اروپا سرگردان در صفحه شطرنج بازی تهران-مسکو/ اولین آزمون پزشکیان چیست؟

به گزارش اقتصادنیوز، کشورهای اروپایی و ایالات متحده اخیرا مدعی شدند که ایران چند صد موشک بالستیک کوتاه برد برای استفاده در جنگ اوکراین در اختیار روسیه قرار داده است، ادعایی که تهران قویا آن را رد کرد، این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که پیش‌تر غرب از همکاری پهپادی تهران و مسکو نگران بود و حالا موشک به کانون اصلی تنش میان طرفین تبدیل شده است. از منظر دولت‌های غربی، همکاری (ادعایی) موشکی میان ایران و روسیه به واسطه آن که به شکلی مستقیم امنیت اروپا در اوکراین را هدف قرار داده، می‌تواند به تنش‌های حاکم دامن بزند. از همین رو شاهد آن هستیم که ایالات متحده هم صدا با تروئیکای اروپایی تحریم‌هایی را پروازهای هوایی ایران به اروپا اعمال کرد.

چشم انداز مبهم صلح!

به نوشته شورای روابط خارجی اروپا، تحریم‌ها در شرایطی علیه ایران اعمال شده که رئیس جمهوری تازه این کشور که چهره‌ای اصلاح طلب و میانه رو قلمداد می‌شود از تمایل خود برای آغاز رایزنی‌های هسته‌ای با غرب با هدف برداشته شدن تحریم‌ها و عبور از چالش‌های اقتصادی خبر داده است، پزشکیان کاهش تنش با غرب و زمینه سازی برای تعامل سازنده با اروپا و ایالات متحده را به عنوان بخشی از اولویت‌های دستگاه دیپلماسی‌اش قلمداد کرده است. با این همه به ادعای گروهی از ناظران، ارسال ادعایی موشک‌های بالستیک به روسیه نشان می‌دهد که اولویت استراتژیک ایران کماکان تقویت روابط این کشور با روسیه است. این گروه مدعی‌اند، تمایل تهران برای هم صدایی با روسیه تا حدی ناشی از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای (موسوم به برجام) و بازگرداندن تحریم‌ها و فشار حداکثری است؛ این گزاره در کنار متغیرهایی چون با تهدیدات امنیتی فزاینده اسرائیل و ایالات متحده شاید موجب شده تا ایران و روسیه فارغ از فشارها همکاری‌شان را تعمیق کنند.

به ادعای شورای روابط خارجی اروپا، دولت‌های اروپایی باید پیام روشنی را برای تهران بفرستند مبنی بر این ارائه موشک به روسیه فضا را برای مذاکرات جدید می‌بندد و لغو تحریم‌های غرب را غیرممکن می‌کند. به بیانی دیگر، تداوم همکاری‌های موشکی (ادعایی) تهران و مسکو صرفا موجب خواهد شد تا غرب بالاخص اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپا فشارها علیه تهران را افزایش دهند. با این همه هستند گروهی  که باور دارند اروپا می‌بایست گفت‌و‌گوهای مستقیم با تهران را ادامه داده و زمینه را برای رایزنی‌های هسته‌ای معنادار هموار کند؛ رایزنی‌هایی که می‌تواند چشم‌انداز توافق تازه‌ای را میان طرفین ترسیم نماید. شورای روابط خارجی اروپا در ادامه گزارش ادعایی خود آورده که رهبران تروئیکای اروپایی می‌بایست از نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل برای انتقال مستقیم این پیام به همتایان ایرانی خود استفاده کنند و با توسل به دیپلماسی جدی و فعال و ارائه کمک اقتصادی، حمایت ایران از روسیه را متوقف کنند.

به ادعای ناظران به واسطه پیشرفت ایران در برنامه هسته‌ای‌اش و همچنین افزایش نفوذ و قدرت منطقه‌ای این کشور در خاورمیانه، اروپا می‌بایست روابط خود را با تهران به شکلی متوازن تعریف کند. شورای روابط خارجی مدعی است، اگر ایران ارسال موشک و پهپاد به روسیه را ادامه دهد، (ادعایی) طبیعتا فشارها بر تهران افزایش خواهد یافت، با این همه اروپا می‌بایست همزمان بستری را برای رایزنی‌ها هموار کند، بالاخص آن که دولت چهاردهم در ایران از گفت‌و‌گو برای رفع تنش‌ها حمایت می‌کند. چنین رایزنی‌هایی می‌تواند زمینه‌ساز توافقی تازه شود. این مرکز مطالعاتی در ادامه آورده، مذاکرات در ابتدا باید بر کاهش تنش هسته‌ای به عنوان دغدغه مشترک طرفین مترکز شود. با این حال، از آنجایی که پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران و استراتژی بازدارندگی این بازیگر در میانه افزایش درگیری‌های منطقه‌ای برجسته شده، غرب می‌بایست خیلی سریع امکان بازگشت به پشت میز مذاکره را بررسی نماید. دیپلمات‌های اروپایی می‌دانند که تشدید تنش‌ها با تهران می‌تواند به طور چشمگیری وضعیت خاورمیانه را بدتر کند، پیشرفت در برنامه هسته‌ای ایران را تسریع بخشیده و غرب را به درگیری گسترده‌تر بکشاند. تنش‌ها همچنین ایران و روسیه را همسوتر خواهد کرد.