گاف 20 هزار میلیارد تومانی نوبخت
به گزارش اقتصاد نیوز و به نقل از سایت رسمی سازمان برنامه و بودجه محمد باقر نوبخت در نشست خبری خود به خبرنگاران گفته است:"می‌توانیم سه درصد از رقم بودجه که رقمی بالغ بر ۳۹ هزار میلیارد تومان است را از تنخواه بانک مرکزی استفاده کنیم ولی ۱۹ هزار میلیارد تومان استفاده کردیم که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵ درصد کمتر است."
او ادامه داده است: "گفته می‌شود کسری بودجه باعث شده استقراض داشته باشیم یا از منابع بانک مرکزی استفاده کنیم، ولی نه‌تنها این امر انجام‌نشده که حتی از تنخواه بانک مرکزی هم کمتر استفاده شد و رئیس‌کل بانک مرکزی از این بابت تشکر کرد که از این محل فشاری وارد نشد."
تنخواه‌گردان خزانه چیست؟
تنخواه‌گردان خزانه عبارت است از اعتبار بانکی در حساب درآمد عمومی نزد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران که به‌موجب قانون اجازه استفاده از آن به میزان معین در هرسال مالی برای رفع احتیاجات نقدی خزانه در همان سال به وزارت امور اقتصادی و دارایی داده می‌شود اما خزانه مکلف است تا پایان سال این رقم را تسویه و بانک مرکزی بازگرداند.
اشتباه محاسباتی نوبخت
نوبخت در دفاع از عملکرد بودجه‌ای خود با اشاره به اجازه قانونی استفاده سه‌درصدی از تنخواه خزانه گفته است این رقم 39 هزار میلیارد تومان می‌شود.
منابع بودجه عمومی دولت در سال جاری حدود نزدیک به 650 هزار میلیارد تومان است. اگر دولت درصد این رقم را استفاده کند عددی که به دست می‌آید حدود 19.5 هزار میلیارد تومان است. درواقع سه درصد این رقم 39 هزار میلیارد تومان نمی‌شود و عجیب است که متولی بودجه کشور در تخمین خود 20 هزار میلیارد تومان خطا داشته باشد.
نکته دیگر اینکه اگر سه درصد تنخواه بودجه را ملاک قرار دهیم دولت از تمام ظرفیت قانونی این بند به‌طور کامل استفاده کرده است.
سوءتفاهم بودجه‌ای نوبخت
39 هزار میلیارد تومان مورداشاره نوبخت 6 درصد منابع بودجه عمومی است یعنی 3 واحد درصد بیشتر از ظرفیت قانونی مورداشاره.
درواقع اگر دولت بخواهد 39 هزار میلیارد تومان در قالب تنخواه‌گردان خزانه استفاده کند نسبت مورداشاره 6 درصد خواهد بود.
هیات وزیران در جلسه 17 فروردین 1399 تصویب کرد به منظور پیشگیری، امدادرسانی و جبران خسارات ناشی از حوادث غیر مترقبه تنخواه‌گردان خزانه از سه درصد به شش درصد افزایش یابد. به شرط آنکه بند (م) ماده (28) قانون الحاق رعایت شود این بند می گوید منابع برداشت شده به صورت هزینه ای و تملک دارایی های سرمایه ای به نهادهای امدادی اختصاص یابد تا در جهت آمادگی و مقابله با حوادث و سوانح هزینه شود.
بر این مبنا دولت می تواند 39 هزار میلیارد تومان در این قالب از بانک مرکزی اعتبار دریافت کند و تا پایان سال تسویه کند. به شرطی که 20 هزار میلیارد تومان ان فقط برای مدیریت بحران هزینه شود.
با این حساب به نظر می رسد رئیس سازمان برنامه و بودجه در بیان نسبت 6 درصد به جای سه درصد دچار اشتباه شده و بر همین مبنا محاسبات بعدی او نیز به خطار رفته است.
امکان دارد این اتفاق یک اشتباه لفظی قلمداد شود اما با توجه به جایگاه حساس رئیس سازمان برنامه و بودجه‌این خطاها تبعات دارد. نمونه ان در نتیجه گیری بعدی رئیس سازمان است که تاکید دارد در مقایسه با پارسال رقم تنخواه کمتر شده است.
در حالی که این مقایسه نمی تواند به دلیل افزایش حجم بودجه و تغییر نسبت در سال جاری دقیق باشد.
