کدام شرکت های بورسی سود بیشتری به سهامداران خود می دهند؟

در آستانه فصل مجامع قرار گرفته‌‌‌ایم؛ دوره‌‌‌ای که دماسنج اتفاقات و اخبار بورسی به‌صورت سنتی بالا می‌رود و شرکت‌های بورسی عمدتا در حوالی ابتدای تابستان مجامع سالانه‌‌‌ خود را برگزار می‌کنند. همواره یکی از سوالات سهامداران این بوده است که با سهام مورد نظرشان به مجمع بروند یا پیش از آن اقدام به فروش سهام کنند. با توجه به اینکه شرکت‌های بورسی غالبا سودساز هستند، عمدتا در مجامع شرکت‌های بورسی شاهد این امر هستیم که سود شناسایی شده و طبق قانون و تصمیم سهامداران بخشی از آن توزیع می‌شود، به همین دلیل و با توجه به اینکه سود تقسیمی از قیمت تابلو پس از مجامع کسر می‌شود، قیمت‌های شرکت‌های بورسی پس از مجامع کاهش داشته و در نتیجه، نسبت P/ E آنها جذاب‌‌‌تر می‌شود.

همین موضوع به‌صورت عمومی باعث ایجاد جو مثبت بازار سهام پیش از مجامع می‌شود و قیمت شرکت‌های سودساز به‌صورت عمومی (و نه قطعی) رشد می‌کند؛ اما اینکه پیش از مجامع ذخیره سود انجام شده است یا شرکت آن‌قدر ارزندگی دارد که حتی پس از مجمع و دریافت سود بتوان با آن سهامداری کرد، اول از همه به ارزندگی آن نماد و در مرحله بعد، به افق دید سرمایه‌گذار که کوتاه‌مدت است یا بلندمدت، بستگی دارد. تعیین استراتژی شرکت در مجامع به عوامل دیگری نیز بستگی دارد؛ از جمله چشم‌‌‌انداز بازار سرمایه در کوتاه‌مدت، اطلاعات قابل کسب در مجمع و در برخی موارد، جذابیت رأی‌دادن و انتخاب هیات‌مدیره که در سال‌های اخیر نیز بیشتر مورد استقبال سهامداران حقیقی قرار گرفته است.مجمع عمومی عادی سالانه، یکی از مجامع متداول‌‌ است که شرکت‌های بورسی موظفند، هر سال نهایتا چهارماه پس از پایان سال مالی‌‌‌ خود، آن را برگزار کنند. با توجه به اینکه سال مالی بیشتر شرکت‌های بورسی منتهی به 29اسفند است، در خردادماه و تیرماه شاهد ترافیک برگزاری مجامع هستیم؛ هرچند در سایر ایام سال نیز برخی از مجامع شرکت‌هایی که سال مالی متفاوتی دارند یا زودتر اقدام کرده‌‌‌اند، برگزار می‌شوند. در مجامع سالانه، صورت‌های مالی شرکت مورد بررسی و در نهایت تصویب قرار می‌گیرد و مهم‌ترین بخش آن از نگاه سهامداران، بالاخص حقیقی‌‌‌ها و افراد، کوتاه‌بودن زمان سود تقسیمی است (به سود شناسایی‌شده سالانه، EPS و به سود تقسیمی،  DPS گفته می‌شود). البته طبق قانون حداقل 10‌درصد از سود شناسایی‌شده باید بین سهامداران به‌نسبت ‌درصد سهامشان توزیع شود.  دسته دوم مجامع، مجمع فوق‌‌‌العاده است که طیف متنوعی از مجامع، از جمله افزایش یا کاهش سرمایه (روش‌های مختلفی دارد) یا سایر تغییرات در شرکت را شامل می‌شود و به‌صورت موردی به درخواست سهامداران عمده تشکیل می‌شود.  در تمام حالات مذکور، تنها سهامدارانی که در زمان مجمع، سهام شرکت را در اختیار داشتند، به‌نسبت سهامشان در تصمیم‌گیری‌‌‌ها حق رأی دارند و از نتایج منتفع می‌‌‌شوند. براین اساس، افرادی که پیش از بسته‌شدن نماد برای مجمع، اقدام به فروش سهامشان کنند، از این موارد منتفع نخواهند شد.

گروه‌‌‌های جذاب فصل مجامع

به صورت عمومی و سنتی، جذابیت مجامع سالانه به سودهایی است که در آن شناسایی و توزیع می‌‌‌شود. بنابراین عموما شرکت‌هایی که وضعیت سودسازی مناسبی در سال مالی قبل داشته‌‌‌اند، مورد توجه بازار قرار می‌‌‌گیرند. تجربیات سال‌های گذشته نشان داده است که شرکت‌های معدنی، فولادی، پتروشیمی و پالایشی بیشترین سودها را در میان شرکت‌های بورسی توزیع می‌کنند و به‌عنوان شرکت‌های دلاری نیز شناخته می‌‌‌شوند. علاوه بر شرکت‌های دلاری بورسی، سرمایه‌گذاری‌‌‌هایشان نیز عموما سودهای مناسبی کسب می‌کنند. 

نکته بعدی در خصوص مجامع، همان‌طور که در ابتدا به آن اشاره شد،‌ درصد توزیع سود است که از نگاه سهامداران، کوتاه‌مدت‌بودن تقسیم سود بیشتر جذابیت بالاتری دارد و یکی از معیارهای حضور در مجامع است؛ اما سرمایه‌گذاران حرفه‌‌‌ای‌‌‌تر بعضا ترجیح می‌دهند که شرکت مورد نظرشان بخش کمتری از سود را تقسیم کند و عمده آن را به‌منظور افزایش سرمایه و اجرای طرح‌‌‌های توسعه‌‌‌ای خود صرف کند. نگاه جامع به صنایع بزرگ نشان می‌دهد که آنها در معرض دو تهدید بزرگ هستند: تامین یوتیلیتی (آب، برق، گاز و...) خود در بلندمدت و استهلاک بالای ماشین‌‌‌آلات که به‌طور میانگین و استاندارد عمر مفید تجهیزات عموما بیشتر از 20سال نیست؛ هرچند با اورهال و روش‌های دیگر، صنایع قدیمی کماکان مشغول به فعالیت هستند. البته باید در نظر داشت که اولا، این موضوع نیازمند صرف هزینه روبه رشد برای تعمیرات و نگهداری ماشین‌‌‌آلات است؛ ثانیا، راندمان تولید آنها به‌مرور کاهش خواهد یافت. 

در مجموع، تامین یوتیلیتی و همچنین اجرای طرح‌‌‌های توسعه‌‌‌ای یا تعمیرات، نیازمند تزریق نقدینگی است که بهتر است بخشی از آن از محل سود شناسایی‌شده شرکت باشد. تجربه نیز نشان داده است که شرکت‌هایی که با درایت و دوراندیشی سهامدارانشان سود کمتری را توزیع کرده و مابقی را صرف امور ضروری فوق کرده‌‌‌اند، در بلندمدت روند باثبات و رو به رشد بهتری نیز داشته‌‌‌اند و معیارهای مورد نظر سهامداری را بیشتر شامل می‌‌‌شوند. هرچند ممکن است در تمام موارد فوق استثنائاتی نیز وجود داشته باشد.  در جدول گزارش نگاهی داریم به ‌درصد سود و نسبت  P/ E بیست شرکت بزرگ بورسی و همان‌طور که می‌بینیم، در گروه‌های مختلف بازار که با هم مرور کردیم، به‌صورت عمومی شرکت‌های سنگ‌آهنی، سرمایه‌گذاری‌ها و پتروشیمی‌ها بیشترین‌ درصد توزیع سود را دارند و شرکت‌های پالایشی و شرکت‌های فلزات اساسی در جایگاه‌های بعدی قرار دارند (هرچند در برخی موارد، نمادها متفاوت از وضعیت کلی گروهشان تصمیم‌گیری می‌کنند).

واریز سود مجامع

 امسال برخلاف سال‌های گذشته با توجه به تصمیم مهم و مثبت سازمان بورس، تمام شرکت‌های بورسی موظف شده‌‌‌اند که سود سهامدارانشان را به‌صورت الکترونیکی و از طریق سامانه سجام واریز کنند. به نظر می‌رسد این موضوع باعث شود تا جذابیت حضور در مجامع نسبت به قبل افزایش یابد و انگیزه فروشندگان (به‌دلیل راحتی دریافت سود) کاهش یابد و شاهد برگزاری مجامع پرشورتر نسبت به سال‌های گذشته باشیم و در نتیجه، تکانه‌‌‌های بورس، پیش و پس از فصل مجامع کمتر باشد.به‌طور کلی، سهامدارانی که اقدام به خرید نمادهای ارزنده بازار از نظر بنیادی کرده و در بلندمدت سهامداری کرده‌‌‌اند‌‌‌، وضعیت نسبتا بهتری نسبت به عموم سهامداران دارند. همچنین در این استراتژی، سودهای دریافتی در همان شرکت‌های ارزشمند سرمایه‌گذاری می‌شود که در طول سال‌های متمادی با اثر مرکب می‌‌‌تواند میزان موفقیت فرد را افزایش دهد. از نگاه دیگر، برخی سهامداران با استفاده از دانش تکنیکال در آستانه فصل مجامع، اقدام به نوسان‌گیری و ورود و خروج‌‌‌های به‌موقع می‌کنند که این موضوع نیز در صورت داشتن تبحر کافی می‌‌‌تواند موجب افزایش ارزش پرتفوی سهامدار شود. در نهایت، تصمیم‌گیری برای حضور یا عدم‌حضور در مجامع کاملا به استراتژی هر فرد و وضعیت نماد خریداری‌شده بستگی دارد و این موضوعی است که به صورت تجربی برای افراد مختلف، متفاوت است؛ هرچند قدیمی‌‌‌های موفق بازار که نگاه بلندمدتی دارند، ترجیح می‌دهند در مجامع شرکت‌های توانمند حضور یابند و اقدام به کسب سود و همچنین دانش در خصوص آخرین وضعیت شرکت از زبان مدیران ارشد کنند.