تلاش بخش خصوصی برای تحول دیجیتال در صنعت پتروشیمی

به گزارش اقتصادنیوز، رویداد «توسعه زیست‌بوم نوآوری صنعت پتروشیمی» توسط مرکز نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی تهران با همکاری کمیسیون انرژی و محیط زیست این اتاق و انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی، گروه سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی خلیج‌فارس و پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت در بخش‌های تجهیزات و قطعات، مواد و محصولات پتروشیمی، نرم‌افزار، پلتفرم و خدمات در روز دوشنبه، دوازدهم دی ماه برپا شد.

در آغاز این رویداد، سحر بنکدارپور، رئیس مرکز نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران با اشاره به اینکه اتاق تهران در دو دوره اخیر هیات نمایندگان همگام با تغییر رویکردها در کسب‌وکارها و برای رسوخ فناوری در فعالیت‌های اقتصادی، اقدام به ایجاد کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال کرده است، توضیح داد که در سال 1399 نیز مرکز نوآوری و تحول دیجیتال برای کمک به انجام این ماموریت در اتاق تهران آغاز به کار کرد.

به گزارش اقتصادنیوز، سحر بنکدارپور افزود: مرکز نوآوری حلقه واسط میان کسب‌وکارهای سنتی و اکوسیستم نوآوری است و از آنجایی که موضوع بندهای 13 تا 15 سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به صنعت پتروشیمی پرداخته است، بعد از حوزه معدن، دومین رویداد مرکز نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران به صنعت پتروشیمی اختصاص یافت.

بنکدارپور با اشاره به رشد سه برابری شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعت نفت، عنوان کرد: تعداد این شرکت‌ها از 150 شرکت در سال 1400 به 550 شرکت در سال 1401 رسیده است و باید این نکته مورد بررسی قرار گیرد که این شرکت‌ها علاوه بر رشد کمّی از رشد کیفی هم برخوردار بوده‌اند یا خیر.

رئیس مرکز نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران با تاکید بر اینکه شرکت‌های بزرگ و کوچک می‌توانند نقش مکمل را برای یکدیگر ایفا کنند، گفت: شرکت‌های بزرگ معمولا از رشد آهسته، کمبود خلاقیت، فرآیندهای غیرمنعطف و ریسک‌گریزی رنج می‌برند و در مقابل دشواری‌های دسترسی به بازارهای جدید، نیروی کار کم‌تجربه، کمبود منابع و چهره شناخته نشده از جمله چالش‌هایی است که استارت‌آپ‌ها با آن دست به گریبانند. بنابراین این شرکت‌ها از طریق همکاری ضعف‌های یکدیگر را پوشش داده و با سرعت بیشتری مسیر رشد را طی می‌کنند.

وی گفت: مرکز نوآوری اتاق تهران، از طریق ایجاد ارتباط و تسهیل تامین مالی می‌تواند به ایجاد زیست‌بوم نوآوری در صنعت پتروشیمی کمک کند و برای دستیابی به این هدف از بازیگران این زیست‌بوم نظیر شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور، صاحبان پروژه‌ها، مراکز نوآوری و شتاب‌دهنده‌ها، صندوق‌ها و سرمایه‌گذارها و فعالان صنعت پتروشیمی کمک بگیرد.

بنکدارپور در ادامه فرآیند برگزاری این رویداد را تشریح کرد و افزود: جذب و شناسایی طرح‌ها، غربالگری آن‌ها، ارائه‌ طرح‌ها به سرمایه‌گذاران و برگزاری نشست‌های B2B میان صاحبان طرح‌ها و سرمایه‌گذاران از جمله مراحل این رویداد بوده است.

الزامات همکاری شرکت‌های بزرگ و کوچک

در ادامه این جلسه، سیاوش ملکی‌فر، معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی سخنانی در باب الزامات همکاری کسب‌وکارهای بزرگ و شرکت‌های دانش‌بنیان ایراد کرد و آن‌ها را از همکاری مستقیم بر حذر داشت.

ملکی‌فر به همکاری شرکت دیجی‌کالا با شرکت آپتایم اشاره کرد و گفت: این همکاری حدود 37 درصد به بهره‌وری دیجی‌کالا در حوزه لجستیک افزوده است. به‌رغم این سودآوری و با وجود آنکه شرکت آپتایم به اطلاعات مهمی از دیجی‌کالا دسترسی دارد، اما شرکت دیجی‌کالا در این سال‌ها سعی نکرده این شرکت را از آن خود کند. این یک نمونه از سرمایه‌گذاری شرکت بزرگ در شرکت کوچک است که البته پیچیدگی بسیاری دارد.

او در ادامه با طرح این پرسش که چرا شرکت‌هایی نظیر همراه اول و اتکا رشد دیجی‌کالا را تجربه نکردند؟ افزود: اگر دیجی‌کالا به صورت مستقیم بر آپتایم سرمایه‌گذاری می‌کرد، چنین رشدی را به دست نمی‌آورد. در واقع، هرگونه سرمایه‌گذاری یا ارتباط مستقیم میان بزرگ‌ها و کوچک‌ها خطرناک است و برای این ارتباط باید از نهادهای واسط بهره‌ گرفت. چنانکه شرکت دیجی‌کالا نیز برای برقراری این نوع ارتباطات از مرکز نوآوری خود بهره ‌می‌گیرد.

ملکی‌فر سپس به فرصت‌های ایجاد شده در قانون جهش تولید دانش‌بنیان و به ویژه ماده 11 این قانون پرداخت و گفت: طبق این ماده قانونی‌ حداکثر 30 درصد سرمایه­گذاری مستقیم شرکت‌های پذیرفته شده در بورس تهران یا بازار اول یا دوم فرابورس ایران یا شرکت‌های دارای سرمایه ثبتی به میزان حداقل یک‌سی‌ام سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی، در شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و فناور به عنوان اعتبار مالیاتی در نظر گرفته می‌شود و به همین میزان از مالیات قطعی‌شده سال تخصیص سرمایه مذکور یا سال‌های بعد کسر می‌شود.

تولید ارزش افزوده کیفی و پایدار

رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران هم «چارچوب نظری تغییر در راهبردهای بخش پتروشیمی کشور را ترسیم کرد و چالش‌های کنونی صنعت پتروشیمی را رقابت‌پذیری و ارتقا کیفیت و نیز متنوع‌سازی تولید عنوان کرد و گفت: یکی دیگر از مسایلی که تمام شئون فضای کسب‌وکار با آن مواجه است، مساله ارتباط است. نحوه برقراری ارتباط چنان حائز اهمیت است که امروز چالش‌های رفتاری را در جامعه پدید آورده و در این فضا ضرورت دارد که یک چارچوب نظارتی برای مدیریت شایسته تنگناها و بلاتکلیفی‌های ناشی از تحریم‌ طراحی شود.

پدیدار عنوان کرد: در مرحله بعد، نوعی تغییر و دگرگونی اتفاق می‌افتد که ضرورت شناسایی و جذب منابع را دوچندان می‌کند. او سپس با اشاره به نقاط ضعف و قوت این مسیر گفت: دارایی‌های طبیعی، سازمان‌ بخشی و عوامل انسانی و فناورانه که شامل نیروهای کار باتجربه است، جزو نقاط قوت کسب‌وکارها تلقی‌ می‌شود.

رئیس کمیسیون انرژی و محیط‌زیست اتاق تهران افزود: برای سازمان‌بخشی باید یک محیط مساعد سیاست‌گذاری وجود داشته باشد. در واقع در چنین محیطی می‌توان یک شالوده محکم ایجاد کرد و سپس در مسیر پیشرفت قرار گرفت. راه پیشرفت نیز دارای دو بخش چشم‌انداز و اهداف است؛ به این ترتیب در بخش چشم‌انداز باید بر دارایی‌های طبیعی و نقاط قوت صنعتی ایران برای تایمن بازارهای جهانی تکیه کرد.

نخستین هدف راهبردی از نگاه پدیدار، مدیریت روابط تجاری برای موفقیت در یک محیط مطمئن و متحول خارجی است. هدف راهبردی دوم نیز حمایت از اصلاحات نهادی و سیاسی برای افزایش فرصت‌های تولید خواهد بود. ارزیابی فرصت‌های تولید و اصلاحات نهادی روی این فرصت‌ها خواهد بود. هدف راهبردی سوم نیز تسهیل سرمایه‌گذاری و دسترسی به منابع مالی برای رشد و متنوع‌سازی و البته گام نهایی ارتقای کیفیت و پایداری زیست محیطی برای رشد بلندمدت در این بخش است.

او آثار چارچوب نظری تغییر در راهبرد بخش پتروشیمی را افزایش صادرات، گسترش فعالیت‌های پایین دستی و بهبود پایداری زیست‌محیطی برشمرد.

رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران با تاکید بر اینکه پیمودن این فرایند و تولید ارزش افزوده در صنعت پتروشیمی سه تا 5 سال به طول می‌انجامد، گفت: ارزش افزوده پدیده آمده در کمتر از این بازه، ارزش کیفی و پایداری نخواهد داشت.

توسعه فناوری وضعیت اقتصاد را بهبود می‌بخشد

در ادامه این جلسه، مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران پشت تریبون قرار گرفت و سخنان خود را با اشاره به وضعیت اقتصادی کشور آغاز کرد.

خوانساری با بیان اینکه اقتصاد کشور با بی‌ثباتی و عدم قطعیت مواجه است، افزود: اگرچه جوانان در شرایط امروز دچار نا‌امیدی شده‌اند اما می‌توان امیدوار بود که مشکلات موجود به کمک جوانان بهبود پیدا کند.

او سپس به سابقه حدود 140 ساله اتاق تهران اشاره کرد و گفت که اتاق تهران بنیان‌گذار بسیاری از امور در صنعت و تجارت کشور بوده و در ایجاد نخستین صنایع نظیر صنعت برق یا ضرب سکه پیشقدم بوده است. البته در مقاطعی به دلیل شرایط حاکم نتوانسته است، نقش خود را ایفا کند.

رئیس اتاق تهران در ادامه گفت: به نظر می‌رسد بزرگ‌ترین نقشی که اتاق در این برهه می‌تواند ایفا کند، کمک به نوآوری و تحول دیجیتال در اقتصاد باشد؛ در این مسیر دوستان جوانی که در دوره گذشته وارد هیات نمایندگان اتاق تهران شدند، توانستند اقدامات خوبی به انجام برسانند که این اقدامات تحت لوای کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال و مرکز نوآوری اتاق تهران انجام گرفته است.

وی در ادامه با اشاره به جایگاه برابر اقتصاد ایران و ترکیه در سال 1357 و فاصله گرفتن این دو کشور طی سال‌های اخیر در عرصه صنعت و تجارت، گفت: اقتصاد ایران طی دهه‌های اخیر با تورم مزمن و دو رقمی مواجه بوده و رشد سرمایه‌گذاری نسبت به استهلاک سرمایه منفی شده است. همچنین ارزش ریال به تناسب افزایش تورم کاهش یافته و افت سرمایه اجتماعی کار را مشکل کرده است. اکنون تنها امیدی که برای کشور باقی مانده آن است که از طریق توسعه فناوری، عقب‌ماندگی‌ها را جبران کنیم.

او با بیان اینکه عدم‌النفع کاهش صادرات نفت به واسطه تحریم‌ها به حدود 100 میلیارد دلار می‌رسد، افزود: یکی از راه‌های جبران گذشته توسعه فعالیت‌های فناورانه در کشور است. رویداد قبلی مرکز نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران که مربوط به حوزه معدن بود، به انعقاد و امضای 3 الی 4 قرارداد منجر شد و امیدواریم این اتفاق در رویداد امروز نیز رخ دهد. صنعت پتروشیمی در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی را تجربه کرده و از 3 میلیون تن در سال 1357 به 80 میلیون تن در سال 97 رسیده و پیش‌بینی‌ می‌شود که میزان تولید محصولات پتروشیمی در سال 1404 به 133 میلیون تن برسد. به طور حتم چنانچه این صنعت با صنعت دیجیتال همراه شود، با سرعت بیشتری این میزان رشد را حاصل خواهد کرد.

خوانساری با ابراز امیدواری نسبت به اینکه اتاق تهران بتواند حلقه واسطی میان کسب‌وکارهایی که به روش معمول فعالیت می‌کنند و کسب‌وکارهای دانش‌بنیان باشد، افزود: در وضعیتی که خروج سرمایه و نخبگان به چنین وضعیت رسیده و سرمایه اجتماعی در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد، باز هم باید امیدوار باشیم که با ایجاد ارتباط میان صنعت، تجارت و استارت‌آپ‌ها وضعیت اقتصاد را بهبود ببخشیم.

پس از ایراد این سخنان، تعدادی از استارت‌آپ‌ها در حضور سرمایه‌گذاران به معرفی طرح‌های خود در رویداد «توسعه زیست بوم نوآوری صنعت پتروشیمی» پرداختند.