پیامدهای هم‌صدایی ایران و چین برای آمریکا؛ اسرائیل و واشنگتن در دام اژدهای زرد/ تنش در خاورمیانه برای پکن فرصت ساز شد؟

به گزارش اقتصادنیوز، یکی از اهداف دولت بایدن کم رنگ کردن حضور ایالات متحده در خاورمیانه بر تمرکز بر فعل و انفعال های چین است؛ گزاره ای که به عنوان یکی از اولویت های ژئوپلتیکی ایالات متحده قلمداد می شود. با این همه شواهد نشان می دهد که خروج و یا حضور کم رنگ آمریکا در خاورمیانه دشوارتر از حد تصور است. در شرایطی که وقوع جنگ منطقه ای در مقیاس خودنمایی می کند، پس لرزه های رقابت های جهانی چین و آمریکا نیز به تنش های مارپیچی خاورمیانه اضافه شده است.

پیام واشنگتن، پاسخ تهران

در همین راستا نشریه بلومبرگ با انتشار یادداشتی مدعی است، در کنار چرخش آمریکا به شرق آسیا که محاسبات استراتژیک ایران را تحت تاثیر قرار داده، واکنش پکن به رویکرد آمریکا در جریان رقابت ها زمینه را برای نزدیکی ایران و چین هموارتر کرده است. به ادعای این نشریه این دو تحول مهم خاورمیانه را بی ثبات تر و مستعد درگیری کرده است.بلومبرگ مدعی است، موضع گیری عریان واشنگتن مبنی بر اینکه چین اولویت استراتژیک آمریکاست، به احتمال زیاد ایران را متقاعد کرده که ایالات متحده امروز تمایلی برای ورود به رویارویی نظامی مستقیم ندارد. چرا که می تواند ایالات متحده را در میدان دوم به چالش کشیده و این کشور را مجبور کند تا توجه و منابع را از چین منحرف نماید.

به ادعای بلومبرگ، ماحصل مستقیم محاسبات استراتژیک جدید ایران، سطح بالاتری از تحمل ریسک است. از آنجایی که تشدید رقابت چین و آمریکا آزادی واشنگتن برای مانور در خاورمیانه را محدود می کند، ایران براین باور است که می تواند بدون لحاظ کردن رویکرد ایالات متحده، پاسخی تندتر به اسرائیل بدهد.بلومبرگ در ادامه یادداشت ادعایی اش آورد که فعل و انفعال های محور مقاومت و متحدان ایران بعد از حمله هفتم اکتبر حماس به مواضع ایالات متحده نشان از آن دارد که تهران و متحدانش این باور را دارند که آمریکا خود را از هرگونه رویارویی پرهزینه حتی زمانی که پای متحدش یعنی اسرائیل در میان باشد، دور نگاه می دارد.

نتایج هم صدایی جبهه شرق برای ایران

به ادعای این نشریه افزایش حمایت اقتصادی و دیپلماتیک چین از ایران، تهران را در موضع قدرت قرار داده است. در مارس 2021، پکن و تهران قرارداد همکاری اقتصادی به ارزش 400 میلیارد دلار برای مدت 25 سال امضا کردند. در شرایط کنونی چین به بزرگترین خریدار نفت ایران تبدیل شده است. این در حالی است که با آمد و شده های پی در پی مقامات ارشد دفاعی و مانورهای مشترک دریایی نزدیک ایران در سال های 2022 و 2023، همکاری نظامی چین و ایران به سطح جدیدی رسیده است.از منظر دیپلماتیک، چین با روسیه برای حراست از ایران در برابر تحریم ها در شورای امنیت سازمان ملل متحد همکاری نزدیکی داشته اند. شراکت راهبردی چین و روسیه که با حمایت اقتصادی پکن از مسکو از آغاز جنگ اوکراین به طور قابل توجهی تقویت شده، عملا به یکی از موانع اصلی در مسیر مهار پیشرفت برنامه هسته ای ایران تبدیل شده است. چرا که این بار محور شرق یعنی روسیه و چین به بلوک غرب اجازه نمی دهند تا ایران را تحت فشار مفاد قطعنامه های اعلامی شان قرار دهند.

به نظر می رسد تا کنون، چین از آشفتگی خاورمیانه سود قابل توجهی به دست آورده است. واشنگتن به دلیل تعهدات قوی خود به اسرائیل، مجبور شده توجه و منابع عظیمی را به منطقه اختصاص دهد. در ماه آوریل، کنگره اجازه ارسال کمک های 15 میلیارد دلاری نظامی به تل آویو را صادر کرد. پنتاگون از اکتبر گذشته ناو هواپیمابر را به منطقه اعزام کرده است، در حالی که جهت محافظت از کشتی‌ها در دریای سرخ در برابر حملات انصار الله، نیروی دریایی نیروی قابل‌توجهی مستقر کرده و یک میلیارد دلار مهمات پیشرفته را برای خنثی کردن پهپادها و موشک‌ها صرف کرده است. در این میان، مقامات ارشد آمریکایی برای جلوگیری از گسترش درگیری، فعل و انفعال های دیپلماتیک در سطح وسیعی را آغاز کرده اند. در کنار صرف هزینه مادی، گزاره هایی چون تمرکز استراتژیک بر خاورمیانه به جای شرق آسیا و همچنین فرسایش اعتبار غرب در جنوب جهانی به مهم ترین دستاوردهای پکن بدیل شده است.

بلومبرگ در ادامه یادداشت ادعایی اش آورده، از آنجایی که جنوب جهانی به صحنه حیاتی رقابت چین و آمریکا تبدیل شده است، کاهش اقتدار اخلاقی واشنگتن در ارتباط با تحولات خاورمیانه احتمالا به پکن کمک خواهد کرد تا کشورهای در حال توسعه را برای مهار قدرت و هژمونی ایالات متحده با خود هم صدا کند. بدیهی است که هر چه بحران های حاکم بیشتر تمرکز ایالات متحده را از شرق آسیا دور کند؛ وضعیت چین بهتر خواهد شد. مطلوب‌ترین وضعیت برای چین، تنش‌های مداوم و بدون جنگ منطقه‌ای است. تشدید تنش شدیدی که عرضه و صادرات نفت چین را مختل می کند، جذابیت کمتری دارد.با این همه به ادعای ناظران نزدیکی چین به ایران موجب نخواهد شد تا تهران از موضع خود عقب نشینی کند.این در حالی است که پکن ممکن است  برای خنثی کردن این بحران تصمیمی نگرفته و منفعل بماند، حداقل تا زمانی که مطمئن باشد آتش‌سوزی احتمالی در خاورمیانه می‌تواند برای این کشور بیشتر از ایالات متحده، سودهای استراتژیک بلندمدتی به همراه داشته باشد.