متقاضیان واکسن در ارمنستان چقدر ارز خارج کردند؟

مطابق قوانین موجود، در سفرهای زمینی، هوایی و دریایی، 400 هزار تومان عوارض خروج از کشور دریافت می‌شود. این برای بار اول سفر است. مسافران ارمنستان، باید برای تزریق دوز دوم واکسن، یک ماه بعد به این کشور سفر کنند. در بار دوم، رقم عوارض خروج از کشور 600هزار تومان است. 
اگر عدد 14هزار نفر خروج ایرانی‌ها به سمت ارمنستان مبنا قرار گیرد، تا 25 تیرماه 5 میلیارد و 600 میلیون تومان از ایرانیانی که به ارمنستان رفتند، عوارض خروج از کشور دریافت و به جیب دولت رفته است.

از آن جایی که از فروردین تا اواخر اردیبهشت، کشور درگیر پیک چهارم بود و امکان سفرهای خارجی فراهم نبود، فرض می‌شود تمام مسافران رفته به ارمنستان در سفر اول خارجی خود بودند. درآمد حاصل از خروج برای بار دوم این تعداد از ایرانیان نیز هشت میلیارد و 400 میلیون تومان خواهد بود؛ یعنی سر جمع، 14 میلیارد تومان از محل خروج ایرانیان از کشور به دلیل تزریق واکسن در کشور همسایه به حساب دولت واریز شد.

 البته که نباید از ارزهای خارج شده توسط این تعداد ایرانی نیز غافل شد. با احتساب اینکه هر فرد بدون اینکه در هتل اقامت داشته باشد روزانه 25 دلار هزینه خورد و خوراک خود می‌کند، هر فرد در ده روز 250 دلار و 14 هزار نفر برای تزریق دز اول واکسن خود سه میلیون و 500 هزار دلار ارز از کشور خارج کرده‌اند. حال آنکه اگر نیمی از افراد وارد شده به ارمنستان در هتل اقامت داشته باشند، سه میلیون دلار به ارزهای خارج شده از کشور، اضافه می‌شود. این در حالی است که این مسافران برای سفر دوم باید به ارمنستان بازگردند و احتمالا 3 میلیون دلار دیگر نیز به این کشور تزریق کنند.

 به نظر می‌رسد تاخیر در تزریق واکسن خواسته یا ناخواسته به محلی برای افزایش درآمدهای دولت تبدیل شده است. از آن طرف، فرصت استثنایی برای ارمنستان ایجاد کرده که در دوره شیوع کرونا، از درآمدهای سرشار گردشگری خود محروم مانده بود و حالا دلارهای گردشگران ایرانی را به جیب زده است. 

توجه کنید که این آمار و ارقام فقط برای تقریبا یک ماه است. اگر این روند در ماه‌های آینده تشدید شود، قطعا هم تعداد متقاضیان سفر به ارمنستان بالاتر می‌رود و به تبع آن خروج ارز از کشور شدت می‌گیرد و از سوی دیگر، میزان درآمد دولت نیز افزایش پیدا می‌کند. 

چقدر عوارض به دولت پرداخت شد؟

بر اساس آنچه سخنگوی گمرک اعلام کرده 14 هزار نفر تا 25 تیرماه برای تزریق واکسن به ارمنستان سفر کردند. بر اساس گفته‌های او تعداد مسافران زمینی از اول تیرماه از روزانه 100 نفر به بیش از دو هزار نفر در روز رسیده است.تا 25 تیرماه و با احتساب این موضوع که 14 هزار نفر برای اولین بار از مرز خارج می‌شوند (از فروردین تا خرداد کشور درگیر پیک چهارم بود) برای تزریق دز اول، 5 میلیارد و 600 میلیون تومان عوارض به دولت پرداخت شده است. از آنجایی که عوارض خروج از کشور برای سفر دوم به سایر کشورها 600 هزار تومان خواهد بود، مجموع عوارض پرداختی 14 هزار نفری که تا 25 تیرماه به ارمنستان سفر کردند، هشت میلیارد و 400 میلیون تومان است. بنابراین تا 25 تیرماه کل عوارضی که به حساب دولت واریز شده 14 میلیارد تومان است. از آنجایی که دولت ارمنستان تزریق واکسن را منوط به حضور ده روزه در خاک این کشور می‌داند، اقامت ده روزه ایرانیان با غذا و بدون اقامت در هتل و مانند عکس‌هایی که منتشر شد حضور در خیابان، روزانه 25 دلار می‌شود؛ برای ده روز 250 دلار. بنابراین 14 هزار شهروند ایرانی برای دوز اول حدود سه میلیون و 500 هزار دلار خواهد بود که برای دز دوم نیز اگر همین مبلغ بدون افزایش هزینه لحاظ شود؛ 14 هزار ایرانی به‌طور متوسط و با فرض حداقل هزینه، 7 میلیون دلار از کشور خارج کرده‌اند. با استناد به آمار رسمی منتشر شده از مرز که حاکی از خروج روزانه دو هزار ایرانی برای تزریق واکسن، 50 هزار دلار در هر روز از کشور خارج می‌شود تا در کشورهای همسایه به واکسن تبدیل شود. این در حالی است که قرار بود به زودی واکسن‌های ساخت داخل به بازار وارد شوند و تعهد کشورهای فروشنده واکسن نیز به اجرا درآید. 

استقبال از ارمنستان به هزار و یک دلیل

استقبال از واکسن در ارمنستان افزایش یافته به گونه‌ای که قیمت بلیت اتوبوس تهران- ایروان 700 هزار تومان است و در برخی از پایانه‌ها، اتوبوس‌های اعزامی کمتر از 5 صندلی خالی تا 28 تیرماه دارند.

البته که دلیل این استقبال علاوه بر پایین بودن سرعت واکسیناسیون در ایران، شنیده شدن زمزمه‌هایی مبنی بر پولی شدن واکسن در کشور بود؛ فروردین سال جاری حیدر محمدی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو، در برنامه «تهران ما سلامت» رادیو تهران گفته بود: «در صورت واردات واکسن با ارز نیمایی، آنها که در اولویت تزریق نیستند می‌توانند آن را ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان از دارخانه‌ها تهیه کنند.» اگرچه که این صحبت‌ها چندی بعد توسط رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت تکذیب شد. اما با توجه به روند فعلی واکسیناسیون و اینکه کشور در رده 13‌ام کشورهای با ابتلا و مرگ و میر بالا قرار دارد همچنین ورود ارز به کشور با مشکلاتی روبروست، دور از ذهن نیست. رایگان و خارج از نوبت بودن تزریق واکسن در ارمنستان نیز از دیگر دلایلی است که شهروندان حضور ده روزه حتی در خیابان را به جان بخرند تا واکسن بزنند. واکسن‌های تزریق شده در این کشور سه آسترازنکا، اسپوتنیک‌وی و سینوواک چین است. اگرچه هر سه در ایران نیز تزریق می‌شود، اما افراد بدون نوبت می‌توانند حداکثر تا ده روز واکسن خود را بزنند. 
این در حالی است که در تمام دنیا، واکسیناسیون امری رایگان و همگانی است و دولت‌ها خود را موظف به واکسینه کردن شهروندان خود می‌دانند. در ایران به دلیل کاستی‌های موجود، علاوه بر عملیات کند واکسیناسیون، موج سفر برای تزریق واکسن نیز به محل درآمد برای دولت تبدیل شده است. آن هم با قانون عوارض خروج از کشور که سابقه‌اش به حدود 35 سال پیش و دوران جنگ و کسری بودجه وحشتناک بازمی‌گردد و مشخص نیست دلیل اجرای آن در شرایط کنونی چیست؟