آیا نقش بانک‌ها در تامین کسری بودجه کمرنگ می‌شود؟

به گزارش اقتصادنیوز، در بازار اولیه اوراق بدهی سی امین هفته برگزاری حراج نیز سپری شد و طی آن از میزان کسری بودجه دولت تا پایان سال 4 هزار و 890 میلیارد تومان دیگر کاهش به عمل آمد. مهمترین نکته این هفته ثبت رکورد دیگری در نرخ سود اوراق معامله شده در این بازار بود. این درحالی است که به نظر میرسد هنوز نرخ سود برای بانک ها راضی کننده نباشد. درهمین راستا سهم بازار پول از تامین کسری بودجه به 54 درصد از کل فروش هفتگی اوراق تنزل پیدا کرده است.

خرید و فروش اوراق بدهی دولتی در بازار اولیه حراج به منظور کسری بودجه دولت انجام می گیرد. از آنجا که این بازاها جزو مسیرهای غیر تورم‌زای دولت برای جبران کسری بودجه به حساب می آید پس هر چه داد و ستد دراین بازار رونق بیشتری داشته باشد دولت نیز عملکرد بهتری را در تأمین کسری بودجه خود همزمان با جلوگیری از رشد تورم از خود بر جای میگذارد.

سهم بانک‌ها و بورس در تامین کسری بودجه

در این هفته ها دولت اوراق بدهی خود را میان دو بازار پول و سرمایه به فروش می گذارد. هر چه این اوراق تاریخ سررسیدی کوتاه‌تر یا نرخ سودی بالاتر داشته باشند مبلغ خرید این اوراق برای متقاضیان نیز بالاتر می رود. ازابتدای سال جاری تا الآن این اوراق در سی مرحله به فروش رسیده و طی آنها هر کدام از بازارهای پول و سرمایه سهمی را در خرید اوراق بدهی از خود بر جای گذاشته اند.

 برای نمونه در آخرین هفته سپری شده از حراج اوراق بدهی بانک‌ها هزار و 140 میلیارد تومان و بازار سرمایه 250 میلیارد تومان اوراق از دولت خریداری کردند. 

هر سه شنبه گزارش هایی از این بازارها توسط بانک مرکزی منتشر می شود. در این خصوص مطابق با گزارشی که بانک مرکزی در هفته اخیر اعلام کرد علاوه بر مبالغ فوق، 3 هزار و 500 میلیارد تومان دیگر نیز  در مقطع مذکور به صورت پذیره نویسی از دولت خریداری شده است. نرخ سود موثر این میزان در محاسبات 22 درصد بوده و جزو دادو ستد در بازار سرمایه لحاظ می شود. بنابراین حجم کل معاملات در بازار سرمایه از 250 میلیارد تومان به 3 هزار و 750 میلیارد تومان جهش پیدا میکند.

اگر سهم کل بانکها در تامین کسری بودجه دولت از این طریق را با سهم بازار سرمایه مقایسه کنیم مشاهده میشود که در هفته های اخیر سهم بازار پول رویه‌ای کاهشی داشته است.

در همین خصوص در هفته گذشته در مجموع 29 هفته سهم بانک ها 58 درصد بوده که اکنون پس از سی امین مرحله با 2 درصد نزول به 56 درصد کاهش یافته است. این در حالی است که از سوی دیگر سهم بازار سرمایه همین میزان افزایش یافته و اکنون به 44 درصد رسیده است.

نرخ سود موثر در بالاترین حد  

پس از 10 هفته رکود در بازار اوراق بدهی اکنون 5 هفته ایست که این بازار بیش از گذشته رونق گرفته است. عاملی که همواره دلیلی بر این رشد معاملات در حراج بوده را بسیاری نرخ سود موثر در این بازار می دانند. در همین راستا محاسبات نشان می‌دهد که نرخ سود موثر در این هفته به 21.7 درصد صعود پیدا کرده که در تمام سی هفته گذشته بی‌سابقه بوده است. 

از آنجا که نرخ سود از مهمترین دلایل بالا رفتن خرید اوراق توسط بازارهای پول و سرمایه به حساب می آید به نظر میرسد این عامل به رشد معاملات هفته های اخیر بستگی مستقیم داشته باشد. به عنوان مثال در هفته اخیر جمعا 4 هزار و 890 میلیارد تومان اوراق خریداری شده که 232 درصد بیشتر از هفته گذشته محسوب می شود.

اما اکنون با احتساب این رقم در مجموع سی هفته سپری شده چقدر از کسری بودجه دولت تامین شده و هنوز چه میزان نیاز است؟

باقیمانده کسری بودجه تا پایان سال

جمعا در سی هفته ای که از دادو ستد اوراق دراین بازارها سپری می شود 89 هزار و 311 میلیارد تومان از کسری بودجه دولت تامین شده است. از آنجا که دولت برنامه داشت تا بتواند 125 هزار میلیارد تومان کسری را از این محل جبران کند هنوز حدودا  35 هزار و 690 میلیارد تومان دیگر باقی مانده است.

با توجه به آنکه 12 هفته دیگر سال 99 به پایان می رسد بنابراین دولت باید به طور متوسط هر هفته 2 هزار و 900 میلیارد تومان از فروش اوراق کسب در آمد کند. این در حالی است که در 4 هفته گذشته میزان فروش اوراق بدهی میانگینی در حد 2 هزار و 600 میلیارد تومان داشته است.