چالش درآمدهای نفتی ایران / دولت نفت را چند می‌فروشد؟

بر اساس گزارش اکوایران، حال اگر درصد بیش‌برآوردی اعلام شده از سوی رئیس سازمان برنامه در نظر گرفته شود، درآمد نفتی هفت ماهه امسال به جای 831 همت، 40 درصد کمتر و برابر با 499 همت شده است. به بیان دیگر، 333 همت از درآمد نفتی هفت ماه نخست امسال محقق نشده است.

محاسبات صورت گرفته حاکی از آن است که اگر دولت تا پایان مهرماه امسال 17.5 میلیارد دلار نفت فروخته باشد، قیمت فروش هر بشکه نفت در بیش‌ترین حالت 81 دلار و در کمترین حالت 40 دلار است. با این که این ارقام عجیب به نظر می‌رسد اما تا کنون اطلاعات رسمی و معتبری در خصوص رقم دقیق حجم و قیمت نفت فروخته‌شده به دست نیامده تا ارزیابی‌ها بر اساس آن انجام شود.

ارائه میزان ناترازی درآمد نفتی از قول رئیس سازمان برنامه

داود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه دوم آبان ماه در میان جمعی از خبرنگاران گفته بود که در خصوص درآمد پیش‌بینی‌شده از فروش نفت در بودجه 1402 بیش‌برآوردی صورت گرفته است. او اشاره کرد که قیمت فروش هر بشکه نفت در بودجه 85 دلار در نظر گرفته شده بود اما در عمل فروش نفت با این رقم محقق نشده است. او در صحبت‌های خود در خصوص میزان ناترازی بودجه از محل نفت گفت: «پیش‌بینی در درآمدهای نفتی موجب ناترازی در بودجه شد و  ناترازی در بخش درآمدهای نفتی 40 درصد بیش‌برآوردی داشت ».

حال می‌توان با استفاده از درصد اعلام شده، به قیمت فروش نفت در هفت ماه نخست امسال دست یافت.

درآمد دولت از فروش نفت تا پایان مهرماه؛ روزانه 81 میلیون دلار

کل درآمدهای نفتی کشور برای سال جاری 1425 همت برآورد شده که 620 همت از آن سهم دولت و مابقی سهم شرکت نفت و صندوق توسعه ملی است.

تا کنون هفت ماه از سال 1402 گذشته بنابراین درآمدهای نفتی پیش‌بینی‌شده برای هفت ماه نخست امسال معادل با 831 همت است. اگر طبق گفته‌های منظور، 40 درصد از این منابع محقق نشده باشد می‌توان گفت که  درآمدهای نفتی «محقق نشده» تا پایان مهرماه به 333 همت و درآمدهای نفتی «محقق شده» تا پایان این دوره زمانی به 499 همت رسیده است .

با توجه به این که مرسوم است ارقام معاملات نفتی به دلار بیان شود از نرخ تسعیر ارز 28 هزار و 500 تومانی برای تبدیل واحد این ارقام استفاده شده است. البته برای بخش‌های مختلف درآمد نفتی از نرخ‌های تسعیر گوناگون استفاده می‌شود و بهتر است برای تبدیل درآمد نفتی به دلار، از میانگین وزنی این نرخ‌ها استفاده شود. نرخ 28 هزار و 500 تومانی خوشبینانه‌ترین حالتِ در نظر گرفته شده است.

بر این اساس، درآمد نفتی محقق شده هفت ماهه 17.5 میلیارد دلار برآورد شده که رقم روزانه آن برابر با 81 میلیون دلار است.

سه سناریو درمورد قیمت فروش نفت در هفت ماه نخست 1402

رئیس سازمان برنامه در اظهاراتی که روز اول آبان‌ماه داشت اشاره کرده بود که قیمت و حجم فروش نفت ایران به ترتیب  کمتر از 80 دلار و 1.5 میلیون بشکه در روز  بوده است. او بیان کرد: «فرض بر این بوده که نفت را با قیمت ۸۰ دلار و به میزان ۱.۵ میلیون بشکه بفروشیم  اما در بسیاری ماه‌های سال قیمت فروش و میزان صادرات کم بوده است ». به همین جهت، سه سناریو بر اساس فروش یک میلیون، 1.3 میلیون و 1.5 میلیون بشکه نفت در روز در نظر گرفته شده است.

در سناریوی اول، اگر دولت روزانه «یک میلیون بشکه نفت» فروخته باشد، با تقسیم‌کردن ارزش فروش روزانه نفت بر تعداد آن، قیمت هر بشکه نفت 81 دلار برآورد می‌شود. این قیمت، بالاترین رقم به دست‌آمده از فروش نفت هفت ماهه نخست ایران در این محاسبات است.

در سناریوی دوم فرض شده که «1.3 میلیون بشکه نفت» در هر روز به فروش رسیده است که در نتیجه آن قیمت هر بشکه نفت به 62.3 دلار می‌رسد.

در سناریوی سوم، فروش روزانه نفت «1.5 میلیون بشکه» در نظر گرفته شده که بر طبق آن هر بشکه نفت قیمتی برابر با 54 دلار دارد.

البته این ارقام بر اساس محاسباتِ صورت گرفته طبق رقم اعلامی از سوی رئیس سازمان برنامه است و اظهارنظر دقیق‌تر نیاز به اطلاعات بیشتر دارد چرا که تا کنون آمار دقیقی از حجم و قیمت فروش نفت به دست نیامده است.