سرعت مجاز بانک‌­ها برای خلق پول

به گزارش اقتصادنیوز در جلسه بعد از ظهر امروز در برج شیشه‌­ای میرداماد، عبدالناصر همتی خبر داد که ترازنامه بانک­‌های تجاری حداکثر 2 درصد در ماه می­تواند تغییر کند. این عدد برای بانک‌­های تخصصی 2.5 درصد در ماه در نظر گرفته شده است. کنترل ترازنامه‌­ها بانک‌­ها در پایان هر فصل و دوره‌­های 3 ماهه صورت خواهد گرفت.

سیاست جدید کنترل ترازنامه بانک‌­ها

11 آبان امسال، شورای پول و اعتبار سیاست احتیاطی کنترل رشد ترازنامه شبکه بانکی را تصویب کرد. این سیاست با هدف کنترل تورم و به منظور بهبود کیفیت ترازنامه بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی، از سوی بانک مرکزی پیشنهاد شده بود. بسته سیاستی پیشنهادی دارای 3 بند بود؛ نخست کنترل مقداری ترازنامه با اولویت سایر دارایی­ ها و دارایی­‌های خارجی.

در بند دوم شورای پول و اعتبار محدودیت مقداری ترازنامه را از برخی موارد مستثنی کرد؛ مانند وجه نقد، سپرده‌ها نزد بانک مرکزی، اوراق بدهی دولتی، تعهدات مشتریان بابت گواهی اعتبار مولد و اعتبارات پیشران زنجیره تولید. در واقع افزایش حجم ترازنامه در این موارد، از ذره­بین بانک مرکزی خارج است.

در بند سوم، به بانک مرکزی این اختیار داده شده که رشد ترازنامه بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی را بر حسب وضعیت مالی و نوع ماموریت آن‌ها تعدیل کند. طوریکه برای بانک‌های با وضعیت مالی نامناسب محدودیت بیشتری و برای بانک‌های با وضعیت مالی مناسب‌تر، محدودیت کمتری اعمال کند.

اعلام نرخ به مدیران عامل بانک­ها 

یک ماه پیش در 22 آذر ماه، رئیس کل بانک مرکزی در دیدار با مدیران عامل بانک­ها اعلام کرد که کنترل ترازنامه بانکها مطابق مصوبه شورای پول و اعتبار، از دی ماه سال جاری اجرایی و بر این اساس، ترازنامه‌­ها هرسه ماه یک بار توسط بانک مرکزی کنترل خواهد شد.

خبرهای قبلی اطلاعی در خصوص محدودیت کمی ترازنامه نمی­‌داد. اما در جلسه این ماه رئیس کل با مدیران عامل بانک­ها، نرخ محدودیت نیز رونمایی شد. همتی در جلسه امروز اعلام کرد که از ابتدای دی ماه، ترازنامه بانک­های تجاری باید ماهانه حداکثر 2 درصد و بانکهای تخصصی ماهانه حداکثر 2.5 درصد رشد کند. نکته­ای که در سخنان رئیس کل وجود دارد اینکه ترازنامه بانک­ها به صورت 3 ماهه کنترل خواهد شد؛ در واقع در پایان هر فصل ترازنامه بانک­ها از حیث رعایت محدوده حرکتی مجاز، کنترل می­شود. اگر حجم ترازنامه بیش از شعاع مجاز منبسط شود، با توجه به مجوزهای شورای پول و اعتبار، بانک­ها مشمول اقدامات تنبیهی خواهند شد.

در این حالت، ترازنامه بانک­‌ها نمی­تواند بیش از یک نرخ خاص منبسط شود؛ یعنی اگر بانک‌­های تخصصی در بخش سپرده­‌ها دچار انبساط 3 درصدی شوند، باید در بخش دیگری در بدهی­ها به دنبال سبک کردن 0.5 درصدی باشند تا از محدوده مجاز فراتر نروند. یا اگر میزان تسهیلات اعطایی موجب فربه شدن ترازنامه بیش از محدوده مجاز شود، باید در بخش دیگری در دارایی‌­ها به همان میزان جبران صورت گیرد. این حالت می‌­تواند بخشی از خلق اعتبار از سوی بانک­ها و افزایش ضریب فزاینده نقدینگی را کنترل کند.