بانک‌مرکزی ترمز دستی را کشید

به گزارش اقتصادنیوز، در هفته نخست اردیبهشت ماه سال جاری، برای نخستین بار در شش ماه اخیر بسطی ثبت نشده و 4 هزار و 576 میلیارد تومان از بانکها جمع آوری شد. بررسی آمار گزارش ها در این بازار حاکی از دو رکورد بوده است.

بازارهای تراز نقدینگی بانکها درهفته نخست اردیبهشت

عملیات بازار باز به منظور کنترل نرخ بهره بین بانکها و تراز نقدینگی در این نهادهای مالی صورت می گیرد. بانک مرکزی در این بازار با خرید اوراق بدهی دولتی به بانکها نقدینگی تزریق می کند. این تزریق در عملیات هفته های بازار باز از نوع ریپو است. عملیات در بازار باز بر اساس وضعیت روند بازار بین بانکی صورت گیرد اگر در این بازار کمبود باشد بانک مرکزی اقدام به خرید اوراق خواهد کرد اما اگر در بازار بین بانکی مازاد منابع باشد این بانک اقدام به فروش اوراق خواهد کرد.

در این نوع معاملات با هر فروشی که بانکها در اوراق بدهی دولتی ثبت می‌کنند باید در سررسیدی 14 روزه این مبلغ را با نرخ سود معین به بانک مرکزی باز پرداخت کنند. این عمل را می توان در معنای قبض پول گرفت. ما به التفاوت این دورقم نقش بسزایی در کنترل نرخ بهره بین بانکی داشته و از این طریق بر ارزش پول و قدرت خرید جامعه اثر گذار خواهد بود.کف نرخ سود در این بازار تقریبا 14 درصد و سقف آن 22 درصد است.

یعنی بانکها در حالتی که برای حل مشکل کمبود نقدینیگی خود نیاز جدی تری دارند، از بانک مرکزی در سقف نرخ سود طلب پول کرده و باید در مدت کوتاهی آن را باز پرداخت نمایند. این عملیات را استقراض شبانه نیز می گویند.

در دالان کف و سقفی که برای نرخ سود وجود دارد هدف، رسیدن به نرخ سودی است که هدفگذاری بانک مرکزی است.از آن جا که نرخ بهره بین بانکی تاثیر مستقیم و غیر مستقیم بر قدرت خرید مردم داشته و در نهایت نرخ تورم را جابجا می کند بنابراین برای رسیدن به تورم هدف گذاری شده باید نرخ معینی را بانک مرکزی سیاستگذاری کرده باشد. این نرخ درهفته گذشته تقریبا 19.76 درصد بوده است.

نخستین هفته بدون بسط در 6 ماه اخیر

روند تزریق نقدینگی از ابتدای پاییز سال 99 تاکنون نشان از تزریق بی وقفه نقدینگی توسط بانک مرکزی در بانکها داشته است. طبق مراحل گزارش شده این نهاد، همواره در هر هفته به دلیل کمبود نقدینگی بانکها در این بازار مبلغی بسط داده می شده است. اما نوار بسط نقدینگی در هفته نخست اردیبهشت پاره شد و در این مرحله به دلیل کفایت نقدینگی در گزارش بانک مرکزی از بازار باز، بسطی ثبت نشد.به عبارت دیگر از 12 هزار و 860 میلیارد تومان اوراق پیشنهادی بانکها به بانک مرکزی هیچ خریدی از سوی این نهاد شکل نگرفت.

این در حالی بود که به دلیل بازپرداخت نقدینگی در عملیات ریپو، 4 هزار و 530 میلیارد تومان از بانکها جمع آوری شد. اما این تنها قبض پول صورت گرفته توسط بانک مرکزی از بانکها نبوده است.

این نهاد در بازار ثانویه اوراق بدهی دولتی نیز با فروش اوراق به بانکها 45 میلیارد و 750 میلیون تومان دیگر از آنها جمع آوری کرده است. این عمل می تواند دو دلیل داشته باشد.

دلیل نخست: قبض بیشتر پول به منظور کنترل دقیقتر نرخ سود. چنانچه مجموع این ارقام را محاسبه کنیم حجم کل قبض پول 4 هزار و 576 میلیارد تومان محاسبه خواهد شد.

دلیل دوم: ضمن حفظ دلیل اول این اقدام می تواند ناشی از آن باشد که با فروش اوراق بدهی دولتی بانک مرکزی دست بازتری در عملیات ریپو داشته باشد و با جمع آوری پولی که در این بازار انجام می دهد بتواند به راحتی دوباره آن را در عملیات بازار باز تزریق کند.

بنابراین خالص عملکرد بانک مرکزی در بازار باز که حاصل کسر حجم قبض از تزریق نقدینگی است، در این هفته به کمترین میزان خود در کل شش ماه اخیر رسید. این اتفاق، بیانگر سیاست قبض پولی بانک مرکزی در کنترل نرخ سود در هفته نخست اردیبهشت بوده است.

کف اعتباردهی بانک مرکزی در 6 ماه اخیر

اعتبارات قاعده مند که در آن بانک‌ها به علت نیاز شدید تر خود به جبران کمبود نقدینگی از بانک مرکزی پول قرض می کنند نرخ سودی معادل با 22 درصد دارد. یعنی سقف نرخ سود.

حجم استقراض در این بازار توسط بانکها در هفته گذشته 2 هزار و 480 میلیارد تومان بوده که در مدت بررسی شده (6 ماه اخیر) کمترین میزان را داشته است. این رقم می تواند به شکل دیگری بسط نقدینگی در بانکها عنوان بگیرد. بنابراین کاهش اعتباردهی بانک مرکزی در این بازار نیز در ادامه سیاست انقباضی این نهاد در هفته اخیر قلمداد می شود و انقباضی ترین هفته در شش ماه اخیر را به ثبت رساند. نرخ سود مداخله نیز با توجه به عدم بسط در بازار باز در همان حد 22 درصد محاسبه می شود.