انتقادهای یک کارشناس بازار از برنامه هفتم توسعه/ کپی و تکرار مکررات است

هفتمین برنامه توسعه کشور در حالی این روزها در کمیسیون‌های مجلس در حال بررسی است که کارشناسان اعتقاد دارند که به‌دلیل عدم پشتوانه کارشناسی دقیق و واقع‌گرایی، همچون برنامه‌های دیگر با مشکل روبه‌رو خواهد شد.یکی از بخش‌های برنامه هفتم توسعه، مباحث مربوط به صندوق‌های بازنشستگی است که مورد انتقادات بسیاری قرار گرفته است.

نمایندگان کارگری بندهایی از این لایحه را به ضرر موجودیت صندوق‌های بازنشستگی، خاصه صندوق تامین اجتماعی و همچنین به ضرر منافع کارگران و بازنشستگان می‌دانند و از مجلس می‌خواهند که بخش‌هایی از این لایحه را با قاطعیت حذف کند. در همین خصوص حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار در گفت‌وگو با خبرگزاری خبرآنلاین می‌گوید: در برنامه هفتم توسعه بخش مهمی به اصلاح صندوق‌های بازنشستگی اختصاص داده شده است، اما متاسفانه تاکنون سه رویکرد متفاوت را در بحث برنامه هفتم شاهد هستیم.

وی می‌افزاید: یکی از این رویکردها، انتشار پیش‌نویس اولی است که از طرف دولت منتشر شد و با انتقادهایی در رسانه‌ها مواجه شد.بر این اساس، دولت قبل از ارسال این پیش‌نویس به مجلس، آن را تغییر داد و بعدا متن رسمی‌ای که در اختیار مجلس قرار گرفت، منتشر شد.

این فعال بازار کار ادامه می‌دهد: سومین مورد هم اظهاراتی است که هم‌اکنون نمایندگان مجلس، مسوولان کمیسیون‌ها و اعضای کمیسیون‌ها در خصوص رویکرد برنامه هفتم در مجلس مطرح می‌کنند.

تکرار مکررات در برنامه هفتم

این کارشناس بازار کار تصریح می‌کند: شاید الان قدری برای بررسی و ارزیابی رویکرد حاکمیتی در بحث صندوق‌های بازنشستگی زود باشد، اما با وجود این‌که مجلس و دولت با یکدیگر تفاوت دارند، اما یک گرایش سیاسی واحدی در کشور شکل گرفته که می‌تواند برای کشور آسیب‌زا باشد و همراهی این‌ها با هم، برنامه و اداره کشور را از وجود یک کار کارشناسی و آرای متفاوت برای رفع مشکلات محروم می‌کند.

حاج‌اسماعیلی عنوان می‌کند: من فکر می‌کنم برنامه‌هایی که در یکی دو سال اخیر مطرح شده، با چنین نقدهایی روبه‌رو بوده است. برنامه هفتم هم به نظر من به دلیل عدم پشتوانه کارشناسی دقیق و واقع‌گرایی، می‌تواند مثل برنامه‌های دیگر با مشکلات همراه باشد و حتی می‌تواند مشکلات بیشتری داشته باشد.

وی متذکر می‌شود: به‌هرحال برنامه‌های ۵ سال گذشته با تاکید همه کارشناسان و نهادهای حاکمیتی، کمتر از ۳۰ درصد اجرا شده است. این یک ضعف بزرگ است که در برنامه هفتم هم می‌تواند شکل بگیرد؛ کمااین‌که پیش‌نویسی که دولت مطرح کرد و به مجلس فرستاد، خیلی از بخش‌های آن تکرار و خیلی از بخش‌ها هم کپی بود و موضوع جدیدی در آن دیده نمی‌شد؛ مسائلی مثل اقتصاد بخش خصوصی با ابهام و اشکالات زیادی روبه‌رو بود و در عین حال، به تعاونی‌ها پرداخته نشده بود.

چند ابهام در برنامه

این کارشناس بازار کار در ادامه می‌گوید: اما در خصوص صندوق‌های بازنشستگی مسائلی مطرح شده که برخی از آن‌ها هم دچار تغییر در مجلس می‌شود. یکی از این‌ها، بحث ادغام بود. ادغام یک کار سنگین و تخصصی و فنی است که در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست که بتوان صندوق‌های غیردولتی را با صندوق‌های دولتی ادغام کرد.

حاج‌اسماعیلی می‌افزاید: این موضوع خیلی طولانی‌مدتی است که به لحاظ اداری و ساختار فنی باید پیگیری شود.

وی عنوان‌ می‌کند: یکی از مسائل دیگری که در این بحث مطرح بود، مدیریت مطلقی است که دولت در مسیر فعالیت و انجام کارها در صندوق‌های بازنشستگی دنبال می‌کند. ما الان می‌بینیم برای صندوق تامین‌اجتماعی هم پیشنهاداتی که در برنامه هفتم مطرح شده، ناشی از حاکمیت دولت و حکمرانی حکومت در صندوق‌های غیردولتی است و این می‌تواند مشکلات را در صندوق تامین‌اجتماعی افزایش دهد.

این کارشناس بازار کار تصریح می‌کند: بحث وصول بیمه از طریق دولت، یک نمونه بارز و برجسته این مداخلات است که می‌تواند ادامه پیدا کند.

حاج‌اسماعیلی متذکر می‌شود: من فکر می‌کنم که ابهامات زیادی هنوز در بحث‌های بیمه‌ای مطرح است و به دلیل این‌که مجلس هم هنوز از گروه‌های غیردولتی و کارشناسان دعوت نکرده، می‌تواند این ابهام را بیشتر کند که اصلاحاتی که در برنامه هفتم انجام شود، نه‌تنها مشکلات را رفع نکتد، بلکه مشکلات را بیشتر کند.چون دولت در عین حال که دنبال اصلاح و تقویت منابع اعتباری صندوق‌های بازنشستگی از طریق ایجاد اصلاحات است، دنبال منابع درآمدی برای خودش است.

او می‌افزاید: همین بحث وصول پول بیمه‌ها از طریق دولت یا حق خود بیمه اجتماعی که در برنامه هفتم مطرح شده، این ظن و گمان را ایجاد کرده که دولت دنبال کسب درآمد از مسیر بیمه‌ها برای دولت است.

این کارشناس بازار کار عنوان می‌کند: برای بیمه‌شدگان هم تغییرات سنی مطرح شده و هم بحث سابقه مطرح شده و هم بحث محاسبه حقوق. هر سه مورد با اظهاراتی که از طرف نمایندگان مجلس و کمیسیون‌ها مطرح می‌شود، ظاهرا رد شده است، اما این‌ها می‌تواند این گمان را در ما ایجاد کند که ابهامات در برنامه هفتم نسبت به برنامه‌های دیگر بیشتر خواهد شد و این راه را برای تفاسیر متعدد در اجرا باز می‌کند که باز هم ضرر خواهد بود.

انتصاب افراد غیرفنی در صندوق‌های بازنشستگی

حاج‌اسماعیلی تاکید می‌کند: من فکر می‌کنم که اصلاحات پارامتریک حتما نیاز است، اما قبل از آن بارها برای صندوق‌های بازنشستگی تاکید کرده‌ایم که باید ابتدا مدیریت هزینه و چابک‌سازی و استفاده از فناوری‌ها و تکنولوژی‌های جدید را به عنوان مقدمه کار بتوانیم لحاظ کنیم و بعد از آن، دنبال اصلاح ساختاری باشیم که مدیریت در سازمان‌های مخصوصا بیمه‌ای غیردولتی تغییر کند؛ حتی صندوق‌های بازنشستگی دولتی هم باید فنی و تخصصی شود.

وی می‌گوید: در حال حاضر حضور افراد سیاسی در این بخش‌ها غالب است. تامین‌اجتماعی هم متاسفانه یک چنین شرایطی را دارد.

او تصریح می‌کند: یکی از اشکالات دیگری که می‌تواند ابهام در اصلاحات در صندوق‌های بازنشستگی را زیاد کند، حضور افراد و انتصاب افراد کاملا غیرفنی است که طی این روزها در صندوق‌های بازنشستگی شاهد هستیم. این نشان می‌دهد که دولت دنبال اصلاحات ساختاری و واقعی و فنی در صندوق‌های بیمه‌ای و بازنشستگی نیست.

این کارشناس بازار کار خاطرنشان می‌کند: بیم آن می‌رود که با تصویب برنامه هفتم هم با توجه گرایشات سیاسی نزدیکی که مجلس و دولت با یکدیگر دارند، اشکالات همچنان ادامه پیدا کند. در واقع یک واقع‌گرایی جدی در برنامه‌ها دیده نمی‌شود و دولت همچنان دنبال این است که حکمرانی حاکمیتی را در نهادهای مدنی، فنی و تخصصی در کشو غالب کند و همچنان این مسیر را ادامه دهد.