توسعه فدای بقا

مثلا اگر سیاستگذاری معتقد باشد که «کنترل» ابزار قدرتمند تعادل اقتصادی است، برایش فرقی نمی‌‌کند که زمان جنگ باشد یا صلح و یا زمان بحران باشد یا دوران بهبود اقتصادی. او فقط می‌‌فهمد که سیاست موثر در هر شرایطی، سیاست‌‌های کنترلی است. در چنین شرایطی وقتی شرایط تغییر می‌‌کند، سیاست قبلی جواب نمی‌‌دهد و سیاستگذار مبهوت می‌‌شود که چه اتفاقی در حال رخ دادن است. وقتی تحلیلش با سیاست کنترلی قفل ‌شده است، او به‌ناچار نیاز به دشمن دارد تا عدم توفیق را به این دشمن منسوب کند و خود را از مشکلات موجود توجیه و در نهایت رها کند. بنابراین تثبیت‌شدگی و نداشتن انعطاف‌‌پذیری و تاب‌آوری نیاز به دشمن دارد. این دو همیشه با هم می‌‌آیند. این عارضه بعد از انقلاب کماکان وجود داشته و در دورانی ضعیف و در دورانی قوی شده است.

این باورهای ثابت نه تنها ما را از رقابت‌‌های بین‌‌ا‌‌لمللی دور می‌‌کند، بلکه اقتصاد و سیاستگذاری اقتصادی را به یک مقاومت تبدیل می‌‌کند. به همین دلیل به‌تدریج نیروهای سیاسی و اقتصادی صف‌‌آرایی می‌‌کنند. عده‌‌ای همواره خواستار تغییر سیاست‌‌های اقتصادی هستند و عده‌‌ای در سایه این سیاست‌‌های ثابت و پیشینی، دنبال منافع خود هستند. یعنی به موازات شکل‌‌گیری مقاومت‌‌های داخلی، فساد و رانت‌‌جویی هم رشد می‌‌کند. نتیجه این مکانیسم قربانی شدن رشد اقتصادی بلندمدت و شکل‌‌گیری نظام رانت‌‌گیری و تشدید بحران‌‌های اقتصادی می‌‌شود و حاصل این بحران‌‌ها نیز گسترش کنترل در اقتصاد برای حفظ و بقای سیستم اقتصادی است. به یک تعبیر توسعه فدای بقا می‌‌شود. برای حل این مساله تحول اساسی در سیاست‌‌های اقتصادی بسیار ضروری است؛ ولی این سیاست‌‌های اقتصادی زمانی می‌‌تواند اثربخش و پیش‌برنده باشد که یک بستر سیاستگذاری انعطاف‌‌پذیر و تاب‌‌آور را در حمایت از خود داشته باشد. فقدان این بستر همان عاملی است که ما را از رشد بلندمدت و توسعه غافل کرده است.

منبع: دنیای اقتصاد