سنگلاخ جنگ غزه برای اسرائیل/ اقتصاد تل‌آویو در آستانه پژمردگی
به گزارش اقتصادنیوز در جنوب سرزمین‌های اشغالی، محصولات زراعی هم اکنون زیر نور خورشید منتظر هستند و هر دقیقه که می‌گذرد بیشتر پلاسیده می‌شوند و هر بار که وسایل نقلیه ارتش عبور می‌کنند، به لرزه در می‌آیند. مزارع این منطقه به منطقه وسیعی برای تجمع ارتش تبدیل شده است که مملو از چادرهای سبز و تانک‌ها است. ولی مزرعه‌داران را در هیچ جا نمی‌توان یافت.
به نوشته فارن‌پالیسی، منبع غذای مردم اکنون به دانشجویان داوطلبان وابسته است. آنها سعی کرده‌اند محصولات را نجات دهند و میوه‌ها را قبل از پوسیدن بچینند، اما تلاش آنها به جایی نرسید و واردات بسیاری از اقلام شروع شده است.
اسرائیلی‌ها به نوآوری‌های تکنولوژیکی خود در کشاورزی و توانایی خود برای کشت در یک منطقه عمدتاً خشک و تغذیه مردم خود می‌بالند. این بخش اقتصاد اکنون در صدر فهرست بخش‌هایی قرار دارد که بار سنگین جنگ طولانی با حماس را متحمل خواهند شد. نفت و گاز، گردشگری، مراقبت‌های بهداشتی، خرده فروشی و فناوری برخی از حوزه‌های دیگر هستند.
سیندی، پرستاری از فیلیپین که به دلایل امنیتی خواست تنها با نام کوچکش شناسایی شود، گفت: «بسیاری از همکاران من اینجا را ترک کرده‌اند. ما هم اگر اوضاع بدتر شود می‌رویم ».
بسیاری از خطوط هوایی پروازهای خود را به اسرائیل متوقف کرده‌اند در حالی که کابینه درخواست کرده است که فعالیت در یک میدان گازی متوقف شود تا خطر حمله هدفمند به حداقل برسد. شیکل اسرائیل در حال حاضر به پایین‌ترین حد در 14 سال گذشته سقوط کرده است، بانک مرکزی پیش بینی رشد اقتصادی در سال جاری را از 3 درصد به 2.3 درصد کاهش داده است و صنایع برجسته با اختلال مواجه هستند.
اسرائیل با 200 میلیارد دلار ذخیره ارزی و 14 میلیارد دلار کمک، عمدتاً برای بودجه نظامی، وارد جنگ شد. با این حال کارشناسان می‌گویند که درگیری‌های جاری میلیاردها دلار برای اقتصاد اسرائیل هزینه خواهد داشت و بهبود آن نسبت به گذشته بسیار زمان‌برتر خواهد بود.
میشل استراوچینسکی، اقتصاددان دانشگاه عبری اورشلیم و مدیر سابق بخش تحقیقات بانک مرکزی اسرائیل، گفت که هزینه دو رویارویی قبلی - جنگ لبنان در تابستان 2006 و علیه حماس در سال 2014 - تا 0.5 درصد تولید ناخالص داخلی هزینه داشت. و عمدتاً بر بخش گردشگری تأثیر گذاشت. اما این بار، «برآوردها برای کاهش 3.5 تا 15 درصدی تولید ناخالص سالانه» در سه ماهه آخر سال جاری است.
در حالی که 250،000 نفر تخلیه شده و مجبور شده‌اند در هتل‌ها یا نزد اقوام ساکن در جاهای دیگر پناه بگیرند، کل برخی از شهرها رها شده‌اند و مشاغل تعطیل شده‌اند. علاوه بر این، فراخوان 360،000 نفر از نیروهای ذخیره که در زمان صلح در مشاغل مختلف مشغول به کار بودند، شرکت‌ها را تحت فشار قرار داده و ادامه فعالیت آنها را در مشاغل انتفاعی متزلزل کرده است.
استراوچینسکی گفت: «این جنگ در مقایسه با این دو رویارویی (قبلی) هزینه‌های بیشتری را به همراه خواهد داشت، همچنین به دلیل مشارکت گسترده نیروهای ذخیره که در زمان‌های عادی وارد بازار کار می‌شدند، اما در طول جنگ از مشاغل خود غایب می‌شوند. اگر جنگ طولانی باشد، تاثیر کمبود منابع انسانی هزینه زیادی بر اقتصاد اسرائیل خواهد داشت.»
گردشگری، بخشی که 3 درصد از تولید ناخالص داخلی اسرائیل را تشکیل می دهد و به طور غیرمستقیم 6 درصد از کل مشاغل را فراهم می کند، نیز ضربه مهلکی خورده است. ساحل تل آویو و خیابان‌های سنگفرش شده شهر قدیمی در اورشلیم، جاذبه های گردشگری اصلی، هر دو خالی هستند.
هتل‌ها میزبان آوارگان داخلی بودند، با مقداری یارانه از سوی دولت، اما با این حال ضرر بسیار زیادی داشتند.
محمد، یک عرب اسرائیل نشین و صاحب یک مغازه شیرینی فروشی در تل آویو که همچنین خواسته است فقط از نام کوچکش استفاده شود، گفت: «فصل اوج گردشگری است، اما هیچ توریستی وجود ندارد.» دوستش احمد حسونه، وقتی در مورد کسب و کارش پرسیدم، دست‌هایش را در هوا بلند کرد و به آسمان نگاه کرد. او گفت: «هیچ چیز نیست، خیلی سخت است» و به چندین مغازه اشاره کرد که از زمان شروع جنگ در جنوب باز نشده بودند.
هم کارآفرینان یهودی و هم عرب‌ها در اینجا در استیصال خود متحد شده بودند، جرعه جرعه قهوه می نوشیدند و ناامیدانه به خیابان‌های خالی خیره می‌شدند. در هتل مارکت هاوس در همان نزدیکی، علا مارشاگی عرب‌تبار گفت که در مقایسه با سال‌های گذشته تنها 10 درصد اتاق‌ها پر است، آن هم با تخفیف‌های سنگین برای افرادی که از جنوب تخلیه شده بودند. او به فارین پالیسی گفت: «ما با ضرر 50 درصدی به اضافه غذای رایگان از آنها پذیرایی می‌کنیم. در حال حاضر، دولت کمک می کند، اما این فقط تا 22 نوامبر است.»
صنعت استارت آپ در اسرائیل موفقیت بزرگی داشته است و اگرچه در مقایسه با دیگران آسیب کمتری می‌بیند، اما از قبل تحت فشار بود زیرا سرمایه گذاران از اسرائیل که در اعتراضات گسترده به اصلاحات قضایی غرق شده بود عقب نشینی کردند. درحالی که هزاران نفر علیه اصلاحات قضایی کابینه که دادگاه‌ها را تضعیف می‌کند و قدرت سیاستمداران حاکم را افزایش می‌دهد، هفته‌ها تجمع می‌کردند، سرمایه گذاری در این بخش در سال گذشته به نصف کاهش یافت.
گروهی از سرمایه‌گذاران خطرپذیر جهانی به کمک استارت‌آپ‌های نوپای اسرائیلی آمده‌اند و تلاش می‌کنند میلیون‌ها دلار را برای نجات آنها از ورشکستگی جمع‌آوری کنند. آنها ابتکاری را برای محافظت از شرکت‌ها و اقتصاد اسرائیل از فروپاشی تحت فشار راه اندازی کرده‌اند. (بیش از 20 درصد از نیروهای ذخیره به عنوان کارمند در صنعت فناوری مشغول به کار شدند.)
در همین حال، اقتصاددانان برای تامین هزینه‌های جنگ - که انتظار می‌رود به میلیاردها شیکل افزایش یابد -کابینه را تحت فشار قرار می‌دهند تا بودجه را دوباره اولویت‌بندی کند. سیصد اقتصاددان اسرائیلی نامه‌ای سرگشاده به کابینه نوشتند و از بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر و بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی، که از یک حزب راست افراطی است، خواستند تا فوراً مجموعه‌ای از اقدامات را اجرا کنند که هر چند برای برخی از رای دهندگانشان ناخوشایند باشد. آنها خواسته‌اند که پولی که برای برنامه‌های آموزشی برای جوامع افراطی ارتدوکس کنار گذاشته می‌شود، به هزینه‌های نظامی اختصاص یابد.
استراچینسکی گفت اولویت‌ها تخصیص مجدد میلیاردها شیکل به سمت «هزینه‌های دفاعی» و «غرامت دادن به افراد و شرکت‌های آسیب دیده» به ویژه در جنوب و شمال است.
کابینه اسرائیل یک طرح کمک اقتصادی ارائه کرده است که یک میلیارد دلار برای کمک به کسب‌وکارها ارائه می‌کند، و وزیر دارایی اسموتریچ قول داده است که «هر هزینه‌ای که مربوط به تلاش‌های زمان جنگ و انعطاف‌پذیری دولت نباشد، متوقف خواهد شد».
حتی با وجود کاهش ارزش شیکل، کمیته پنج نفره بانک مرکزی اسرائیل که بر سیاست پولی نظارت می‌کند، تصمیم گرفت نرخ بهره را در 4.75 درصد نگه دارد و رئیس بانک مرکزی بر انعطاف‌پذیری اقتصاد تاکید کرد. امیر یارون، رئیس بانک اسرائیل گفت: «نباید تغییر عمده‌ای در موقعیت مالی اساسی ما ایجاد شود.»
اسرائیل در جنگ تازه‌کار نیست و در گذشته از آن عبور کرده است، اما این بار انتظار می‌رود که جنگ طولانی‌تر باشد و ممکن است به یک رویارویی منطقه‌ای تبدیل شود. استراچینسکی پیشنهاد کرد که عامل کلیدی در نهایت طول درگیری خواهد بود.
