حراجِ زیرِ قیمت بانک مرکزی /شروع طوفانی بازار باز

به گزارش اقتصاد نیوز به نقل از اکو ایران، عملیات بازار باز در هفته اول زمستان رکوردهای مهمی را ثبت کرد. طبق آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی در این مقطع تقریبا 70 هزار میلیارد تومان بسط نقدینگی در این بازار صورت گرفته که بالاترین سطح عملیات هفتگی در تاریخ این بازار بوده است.

به طور کلی در بازار باز بانک مرکزی با خرید اوراق از بانک های نیازمند مبلغی را در نهادهای مالی دارای کسری بسط می دهد که در تاریخ سررسید معلوم و با نرخ سود مشخص آن را باز پس می گیرد. این عملیات یکی از راه های مهم و تاثیر گذار در تنظیم وضعیت نقدینگی بانک ها و نرخ بهره است.

رکوردزنی در بازار باز

در اولین هفته زمستان، بانک مرکزی تقریبا 70 هزار میلیارد تومان اوراق از بانک ها خریداری کرد. این اوراق نرخ سودی معادل با 20.15 درصد و تاریخ سررسید 7 روزه داشته است.

مطابق با آماری که بانک مرکزی در این خصوص منتشر کرده است بانک مرکزی با 100 درصد اوراق عرضه شده توسط بانک ها موافقت کرد. این ششمین هفته متوالی است که بانک  مرکزی با 100 درصد خرید اوراق موافقت می کند. 

طبق توافق بازخرید و نرخ سود تعیین شده توسط بانک مرکزی در این مدت 57 هزار و 490 میلیارد تومان را نیز از بانک ها جمع آوری کرده است. 

اکنون سوال آن جاست که چند میلیارد تومان در اختیار بانک ها در این مدت هنوز قرار دارد؟ به عبارت دیگر خالص عملیات در این هفته چقدر بوده و تا یک هفته دیگر چند میلیارد تومان دیگر در اختیار بانک ها قرار دارد.

برای محاسبه این رقم به هفته های قبل از پاییز برمی گردیم.  در همین راستا در هفته منتهی به 29 شهریور ماه هیچ عملیاتی در بازار باز انجام نشد. این در حالی است که در هفته های پیشین سیاست بانک مرکزی انقباضی بود. با آغاز هفته اول مهر ماه بانک مرکزی سیاست انبساطی خود را استارت زد و شروع به بسط نقدینگی در این بازار کرد. عملیات صفر در هفته پایانی تابستان باعث شد تا کلا حساب بانک ها و بانک مرکزی در این بازار صفر شود و هیچ کدام از یکدیگر طلبی نداشته باشند.

از این هفته به بعد می توان در هر هفته میزان قبض و بسط را از یکدیگر تفریق کرد و در نهایت خالص دارایی بانک ها تا هر هفته را محاسبه کرده و روندی آماری را از این شاخص تهیه کرد. 

این روند نشان می دهد در هفته منتهی به 6  دی ماه در بازار باز مجموعا از ابتدای مهر ماه تاکنون 511 هزار و 330 میلیارد تومان بسط نقدینگی در بازار باز صورت گرفته که از این میزان 442 هزار و 480 میلیارد تومان را بانک مرکزی قبض کرده است. البته این قبض و بسط به صورت هفتگی بوده و برای سهولت در محاسبات به صورت کلی در نظرگرفته شده است.

در نهایت تفاضل این دو رقم نشان می دهد در پایان عملیات اخیر بانک مرکزی در بازار باز تقریبا 68 هزار و 850 میلیاردتومان در اختیار بانک ها قرار دارد که بیشترین میزان دارایی بانک ها از ابتدای پاییز سال گذشته تاکنون بوده است.

به عبارت دیگر در راستای بسط بیشینه پول در بازار باز در هفته های اخیر خالص عملکرد بانک ها در این بازار نیز در بالاترین میزان خود در این مقطع قرار گرفته است. 

این در حالی است که در سال گذشته این رقم کمتر از یک دهم میزان فعلی با نرخی برابر با تقریبا 20 درصد بوده است. اکنون اما این نرخ در سطح 20.15 درصد قرار دارد. به عبارت دیگر در شرایطی که بسط در این بازار روندی افزایشی داشته اما نرخ سود همچنان در سطح پایینی ثابت مانده که تناسبی را با این افزایش نداشته است. 

در همین راستا برخی تحلیلگران معتقدند که با این افزایش تزریق در این بازار نرخ سود نیز باید در مسیری هماهنگ با این بسط حرکت کند و رشد بیشتری را ثبت کند.

این در حالی است که عملکرد بانک مرکزی در این هفته ها نشان می دهد در این مدت سیاست بانک مرکزی در جهت ثابت نگهداشتن نرخ سود بوده تا از این طریق بتواند در برخی بازارهای مالی تعادل را نگه دارد.

خیز دوباره در بازار بین بانکی

بازار دیگری که در آن بانک مرکزی با فعالیت در آن می تواند در کنترل نرخ بهره موثر باشد و همزمان به مدیریت نقدینگی نیز در بانک ها بپردازد بازار شبانه یا بازار بین بانکی است. در این بازار بانک های دارای کسری از نهادهای دارای مازاد استقراض پول می کنند که این پول با تاریخ سررسید کوتاه مدت و نرخ سود توافقی صورت میگیرد.در صورتی که این استقراض از بانک مرکزی صورت بگیرد نرخ سود در سقف خود یعنی 22 درصد خواهد بود.

به طور کلی کف و سقف نرخ سود دراین بازار توسط بانک مرکزی تعیین می شود که در دالان 14 تا 22 درصد قرار دارد.

اعتبارات قاعده مند در این بازار نشان می دهد در هفته منتهی به 6 دی ماه 5 هزار و 270 میلیارد تومان نقدینگی از بانک مرکزی استقراض شده که بیشترین میزان این قرض در هفته های اخیر بوده است. البته این پول تماما در این بازار جمع آوری شده است.

روند میانگین ماهانه اعتبارات قاعده مند نیز نشان می دهد در هفته های اخیر روند میانگین هفتگی این متغیر سعی در افزایش دارد و مسیری صعودی را آغاز کرده است.