده قصد داشته باشد که این وابستگی‌ها را تسلیحاتی کند. همانطور که سیاست گذاران آمریکایی استدلال کرده اند، بهترین پاسخ این است که به طور معقولی در مسیر "ریسک زدایی" و تنوع بخشیدن به منابع مورد نیاز قرار بگیریم.

در این دنیای پرنوسان و تقسیم شده، وزن "میانه چین" در حال افزایش است. دموکراسی‌ها و حکومت‌های استبدادی، اقتصادهای توسعه‌یافته و کشورهای در حال توسعه، و کشورهای جنوب جهانی به طور فزاینده‌ای قصد دارند روابط خود را برای به حداکثر رساندن گزینه‌های شان متنوع کنند. آنها منافع کمی و خطرات زیادی را در پایبندی به روابط ژئوپلیتیک یک بعدی با ایالات متحده یا چین می بینند. کشورهای بیشتری احتمالا جذب وضعیت ژئوپلیتیکی «باز» (یا حداقل «پیچیده») خواهند شد. حال اگر گذشته قابلیت تکرار داشته باشد، واشنگتن باید مراقب رقابت میان قدرت‌های متوسط باشد، گزاره ای که از لحاظ تاریخی جرقه برخورد میان قدرت های بزرگ را زده است.

چالش های عصر تازه برای سیا

حمله حماس به اسرائیل یادآوری دردناکی از پیچیدگی انتخاب‌هایی است که خاورمیانه همچنان برای ایالات متحده مطرح می‌کند. رقابت با چین اولویت اصلی واشنگتن خواهد بود، اما این بدان معنا نیست که آمریکا می تواند از چالش های دیگری فرار کند. بلکه معنایش این است که آمریکا باید با دقت و انضباط حرکت کرده، از تجاوزات اجتناب و از نفوذ خود عاقلانه استفاده کند.من بخش زیادی از چهار دهه گذشته را در خاورمیانه کار کرده‌ام، و به ندرت آن را بدین شکل پیچیده‌ یا انفجاری دیده‌ام. پایان دادن به عملیات زمینی اسرائیل در نوار غزه، رفع نیازهای انسانی غیرنظامیان دردمند فلسطینی، آزادی گروگان ها، جلوگیری از گسترش درگیری به دیگر جبهه ها در منطقه، و شکل دادن به رویکردی کاربردی برای «روز بعد» در غزه، چالش های دشواری هستند. ایالات متحده به طور انحصاری مسئول حل هیچ یک از مشکلات آزاردهنده خاورمیانه نیست. اما هیچ یک از آنها را نمی توان مدیریت کرد، چه رسد به حل شان.

رقابت و عدم قطعیت واقعیت های ژئوپلیتیک - بدون ذکر چالش‌های مشترک مانند تغییرات آب و هوا و پیشرفت‌های بی‌سابقه‌ی فناوری مانند هوش مصنوعی - چشم‌انداز بین‌المللی پیچیده‌ای را ترسیم کرده است. در چنین شرایطی لازم است سیا رویکرد خود را در حوزه اطلاعات تغییر دهد تا با این دنیای به سرعت در حال تغییر همگام شود. سیا و بخش های دیگر جامعه اطلاعاتی ایالات متحده - به رهبری آوریل هاینز، مدیر اطلاعات ملی - سخت کار می کنند تا با فوریت و خلاقیتی که این لحظه نیاز دارد را برآورده کنند.این چشم‌انداز جدید چالش‌های خاصی را برای سازمانی که بر هوش انسانی متمرکز است، ارائه می‌کند. در دنیایی که رقبای اصلی ایالات متحده - چین و روسیه - توسط چهره هایی رهبری می شوند که در حلقه های کوچک و منزوی مشاوران فعالیت می کنند، دستیابی به این بینش در مورد اهداف رهبران مهم تر و دشوارتر از همیشه است.همانطور که 11 سپتامبر دوران جدیدی را برای سیا آغاز کرد، حمله روسیه به اوکراین نیز عصر تازه ای را برای این نهاد اطلاعاتی رقم زد.